Terug naar de lijst Naar het overzicht in het kort.

Limes Germanicus = Nederland Noord-Frankrijk.

De Limes Germanicus is een term uit de 4e eeuw (385), toen Nederland al meer dan een eeuw door de Romeinen verlaten was.
De Limes Germanicus was een verdedigingsgrens tegen de invallen van Germaanse volkeren.
Van een dergelijke dreiging is in Nederland nooit sprake geweest."

Opvallend is ook dat tot nu toe niemand ooit een stamnaam met de Veluwe of de Utrechtse Heuvelrug verbonden heeft", schrijft Van Es (o.c.p.31). "In het oosten van Nederland woonde geen enkele stam waarvan wij de naam weten, schrijft Byvanck (o.c.p.218), ofwel die voor de Romeinen een dreiging geweest zouden kunnen zijn, want dan had men de naam wel geweten.

Bechert (o.c.p.15) vermeldt dat de rechter Rijnoever tot wel 3 km. onbewoond was.

Alle Germaanse stammen waarmee de Romeinen voortdurend in conflict waren, worden door de traditionele historici ten oosten van de Rijn in Duitsland geplaatst. En juist in het Duitse deel van de Rijn, met name tegenover de Lippe en de Ruhr, was de grens maar matig bezet met slechts drie castella over een afstand van ruim 128 km.

Er is nooit één enkel bewijs geleverd dat de plaatsen in Nederland waar Romeins gevonden is, overeenkomen met de plaatsen die op de Peutingerkaart worden genoemd.
In geen enkele locatie is een vondst bekend, die tot de betreffende naam zou kunnen leiden.
In Vechten hanteert men de naam FECTIO terwijl er op de Peutingerkaart Fletione staat, wat daarom op een verschrijving wordt gehouden. Zo kun je natuurlijk alles "bewijzen".
De visie van Albert Delahaye.
De Peutingerkaart gaat niet over Nederland. Behalve dat de etymologie van geen van de plaatsen acceptabel is, kloppen de afstanden tussen de plaatsen niet, zijn de vignetten onverklaarbaar en komen de genoemde volkeren boven de Renus niet overeen met de Nederlandse traditie


De Nederlandse traditie.
De Patavia tussen Renus en Vahalis/Mosa heeft men sinds 1887 op midden Nederland toegepast. Van de aanvankelijke interpretatie met Leiden, Rotterdam, Dordrecht en Nijmegen is slechts Nijmegen overgebleven.

Voor de bovenste weg hanteerde men in Nederland de volgende locaties:
Lugduno was aanvankelijk Leiden. later Katwijk en is nu mogelijk de Brittenburg; vignet van belangrijke legerplaats is onverklaarbaar.
Pretorium Agrippine was aanvankelijk "bij Katwijk", later Arentsburg, momenteel Valkenburg Z-H; het vignet van badplaats is onverklaarbaar.
Matilone is 'waarschijnlijk' (Van Es) Roomburg bij Leiden).
Albanianis zou Alphen a/d Rijn zijn, er is echter geen spoor van een castellum gevonden.
Nigropullo was Zwammerdam? Er is geen castellum gevonden, hoogstens de resten van een wachttoren: etymologisch volstrekt onaanvaardbaar),
Lauri is Woerden: etymologisch onaanvaardbaar.
Fletione kan Vechten of Vleuten zijn? Romeins Vechten heette echter FECTIO, waardoor het Fletione van de PK op een schrijffout wordt gehouden.
Levefano was mogelijk Wijk bij Duurstede of Rijswijk? Men heeft er niets van een castellum gevonden: alles is "weggespoeld" door de Rijn.
Carvone is Kesteren of was het ergens bij Hermen? (Carvio ad Molem?) Een Romeins castellum is op beide locaties niet gevonden.
Castra Herculis is een hele lange tijd onvindbaar geweest in Nederland (Van Es). Er is met Castra Herculis heel wat geschoven. Zo was Castra Herculis eens (1) "waarschijnlijk Nijmegen", vervolgens werd (2) Elst genoemd, toen (3) Kesteren (in de Betuwe), of was het misschien (4) Kasteren (in de gemeente Liempde), toen was het plots (5) Arnhem-Meinerswijk, of (6) Huissen, eerder werd ook (7) Opheusden als mogelijke plaats van dit Castellum opgevoerd. De onlangs voorgestelde identificatie van Castra Herculis met (8) Doodewaard of (9) Druten(Bogaers) wordt nog door geen enkele bodemvondst gesteund. Vervolgen werd nog Herveld (10) of in Ewijk (11) (Betuwe) genoemd. Liefst 11 (elf!) verschillende locaties, ofwel men weet er geen raad mee in Nederland! Van een CASTRA is overigens op geen van die locaties ooit iets gebleken.
Noviomagus zou Nijmegen zijn, dat niet IN de Betuwe ligt, maar er tegenover.

Voor de onderste weg hanteert men de volgende locaties:
Foro Adriani is Arentsburg in Voorburg. De nederzetting Arentsburg was geen castellum en al evenmin een marktplaats (Forum).
Flenio, Tablis en Caspingio zijn drie volledig onbekende steden ook al zijn er wel een determinaties geopperd, zoals Vlaardingen, Oud-Alblas en Asperen, waar overigens nooit iets van een Romeins castellum of nederzetting gevonden is. En dan zouden deze plaatsen op de Peuringerkaart gestaan hebben?
Grinnibus: hiervoor heeft men meerdere locaties bedacht, zoals: Kerk-Avezaath, Oss, Hoogeloon, "bij Gorinchem", mogelijk Rhenen of Rossum;
Ad duodecumum (letterlijk: bij de twaalfde steen, een wonderlijke plaatsnaam) is onbekend in Nederland).
Ceuclum zou Cuijk geweest zijn al heette Romeins Cuijk Ceudiacum (volgens Bogaers).
Blariaco zou Blerick bij Venlo zijn? Er is niets gevonden dat wijst op een Romeinse nederzetting of een castellum.
Catualium en Feresne zijn twee onbekende plaatsen, waar ooit wel eens Heel en Dilsen voor geopperd zijn. In feite geldt hiervoor hetzelfde als voor Blerick: er is niets van een nederzetting of castellum gevonden.
Atua(tu)ca zou Tongeren in België zijn.
Cor(t)ovallio was Heerlen wat geen Limesplaats was, maar een badplaats. Het door de Romeinen gebruikelijke vignet voor een badplaats ontbreekt op de Peutingerkaart bij Cor(t)ovallio.

Samenvattend kunnen we concluderen:
  • dat er geen enkele zekerheid gegeven kan worden bij ook maar één locatie. Alle locaties zijn twijfelachtig.
  • dat gewoon geen enkele Nederlandse locatie in de Betuwe ligt.
  • dat op bijna geen enkele locatie de resten van een castellum zijn aangetroffen. Hoezo Limes Germanicus, verdedigingsgrens tegen de invallen van Germaanse volkeren?
  • dat van geen enkele locatie een aanvaardbare naamsverklaring is gegeven.
  • dat de onderlinge afstanden tussen de genoemde plaatsen en de totale afstand vaker niet dan wel klopt.
  • dat veel plaatsen in Nederland waar meer Romeins is gevonden dan de hierboven genoemde ontbreken op de Peutingerkaart, zoals: Velsen, Ermelo, Bodegraven, Utrecht, Houten, Elst, Goedereede, Helinio, Domburg, Aardenburg, Randwijk, Loowaard, Driel, Huissen, Heel, Lottum en Maastricht.
  • dat de Friezen en Canninefaten, waar toch heel wat dreiging vanuit ging, ontbreken op de kaart. Hoezo Limes Germanicus van Nederland?
  • dat de Nederlandse opvatting van de Peutingerkaart niet overeenkomt met de gegevens van het Itinerarium Antonini en van Ptolemeus, die over dezelfde Limes schreven.
  • dat van de Nederlandse locaties er geen enkele ooit met feiten bewezen is.

    De conclusie kan kort en duidelijk zijn:
    de Peutingerkaart gaat niet over Nederland.