Het oude Nijmegen heette Neumaia en niet Noviomagus of Numaga. Dat was Noyon.

Voor Romeins Nijmegen worden momenteel vijf (5!) namen gebruikt: Batavodurum, Oppidum Batavorum, Noviomagus, Ulpia Noviomagus en Castra Herculis! Welke is de juiste naam? Voor al deze vijf namen bestaat geen enkel bewijs. Of was het toch Neumaia, dat met een tekst uit 1125 aangetoond wordt? De bewoning in Nijmegen eindigde in de 3e eeuw met het vertrek van de Romeinen (Bron: G.v.d.Heide, Graven naar het Verleden, Utrecht 1972). Pas in de 11e eeuw was er weer van enige bewoning sprake. Klik op de afbeelding voor de verwijzing. Toen Albert Delahaye in 1954 de vraag stelde of het Noviomagus van Karel de Grote wel Nijmegen was, stak er een storm van verontwaardigd protest op onder historici. Uit de eerste reacties bleek al snel dat het altijd voetstoots was aangenomen, maar nog nooit bewezen. "Dat hoeven we toch niet te bewijzen?" sprak Hugenholtz, alsof de kwestie daarmee was afgedaan. Het was dus ook nooit aangetoond of bewezen. Delahaye had een pijnlijk probleem blootgelegd. Er bleek sprake van een immense spraakverwarring als het om het klassieke 'Noviomagus' ging, een spraakverwarring die tot dan toe steeds ontkend was. Zaken werden door elkaar gehaald, ook die er niets mee te maken hadden. Klik op het logo! Het Bronnenboek. Romeins Nijmegen. De St.Nicolaaskapel. Keizer Karelstad? De geschiedenis van Nijmegen is gebaseerd op veronderstellingen, aannames en foutieve interpretaties van de klassieke teksten. Er is geen enkel bewijs dat Nijmegen ooit Noviomagus heeft geheten. Het Noviomagus van Karel de Grote was de Franse stad Noyon, de stad waar hij gekroond is. Aangezien het Romeinse Noviomagus dezelfde stad was, is dat dus ook Noyon en niet Nijmegen. Feitelijk wordt dat ook erkend met het Bronnenboek van Nijmegen (zie daar). Dat Nijmegen het klassieke Noviomagus zou zijn, is slechts gebaseerd op de veronderstelling dat de Betuwe het land van de Bataven zou zijn. Er bestaat geen enkel rechtstreeks bewijs voor de juistheid van de naam Noviomagus voor Nijmegen. Wie het hiermee niet eens is, laat hem/haar het bewijs tonen. We wachten al ruim 50 jaar op dat ene bewijs. Tot heden is het nooit gevonden. Ook in Het Bronnenboek van Nijmegen staat het niet. In de geschiedenis van Nijmegen en Nederland doet zich het merkwaardige feit voor dat de keizers alleen in Nijmegen oorkonden zouden hebben uitgegeven en nergens anders in Nederland. Daarbij komt dat in omliggende steden en streken Nijmegen niet voorkomt in de geschiedenis. Door het Bureau Archeologie Nijmegen twee boekjes uitgegeven nl. Graven op Mariënburg, Archeologisch onderzoek in het centrum van Nijmegen (auteurs Harry van Enckevort en Jan Thijssen) en Nijmegen, Legerplaats en stad in het achterland van de Romeinse Limes (Harry van Enckevort, Jan Kees Haalebos en Jan Thijssen). De mooi verzorgde interessante boekjes vormen een neerslag van de archeologische vondsten tot op dit moment. Volgens de auteurs heeft het recente onderzoek in het centrum van Nijmegen zoveel nieuwe informatie opgeleverd dat daarmee het “donkere gat” in de Nijmeegse historie (5 - 7e eeuw) grotendeels kan worden opgevuld en dat Nijmegen dus vanaf het begin van de jaartelling tot het heden een continue ontwikkeling heeft doorgemaakt. LET OP: er staat dus 'grotendeels' en een continue ontwikkeling. Grotendeels betekent dus dat het gat niet helemaal is gedicht en een continue ontwikkeling is geen continue bewoning! In het boek "Tot de bodem uitgezocht" door Jan Thijssen lezen we op p.15 het volgende: "Na de Romeinse tijd is het terrein (bedoeld wordt de Eiermarkt in het centrum van Nijmegen, red.) niet of nauwelijks in gebruik geweest. Er zijn alleen enkele Merovingische en Karolingische afvalkuilen aan getroffen. Deze situatie bleef tot en met de 12e eeuw ongewijzigd. Pas in de 13e eeuw namen de menselijke activiteiten sterk toe". Hier wordt dus door Jan Thijssen erkend dat er tussen de Romeinse periode en de 13e eeuw geen bewoning is geweest ter plekke, laat staan dat er sprake was van een stad. En dit het gat van Nijmegen zie je ook elders in Nijmegen. De Gelderlander 19 nov.1955. De argumenten hier in 1955 al genoemd, gelden nog steeds en onverkort. Klik op de afbeelding voor een vergroting. Nijmegen kan zich overigens geen stad noemen. Sinds 1851 zijn steden in de Gemeentewet officieel afgeschaft.

Maastricht, Nederlands oudste stad. Met betrekking tot Nijmegen, de derde Nederlandse stad (na Maastricht en Utrecht) wier vroegste historie in de Romeinse tijd speelt, ligt de zaak iets minder duidelijk. Daar houdt de middeleeuwse stad, waarover men in de eeuwen die op de Romeinse tijd volgden, niets hoort, slechts indirect verband met de beide Romeinse vestigingen, die ten zuidoosten en ten westen van de latere middeleeuwse stad lagen. De middeleeuwse nederzettting, die in Nijmegen de voorloopster van de latere stad vormde, sloot zich aan bij de koninklijke palts op het Valkhof, die geenszins de voortzetting van een Romeinse vesting was. De Romeinse traditie is dus in Nijmgen - niettegenstaande de Romeinse naam Noviomagus - tamelijk zwak. (Bron: prof.dr.W.Jappe Alberts, in De Middeleeuwse stad.) De door Jappe Alberts genoemde koninklijke palts heeft niet bestaan. Pas na 1155 was er sprake van een palts en wellicht van een stad. Maastricht is Nederlands oudste stad en wordt ook als enige Nederlandse stad in ons volkslied 'het Wilhelmus' genoemd. Toen in Nijmegen in 1930 het 700 jarig bestaan van de stad werd gevierd, wist men al dat Maastricht de oudste stad van Nederland was, wat deze ansichtkaart uit 1960 wel bewijst. Pas na het jaar 2000 begon men in Nijmegen te beweren dat Nijmegen de oudste stad was. Men loopt in Nijmegen niet alleen achter in beweringen, maar ook in feiten. Maastricht is niet alleen de oudste stad, maar heeft ook een aangetoonde doorlopende bewoning gehad. Dat laatste mist Nijmegen zeker ook en wordt in Museum Het Valkhof ook erkend. Op de tijdbalk op de muur in Museum Het Valkhof is het gat van Nijmegen duidelijk weergegeven. Er bestaat sowieso een gat van 5 eeuwen tussen 270 (vertrek van de Romeinen) en 777 (de bekende akte uit dat jaar: zie daar). In het jaar 777 zou Karel de Grote in Nijmegen een nieuw paleis in pracht en praal (zoals Einhard het vermeldt) hebben laten bouwen. Vervolgens zou hij er maar vier keer geweest en wel in 777, 804, 806 en 808 volgens 'Het Bronnenboek van Nijmegen'. Telkens om er het Paasfeest te vieren. Dat willen ze in Nijmegen iedereen wijs maken, in pracht en praal een nieuw paleis aan de rand van zijn rijk bouwen, waar hij vervolgens maar vier keer (4x !) kwam? Waarom lag dit nieuwe paleis beslist in Noyon? En als men Dorestad (is niet Nijmegen) en het vermeende verblijf van Karel de Grote schrapt, wat ook erkend wordt (zie afbeelding hieronder), ziet men het gat van Nijmegen tussen 270 en 1080 (bouw van de kapel op het Valkhof niet rond 1000 zoals hierboven is aangegeven!) , een gat vanzelfs 8 eeuwen. Volgens de opgave hieronder van het opgegraven aardewerk in Nijmegen wordt het gat van Nijmegen maar liefst 9 eeuwen tussen de 4e en 13e eeuw! Acht (8!) of zelfs negen (9!) eeuwen zonder geschiedenis! En dan zeggen die enkele graven die rond en in Nijmegen gevonden worden uiteraard NIETS over het bestaan van een stad! De verspreiding van die graven geeft juist aan dat het om rondtrekkende mensen ging, die hun doden begroeven op de plek waar men toevallig was. Er is geen enkele nederzetting aangetoond in Nijmegen, laat staan het bestaan van een stad! Nijmegen de oudste stad? Hou op met die fabel! Het is pure volksverlakkerij, puur NEP (zie daar). Niet Nijmegen, maar Maastricht is Nederlands oudste stad.. De bekering heeft zich ingezet. Zie het artikel hiernaast. (Bron: Algemeen Dagblad 10 aug.2017). Ook in dit artikel wordt de waarheid helaas weer geweld aan gedaan. De Bataafse Opstand heeft nooit in Nijmegen plaatsgevonden maar in Noord-Frankrijk. Bovendien was deze opstand in 69 en 70 ná Chr. Blijft onverlet dat Nijmegen niet de oudste stad was. Overigens zou Nijmegen de 'stadsrechten' van keizer Traianus gekregen hebben in het jaar 105 n.Chr. Hoe dat dan kan als de stad totaal vernietigd was, blijft een van de vele Nijmeegse raadsels. Aangetoond is wederom dat er met de traditionele Romeinse geschiedenis van Nijmegen ook heel wat aangerommeld werd en wordt. Met de afbeelding van de Valkhofkapel wordt (onbedoeld?) bevestigd dat de geschiedenis van Nijmegen begint in de 11e eeuw! Dat is helemaal juist! Maastricht is de enige Nederlandse stad die kan bogen op een bewezen permanente bewoning vanaf de Romeinse tijd tot nu toe. Over continue bewoning vanaf de Romeimse tijd kan (in Nijmegen, red.) dan ook wegens gebrek aan bewijs niet gesproken worden. (Bron: I.Jacobs en K.Ribbens). Hoewel bovenstaande tekst enkele storende fouten bevat, geeft het wel aan hoe Nijmegen aan haar onjuiste geschiedenis komt. Dat Maastricht de oudste stad van Nederland is wordt ook erkend door de Universiteit van Nijmegen, al had men dat zelf niet in de gaten. De Universiteit van Nijmegen slaat een flater door zich als oudste stad met een afbeelding van Maastricht te profileren. Op een Kerstkaart van de Universiteit van Nijmegen, staat duidelijk Maastricht afgebeeld. Na zo'n erkenning houdt de hele discussie over de oudste stad op. Zie ook het jaartal 1923 in de lijst hieronder! Nijmegen mist ACHT eeuwen van haar geschiedenis en is dus niet de oudste stad van ons land. Volhouden dat Nijmegen de oudste stad is, is NEP. Er is meer NEP in de geschiedenis van Nijmegen. Maastricht is de oudste, permanent bewoonde stad van Nederland! (Archeologie Magazine 2, 2000, p.36). Door dit zo nadrukkelijk te stellen impliceert het dat Nijmegen dus niet permanent bewoond was, waarmee het gat van Nijmegen nogmaals is aangetoond. Het naoorlogse Nijmegen kende bestuurders zonder noemswaardig historisch besef. Gevoelens van verantwoordelijkheid jegens het verleden ontbraken helemaal. Het omgaan met het tastbare en zichtbare verleden kenmerkte zich als een litanie van verdriet. (Bron: Archeologie Magazine nr.3, 2004). Dat gebrek aan historisch besef kenmerkte niet alleen de bestuurders, maar ook veel zogenaamde deskundige historici in Nijmegen. Het Bronnenboek van Nijmegen is daarvan een sprekend voorbeeld. Hieronder volgen nog meer voorbeelden over NEP in de Nijmeegse geschiedenis. "Dat Nijmegen de oudste stad zou zijn, daarover bestaat geen twijfel", schrijft J.B.A.M.Brabers in Numaga jaarboek 2002. Dat kan men in Nijmegen beter vergeten, want er bestaat veel en zelfs gerede twijfel. Dat moet Brabers ook erkennen als hij enkele regels verder schrijft dat er geen concrete bewijzen bestaan van de stichting van de stad. En volgens J.E.Bogaers kreeg Nijmegen 'vermoedelijk op zijn vroegst' pas in de tweede helft van de tweede eeuw marktrechten. Maar marktrecht is geen stadsrecht! Hoezo dan de oudste stad? Het was de Nijmeegse gemeentelijke archeoloog Jan Thijssen die vaststelde dat Nijmegen de oudste stad van Nederland was. Het was dus geen conclusie van historici of van derden, maar de conclusie van de stadsarcheoloog, wat in Nijmegen gezien het toerisme voetstoots werd overgenomen. Over belangenverstrengeling gesproken. Het 'onderzoek' van Thijsen om tot deze conclusie te komen was onvolledig, bevatte onvolkomenheden en onjuistheden, zoals men later vaststelde, was feitelijk dus een mythe. Het was ook geen onderzoek dat bevestigd werd door geschreven bronnen, maar slechts door hypothesen van de stadsarcheoloog zelf. En jezelf tegenspreken doet men in archeologische kring niet. "Ja", zei Thijssen ooit, "je moet de tent goed verkopen". Dat heeft hij voor Nijmegen zeker gedaan, maar het was dezelfde mythe als die over het paleis van Karel de Grote, dat er ook nooit geweest is. Uit een eerder interview met Thijssen blijkt dat hij niet deskundig is om te kunnen beweren dat Nijmegen de oudste stad is. Hij kende de geschreven bronnen niet eens. Zo verweet hij Albert Delahaye dat hij Romeins Nijmegen zou hebben ontkend. Niets is minder waar, maar nu bleek glashelder dat Thijssen de boeken van Delahaye nooit gelezen had. Het is de arrogantie van degene die alleen zichzelf gelijk geeft. "De onzin die Delahaye beweert lees ik niet eens, want ik heb namelijk gelijk", was blijkbaar zijn opvatting. Ook beweerde Thijssen dat hij het gat van Nijmegen gedicht had. Jan zou aangetoond hebben dat er wel degelijk sprake was van continuïteit in de bewoning van Nijmegen. Daarmee werd volgens hem terecht geclaimd dat Nijmegen de oudste stad van Nederland was. Thijssen gaf hiermee dus feitelijk toe dat er wel degelijk een het gat van Nijmegen bestaat. Dat gat zou nu gedicht zijn met de vondst van een zestal graven, waarvan de datering zo ruim is dat er geen enkel bewijs voor het dichten van 'het gat' mee geleverd kan worden. En het toerisme dan?was het eerste verwijt dat Albert Delahaye kreeg over zijn twijfel aan Karolingisch Nijmegen. In 2019 nog steeds een item. Zie tekst hieronder. (Bron: Jaarboek Numaga, pp. 113-125). In twee in 2000 verschenen boekjes (zie linker kolom) waarmee Jan Thijssen c.s. menen aan te tonen dat het gat gedicht is lezen we het volgende: "De geschetste ontwikkeling vanuit de laat-Romeinse tijd laat alle ruimte voor een verdere uitbouw van de nederzettingen op het Valkhof tot een Karolingische palts, een van de paleizen van Karel de Grote (768 - 814). De eerste keer dat daarvan melding wordt gemaakt is het jaar 777, het jaar dat Karel de Grote in Nijmegen verbleef. In de winter van 880 viel het in handen van de Noormannen, die het kort daarop in brand staken. De palts is daarna weer hersteld. In 1040 is het complex tijdens een opstand tegen de keizer wederom in brand gestoken. Pas onder keizer Frederik Barbarossa (1152 -1190) werd het herstel grondig aangepakt. In het jaar 1166 werd de bouw van de nieuwe en imposante Staufische burcht voltooid (Graven op Marienburg, p. 30; Nijmegen enz. p. 102)". Deze tekst leidt tot de volgende vragen: Moet deze summiere tekst Karel de Grote de ruimte laten er zijn paleis te bouwen? Barbarossa, die Karel de Grote adoreerde, bouwde zijn paleis op de fundamenten van Julius (Caesar) (volgens de inscriptie op de gedenksteen), dus niet op Karolingisch puin. Waar zijn de archeologische resten van dat paleis van Karel de Grote? Waaruit blijkt dat de bewuste akte uit 777 die uitgegeven is “Actum Niumago palacio publico” (in het paleis van Niumago) op Nijmegen slaat? Op het oudste stadswapen, nog tot in de 13e eeuw in gebruik, staat: Sigillum burgeriensium de Numegen (zegel van de burgers van Nijmegen): een Latijnse tekst zonder Noviomagus! De oudste datering van het gebruik van de naam Noviomagus voor Nijmegen dateert van 1145 als achterafse latinisering van Neumaia uit 1125. In de bovengenoemde akte uit 777 schenkt Karel de Grote aan de St. Maartenskerk van Traiectum goederen in de gouw Flehite. Traiectum houdt men op Utrecht, maar bestond Utrecht in die tijd al? Het antwoord op deze vragen vinden we in Numaga 1961-3 bij H.A.W. Hoogveld in zijn artikel over "DE FUNCTIE DER NIJMEEGSE BURCHT IN HET KAROLINGISCHE RIJK": de vraag, die hier gesteld wordt, luidt: welke oorspronkelijk verband bestaat er tussen dit Rijk en de Nijmeegse burcht? Hier tasten we al direct in het duister. Feitelijke gegevens omtrent ontstaan en oorspronkelijke omvang zijn er niet. En de grafvelden in Lent, gedateerd tussen 450-575 en 625-700, of dat in Wijchen of in Gennep? Die tonen juist 2 zaken aan: 1. dat Nijmegen juist niet bewoond werd (anders had men daar wel begraven.) en 2. het slechts een kleine groep van rondtrekkende 'boeren' betrof, waarop de definitie van stad juist niet van toepassing geweest kan zijn. Immers bij de grafvelden zijn geen nederzettingen aangetroffen. Het het gat van Nijmegen is dus allerminst gedicht, nog afgezien van de rest van 'het gat'. Waar blijven de vondsten uit de Karolingische tijd? Die zijn nog steeds niet gevonden en zullen er ook niet gevonden worden.

Nijmegen kent 4 problemen om zich de oudste stad te kunnen noemen:
1. Er zitten verschillende hiaten in de bewoningsgeschiedenis om in continuïteit van een stad te kunnen spreken. Tekstueel bestaat Nijmegen niet tussen de 4e en 8e eeuw. Dat wordt ook bevestigd door "Het Bronnenboek van Nijmegen" (zie daar)! Met een juiste toepassing van de teksten wordt dat hiaat zelfs vergroot tussen de 3e en 11e eeuw.
2. De zogenaamd verkregen 'marktrechten' maakt van een nederzetting nog geen stad. Zie de uitspraak van Brabers hiervoor.
3. Het door Traianus bedoelde Noviomagus waaraan hij bepaalde rechten verleende was niet Nijmegen, maar Neumagen. Nijmegen heeft zich die verleende rechten toegeëigend zonder feitelijk bewijs dat de stad in de Romeinse tijd Noviomagus heette.
4. De vondst van enkele (zes) graven is geen bewijs dat er toen sprake was van een nederzetting, laat staan een stad.

Behalve dat er van continuïteit tussen de 3e en 11e eeuw geen enkele sprake is (probleem 1), mist men ook maar één bewijs dat Romeins Nijmegen ooit stadsrechten heeft gekregen (probleem3). Prof.dr.J.K.Haalebos verwoordt het in jaarboek Numaga 2000 op p.10 als volgt: "Als stad (municipium) wordt Nijmegen pas in het begin van de 3de eeuw vermeld onder de naam Municipium Batavorum, hoewel er aanwijzingen zijn dat Nijmegen reeds onder Antoninus Pius (138-161) stad geweest kan zijn. Als dat werkelijk het geval is, lijkt het niet al te gewaagd aan te nemen dat reeds Traianus de plaats tot municipium heeft verheven".
Dat zijn dus liefst 10 veronderstellingen of aannames in deze twee zinnen, t.w.: 1. hoewel; 2. er aanwijzingen zijn; 3. geweest kan zijn; 4. als; 5. werkelijk; 6. het geval is; 7. lijkt; 8. niet al te gewaagd; 9. aan te nemen; 10. dat reeds heeft.

Bovendien staat vast dat Nijmegen nooit de naam Municipium Batavorum heeft gedragen. Ook dat is een onbewezen veronderstelling waarvoor geen enkel bewijs te vinden is. En op deze en andere onbewezen veronderstellingen is de geschiedenis van Nijmegen gebaseerd!

Als we willen bekijken hoe J.E.Bogaers (zie daar) zijn 'bewijzen' verzamelt, dan kunnen we te raden gaan in Het Bronnenboek van Nijmegen en tekst 17 eens nader bestuderen. Op een Nehalennia-altaarsteen gevonden in 1970 in de Oosterschelde (zie afbeelding hiernaast. Klik op de afbeelding voor een vergroting) staat de volgende inscriptie: DEAE / NEHALAENIAE/ARAM QVAM/IN-HO-EIVS(?)HILARVS/ DMBOBMERCE[S]/SVAS-BENÈCONS/ [ER]VATAS-VOVÈRA[T/P]OSVIT L-M/ ALBINO- ETMAXI/MOCOS. Dat leest Bogaers als: Deae Nehalaeniae aram quam in ho(norem) eius Hilarus, d(ecurio) M(unicipii) B(atavorum), ob merces suasbene conservatas voverat, posuit libens merito Albino et Maximo co(n)s(ulibus). Dit betekent: Voor de godin Nehalaenia heeft Hilarus, decurio van (het) Municipium Batavorum (= gemeenteraadslid van het Municipium, de Stad der Bataven, Nijmegen), het altaar dat hij ter ere van haar voor een goede bescherming van zijn koopwaar beloofd had, opgericht, gaarne (en) met reden, toen Albinus en Maximus consul waren. Door de namen van de consuls weten we dat de steen uit ca. 200/227 n.Chr. stamt.
Maar waar gaat het om? Van de letters DMB maakt Bogaers Decurio Municipum Batavorum. Hoe weet Bogaers dat? Hij schrijft er zelf het volgende over: "De letters DM kunnen enkel aangevuld worden tot D(ecurio) M(unicipii). De derde letter is grotendeels beschadigd is hoogst waarschijnlijk een B geweest, maar er zou ook een R gestaan kunnen hebben. Maar niet aleen de derde letter is onleesbaar, maar ook de twee letters ervoor zijn onleesbaar. Dat er DMB gestaan heeft is dan ook een gissing (en vergissing?). Ik lees er zelfs vier letters, waarvan de middelste twee duidelijk R R zijn. De eerste letter D is onherkenbaar, maar er zijn wel meer letters geheel onleesbaar. Wat op deze gedenksteen ook opmerkelijk is dat de naam Nehalaeniae hier anders geschreven is. Het enige municipium dat in dit geval in aanmerking komt, schrijft Bogaers, is wel M(unicipium) B(atavorum) = (Ulpia) Noviomagus, Nijmegen. Deze naam was tot nu toe alleen bekend van een in 1955 te Kapel-Avezaat in de gemeente Zoelen (Neder-Betuwe) gevonden altaartje."

Uit die laatste opmerking van Bogaers blijkt overigens duidelijk dat Bogaers niet deskundig is en niet op de hoogte is van eerdere publicaties waarin Ulpia Noviomagus Batavorum met naam en toenaam genoemd werd. Van een in 1857 te Pfünz in Beieren gevonden gedenksteen heeft hij blijkbaar nooit iets geweten. Daarop wordt itus Flavius Romanus genoemd, die afkomstig was uit Ulpia Noviomagus en dat hij een Bataaf was.
Byvanck vermeldt in 'Nederland in de Romeinsche tijd' uit 1942/1943 zelfs zeven (7!) keer de naam Ulpia Noviomago Batavus, een Bataaf uit Ulpia Noviomago waar Nijmegen haar naam aan dankt. Ook M.P.M.Daniels noemt Ulpia Noviomagus in zijn boek over 'Romeins Nijmegen' en in zijn lezing uit 1937. Ook Jules Timmermans vermeldt in de 'Kroniek van Nijmegen' uit 1946 de naam Ulpia Noviomagus voor Nijmegen. En in Het Bronnenboek van NIjmegen haalt Bogaers zelfs zes teksten aan uit de periode 98-200 waarin Ulpi..Novi..Bat.. genoemd wordt, waar Bogaers dus Ulpia Noviomagi Batavorum van maakt. Kende hij die teksten niet eerder dan in 1981 toen het Bronnenboek verscheen?
Wat betreft de betekenis van de letters DMB is het puur bevooroordeeld gissen wat Bogaers hier doet en het biedt totaal geen zekerheid, laat staan dat het wetenschappelijk verantwoord is. In Het Bronnenboek van Nijmegen wordt bij deze tekst (die van Bogaers komt) overigens geen vertaling gegeven, laat staan een uitleg waarom het hier over Nijmegen zou gaan.
En dat Bogaers wel eens vaker Latijnse inscripties onjuist leest, blijkt wel uit een andere gedenksteen waar hij Ganuenta leest wat er helemaal niet staat. Zie bij Domburg.
En op dergelijk bewijs is de geschiedenis van Nijmegen gebaseerd.

En dan komt Anton van Hooff (zie hier voor meer informatie over hem) in het Historisch Nieuwsblad nr.6 van 2017 met een nieuwe vondst. De pijler van keizer Traianus zou het ultieme bewijs zijn dat Nijmegen de oudste stad is. Waarschijnlijk komt deze pijler uit 17 n.Chr. schrijft hij. Dat is dan onzekerheid één. Maar in 17 n.Chr. was er van een keizer Traianus nog lang geen sprake. Dat zou nog zeker 80 jaar duren. Wordt dat vergeten of.... verzwegen? Vervolgens rakelt Van Hooff weer enkele aloude mythen op, maar vergeet te vermelden dat die pijler incompleet is. Onzekerheid twee. Het is maar een klein deel dat in Nijmegen gevonden is. En in 17 n.Chr. was er nog geen enkele Romein in Nederland geweest en dus ook niet in Nijmegen. Ook al zou de pijler uit 17 n.Chr. stammen, dan is er geen enkel bewijs dat die in dat jaar ook in Nijmegen terecht is gekomen. Onzekerheid drie. Overigens, waar is de rest van deze zuil die toevallig in Nijmegen terecht kwam? Onzekerheid vier.De steensoort van deze pijler toont al aan dat die van elders kwam.

Met wat leugens wil Van Hoof zijn gelijk aantonen. Zo zouden archeologische gegevens bevestigen dat zich rond 17 n.Chr. op en om het Valkhof het Batavenoord Batavodurum bevond. Niets is minder waar. Archeoloog W.Willems kon het in Nijmegen in elk geval niet vinden. Dat ze er droge voeten hielden, zoals Van Hooff vermeldt, bevestigt in elk geval dat hij de transgressies en het gelijk van Delahaye op dat punt erkent. Echter ten noorden en oosten van het Kops Plateau was het één sompige moeras. Was? Dat is het nog steeds! En wat er te bewijzen valt met de overkant van de Waal ten gunste van Nijmegen, ontgaat mij. Het verhaal van Van Hooff ook hierover is klinkklare onzin. Van die overkant kwam geen enkel gevaar. Archeologisch is vastgesteld dat de Rijn geen grens was die bewaakt moest worden tegen invallende Germanen, maar het een bewaakte transportroute voor de graantransporten richting Duitsland was. Zie bij Renus. Dat Nijmegen in de Romeinse tijd ooit de naam Noviomagus zou hebben gedragen is de volgende fabel van Van Hooff. Daar is geen enkel bewijs voor en ook nooit geleverd. Als hij dat bewijs nu wel heeft, zou ik het graag eens van hem vernemen. En de Bataafse Opstand vond ook al niet in Nijmegen plaats, maar in Noord-Frankrijk waar in 69 en 70 het tiende legioen gelegerd was die deze opstand onderdrukte. Het Ulpia Noviomagus is een verzinsel van J.Bogaers (zie daar), die daarvoor ook nooit enig bewijs van juistheid heeft geleverd. Het was een deductie uit een deductie: "whisfull thinking" dus. Ook komt van Hooff weer met de fabel rond een ring van een Nijmeegse schoenmaker. Lees hier de ware geschiedenis van die ring.

Uiteraard ontbreekt bij Van Hooff ook de Peutingerkaart niet als bewijs en natuurlijk Karel de Grote. Van de Romeinse tijd, die er zeker geweest is in Nijmegen, springt hij via Karel de Grote naar Marike van Nimweghen, een middeleeuwse fabel. Zo probeert hij het het gat van Nijmegen te dichten met enkele fabels, leugens en het tegen beter weten blijven volhouden dat Karel de Grote in Nijmegen een paleis gehad zou hebben. Zou hij het paleis van Karel de Grote al gevonden hebben in Nijmegen? Alle teksten over dat paleis Noviomagus hebben betrekking op de Franse stad Noyon, waar Karel de Grote gekroond werd tot koning van de Franken en hij na de dood van Karloman, die daar zijn residentie had, een nieuwe paleis liet bouwen. Daar zit geen enkele tekst bij die je zelfs met de meeste fantasie niet op Nijmegen kunt laten slaan. Het wordt toch eens tijd dat Nijmegenaar Van Hooff de ware kijk op de geschiedenis van Nijmegen eens gaat bestuderen en zich niet laat leiden door de fabels van enkele 17e eeuwse dominees. Die fabels mag hij overlaten aan de plaatselijke VVV die zich niet bezighoudt met de ware geschiedenis maar voor wie het toeristisch oogpunt leidend is. Voor iemand die zich historicus wil noemen is het onvergeeflijk als hij de onbewezen mythen blijft verkondigen als ware wetenschap. Als historicus 'vindt hij in Nijmegen zijn Waterlo'. Een betreurenswaardig verhaal en een gemiste kans.

Ik heb Van Hooff er eens op aangesproken tijdens een lezing in Amersfoort. Maar daar wilde hij niet op de zaak ingaan. 'Te ingewikkeld om dat even in de pauze te bespreken'. Het ene bewijs van zijn opvatting waar ik om vroeg, gaf hij niet. 'Dat had hij niet paraat'.


Resten oudste Romeinse stad gevonden.
Nog in 1985 verklaarde J.E.Bogaers dat de oudste Romeinse resten opgegraven in Nijmegen-west uit het jaar 70 stamden. Die oudste resten zouden van Ulpia Noviomagus geweest zijn. Bovendien verklaarde Bogaers toen ook dat Ulpia Noviomagus tot 270 n.Chr. bestaan heeft. Dan kan Nijmegen in 2005 ook nooit 2000 jaar stad zijn geweest. Bovendien heeft Nijmegen tussen 227 en 725 geen geschiedenis dus geen bestaan gekend, wat het Bronnenboek van Nijmegen (zie daar) ook bevestigt.

De naam Nijmegen (=nieuw 'megen') heeft niets te maken met Noviomagus en weerspreekt dan ook alle tradities!

• Archeologisch ontbreekt in Nijmegen elk spoor van bewoning tussen de 3e en 11e eeuw. Er is niets gevonden uit deze periode dat op een nederzetting wijst, ergo: er was dus zeker geen stad. Zelfs een grafveldje in Lent bewijst niets over bewoning in Nijmegen.
  
• Franse historici laten diezelfde Noormannentekst over de brand van Noviomagus in 880 op het Franse Noyon slaan. Was er in Nijmegen toen wat te halen voor de Noormannen?
• De zogenaamde "Karolingische Kapel", het oudste stenen gebouw in Nederland waar men in Nijmegen trots op mag zijn, stamt uit 1085: dat is 3 eeuwen na Karel de Grote. Tegenwoordig wordt deze kapel niet langer meer 'Karolingisch' genoemd maar staat nu officieel te boek als 'Ottoonse kapel'. Ottoons is de kapel echter ook niet, wat door Van der Heijden erkend wordt in zijn boek over 20 eeuwen Nijmegen! (zie daar!)Een goed verstaander weet dan genoeg!
  De kapel zou een kopie zijn van de S.Vitale uit Ravenna (ingewijd in 547). Echter bekijkt men deze wat nauwkeuriger dan valt slechts het achthoekig grondvlak als overeenkomstig op. Deze kapel in Nijmegen is een keizerlijk paleis onwaardig, zeker als men ziet tot welke bouwwerken men in het Byzantijnse Rijk in deze tijd in staat was. Daarentegen is de overeenkomst met de St.Gregoriuskerk in Ani (Turkije) gebouwd in 994, frappant. Zie foto hiernaast.
  
  Hoewel lange tijd werd aangenomen dat het gebouw rond 1030 is gebouwd, stelde Aart Mekking in 1996 dat het gebouw pas na de verwoesting van de Valkhof in 1047 tot stand is gekomen. Deze visie is tevens te vinden in het in 2007 verschenen handboek "Bouwen in Nederland. 600-1200". Echter, alle klassieke teksten die deze verwoesting en de daarbij vermelde plundertocht vermelden, blijken duidelijk over Noord-Frankrijk te gaan. Plaatsen die genoemd worden zijn Verdun, Rinesburg, Fleerdingen (=Floringhem, niet Vlaardingen), Atrecht (Arras), Eichem, Doornik, Arques en Annoeullin.
  
  
• Keizer Frederik Barbarossa bouwde in 1155 een nieuwe burcht in Nijmegen, waarbij hij op de gedenksteen vermeldt dat deze burcht rechtstreeks gebouwd is op de Romeinse overblijfselen. Op deze gedenksteen staat geen woord over Karel de Grote, hoewel Frederik Barbarossa een groot bewonderaar van Karel de Grote was en hem in alles als voorbeeld nam! Barbarossa was ook degene die alles in het werk stelde om Karel de Grote heilig te laten verklaren. De paus van Rome ging daarin niet mee, de tegenpaus in Ravenna wel. Karel de Grote is patroon van veel steden, o.a. Nijmegen. Alleen Aken en de Zwitserse stad Zürich bezitten het privilege om hem als heilige te vereren. Er is in Nijmegen slechts sprake van een burcht, over burgerlijke bewoning wordt nergens gesproken, laat staan dat er een stad bestond.
  
• In Nijmegen ontbreken alle geschreven bronnen tot eind 12e eeuw. Het oudste archiefstuk in Nijmegen dateert uit 1166. Nijmegen heeft GEEN ENKEL archiefstuk uit de Karolingische periode of de vroege middeleeuwen, laat staan uit de Merovingische periode. Geen enkel bericht, geen enkele archeologische vondst bewijst dat Nijmegen als stad of nederzetting tussen ca. 250 en ca. 1100 heeft bestaan. Er zijn enkele grafvondsten gedaan, maar daarmee bewijs je niets ten aanzien van bewoning of een nederzetting die overigens ook niet gevonden is. Om maar niet te spreken van een stad of een stedelijke agglomeratie!
• Alles dat men van de geschiedenis van Nijmegen uit de Karolingische tijd meent te weten komt uit Franse Kronieken en is een kopie van de geschiedenis van de Franse stad Noyon, die zowel in de Romeinse tijd als in de Frankische tijd onmiskenbaar Noviomagus heette.
• Op het oudste stadswapen, nog tot in de 13e eeuw in gebruik, staat: Sigillum burgeriensium de Numegen (zegel van de burgers van Nijmegen): een Latijnse tekst zonder Noviomagus! De oudste datering van het gebruik van de naam Noviomagus voor Nijmegen dateert van 1145 als achterafse latinisering van Neumaia uit 1125.
• In 1166 verleende Frederik Barbarossa aan Aken het zogenaamde Karel-privilege. Dat gaf de stad Aken als voormalige residentie van Karel de Grote zeer verregaande vrijheden en rechten. Deze opvatting van Aken als Karelstad staat ook ter discussie. Nijmegen heeft dat Karel privilege niet gekregen, bovendien heeft Nijmegen er nadien ook niet meer om gevraagd. Ergo: Zowel Frederik Barbarossa als de Nijmegenaren wisten in 1166 dat Nijmegen geen voormalige residentie van Karel de Grote was. Dat Nijmegen (ook later) nooit om het Karel-privilege heeft gevraagd is dubbel vreemd, aangezien Nijmegen de stad Aken in alles navolgde. Nijmegen nam zelfs het stadswapen met de dubbele adelaar van Aken over, kreeg in 1230 in navolging van Aken stadsrecht, liet Akense oorkonden kopiëren, kopieerde zelfs de stadhuisgevel en de Akense Keizer Karelprijs, en haalde ooit de Akense dominee Johannes Smetius binnen, om de geschiedenis van de Nijmegen met een Duitse "gründlichkeit" op te blazen tot een luchtballon, die uiteindelijk te groot werd en knapte. Kortom: de Keizer Karel-traditie van Nijmegen is een van buitenaf ingevoerde mythe, die in 1166 nog niet bestond.
  
• In 1189 gebruikte Frederik Barbarossa in officiële LATIJNSE stukken de naam Nuwemagen (zie Het Bronnenboek tekst 163), waarmee aangegeven is dat de Latijnse naam Noviomagus voor Nijmegen niet gebruikt werd. Bovendien leefde bij Frederik Barbarossa ook in het geheel niet het idee dat Nijmegen een oude Keizerspalts van Karel de Grote was. Dat was dan zeker meerdere keren bij de bouw van zijn burcht vermeldt, zeker omdat hij een groot bewonderaar was van Karel de Grote en hem in alles probeerde te kopiëren, zelfs te overtreffen.
  
• Niet alleen in Nijmegen zelf, maar evenmin in de naaste of verre omgeving is geen spoor te vinden van een Karolingisch domein, of van goederen die tot de palts behoord moeten hebben. Vier en een halve eeuw (sinds Karel de Grote) hebben er volgens de traditie vele vorsten in Nijmegen gewoond of zijn er verbleven. Nijmegen heeft er geen enkel recht aan overgehouden, geen civielrecht, geen kerkelijk recht, geen enkele oorkonde of acte heeft het opgeleverd. En niet alleen in Nijmegen is daarvan niets terug te vinden, evenmin in steden in de nabije of verre omgeving van Nijmegen tot in Xanten, Keulen en zelfs tot in Rome.
  
• Nijmegen verwierf stadsrechten in 1230, maar pas nadat men er, met verwijzing naar Aken, zelf om gevraagd had. Dat het geen gelijke rechten betrof als die van Aken, werd in 1247 al snel duidelijk bij de verpanding van de burcht aan Hertog Otto van Gelre. Indien Nijmegen een echte Duitse Rijksstad was geweest, was een verpanding immers onmogelijk geweest. De verpanding van de in de stad gelegen burcht die ook verpand werd, spreekt de autonomie en immunitet van Nijmegen als Duitse Rijksstad ten stelligste tegen.
  
• In een brief van het kapittel der Apostelenkerk te Keulen.htm">Keulen uit het jaar 1246 heet Nijmegen nog steeds geen Noviomagus maar Nunmagen.
  
  

  De verpanding van de burcht had tot gevolg dat de vrije toegang van de burgers van de stad tot het domein van de hertog voor kerkbezoek door hem onwenselijk werd geacht. Daardoor werden zij verplicht een nieuwe parochiekerk te bouwen, de St.Stevenskerk. Daaruit valt af te leiden dat de oude parochiekerk binnen het domein van de hertog lag, ofwel op Het Valkhof. Die oude parochiekerk was de St.Nicolaaskapel. Ook hiermee maken de historici een fout door aan te nemen dat de oude parochiekerk de St.Gertrudiskerk geweest zou zijn. Een St.Gertrudiskerk heeft Nijmegen in de 12e eeuw niet gehad. Het onjuist lezen van een akte waarin gesproken werd over " teruggave van Nijmegen en de feodale rechten op de kerk van St.Gertrudis van Nijvel" was de oorzaak van deze nieuwe mythe. De kerk van Nijvel toegwijd aan St.Gertrudis (ecclesiae beatae Gertrudis Nivelensis) bezat deze rechten en niet een kerk in Nijmegen die toegewijd was aan St.Gertrudis van Nijvel. Overigens, pas in de 15e eeuw wordt een oude kerk van St.Gertrudis in Nijmegen voor het eerst vermeld door Willem van Berchen. Dat onderbouwt hij met 'van horen zeggen' (ut fertur). Uit geen enkele andere bron blijkt het bestaan van een Gertrudiskerk. In 1983 erkent dr.Jan Brinkhoff in "Stichting Oude Gelderse Kerken" dat 'recent onderzoek heeft uitgewezen dat ook de kerk buiten de wallen aan St.Steven was toegewijd en niet aan de H.Gertrudis van Nijvel, zoals een schriftelijke bron uit de 15e eeuw vermeld'. Die 'schriftelijke bron' was van Willem van Berchen, de uitvinder van Karolingisch Nijmegen. In "Waarheid en legende van De Striene" (deel 6 van Publikaties van Nassau-Brabant, 1969) komt Albert Delahaye op dit onderwerp terug, waarbij hij aantoont dat St.Gertrudis oorspronkelijk uit Frans-Vlaanderen kwam. De legende van St.Gertrudis kwam mee met de adelijke geslachten die zich vanuit Vlaanderen vestigden in Kleef, Gelre en Wassenberg. Bijkomend bij dit verhaal blijkt dat de St.Nicolaaskapel niet gebouwd is naar voorbeeld van de Akense Dom, maar naar de kapel in Nijvel.

  
  
• Op het stadszegel van Nijmegen uit 1233 en 1265 en zelfs nog in 1359 met een Latijnse inscriptie heette Nijmegen gewoon Numegen en Numagen en niet Noviomagus. (Zie afbeelding hiernaast.)
  Overigens heeft men in de eerste Numaga-publicatie een kleine historische blunder gemaakt, wat zelfs P.Leupen opgemerkt heeft. Want het randschrift van de stadszegel luidt niet Sigillum burgensium de Numegen, maar Sigillum burgeriensium de Numegen. Een correctie liet een paar decennia op zich wachten. Op de afdruk hiernaast is duidelijk het woord 'BVRGERIENSIVM' te lezen, maar ook het woord Numegen. Deze "historische blunder" staat model voor de onzorgvuldigheid bij het lezen van klassieke teksten, wat in Nijmegen wel vaker gebeurd is. Deze blunder valt echter in het niet bij de blunder van de Karolingische mythen in Nijmegen. De correctie hiervan laat nu ook al enkele decennia op zich wachten.
  
• In LATIJNSE teksten over Nijmegen uit 1228, 1241, 1242, 1246 wordt gesproken over Neomagio, Numege, Nymegen en Nunmagen. (zie Bronnenboek tekst 176, 182, 183 en 186). De Latijnse naam Noviomagus werd hier dus niet toegepast op Nijmegen.
  
• In 1272 heeft St.Albertus de Grote, toen wijbisschop van Keulen, op 7 September, de dag voor het feest van Maria Geboorte, de St.Stephanuskerk gekonsakreerd. Bij deze gelegenheid heeft zich iets voorgedaan, dat van het hoogste belang is voor de karolingische kwestie. St. Albertus de Grote legde namelijk aan de parochie de verplichting op om elk jaar, acht dagen na Pinksteren een processie te houden naar de plaats van de oude kerk, speciaal om de gelovigen te herdenken, die daar begraven waren. In die processie moesten het H.Sakrament, het beeld van de H. Maagd en de relieken van de heiligen meegedragen worden. Het staat vast, dat de processie het Valkhof als doel had. De oude kerk was dus de kapel op het Valkhof. Dit voorschrift is door de parochie trouw opgevolgd en heeft geleid tot de beroemde Maria-Omdracht van Nijmegen, die in de middeleeuwen een grote faam genoot. Opvallend is ook dat de nieuwe St.Stevens(parochie)kerk in 1272 werd ingewijd door de hulp-bisschop van Keulen, die de parochianen verplichtte tot een jaarlijkse processie naar het oude kerkhof op Het Valkhof. Deze verplichting heeft tot de oorsprong van de Maria-Omgang geleid. Een zijdelings gevolg ervan is geweest, dat de schrijver van een mirakelspel dit in Nijmegen situeerde als Mariken van Nimwegen. Tijdens de protestantse overheersing werd de Maria-Omdracht verboden; de traditie is vooral op instigatie van Prof. Titus Brandsma in 1926 hernomen, al bleek spoedig dat zij doodgebloed was en de mens van vandaag niet meer aanspreekt.
  Opgemerkt moet worden dat de wijbisschop die de nieuwe kerk in Nijmegen inwijdde uit Keulen kwam en niet uit Utrecht. Nijmegen ressorteerde toen nog onder het aartsbisdom Keulen en Utrecht had in Nijmegen blijkbaar geen zeggenschap. De consequenties die dit heeft zijn nog niet tot historisch Nederland doorgedrongen.
  
• In 1282 werd Nijmegen voor het eerst Novimagi en Novimagio genoemd, naar analogie van in die tijd gebruikelijke Latinisatie van plaatsnamen. Oudere teksten waarin Nijmegen Noviomagus heet, zijn er niet. Overigens is deze tekst, die handelt over de verpanding van de burcht onder Koning Rudolf I en een geschil met de graaf van Gelre, nimmer onderzocht of het hier om een oorspronkelijke tekst gaat, of om een later gekopieerde en aan de opvattingen van de tijd aangepaste tekst. Het erin voorkomen van de term 'Rijk van Nijmegen' maakt de tekst verdacht aangezien het een term is die in de 13e eeuw nog niet werd gebruikt.
  
• Melis Stoke, de eerste Nederlandse geschiedschrijver, noemt Nijmegen in zijn Rijmkroniek (geschreven tussen 1290 en1305) Nimaghen. Overigens vermeldt hij de Bataven niet, noch de Noormannen of Dorestadum als Wijk-bij-Duurstede. Alleen de Friezen noemt hij en brengt hij met de Romeinse tijd in verband.
  
• In 1480 noemde kanunnik Willem van Berchen Nijmegen voor het eerst als het Noviomagus van Karel de Grote. Opvallend gebruikt Van Berchem het woord Novimagio, dus zonder -o- achter de -i-. Willem van Berchen, de Nijmeegse uitvinder van die mythe, heeft heel wat op zijn geweten. Van Berchen schrijft dat hij dit gelezen heeft in de kroniek van Gregorius van Tours. Hier gaat de falsaris onderuit op zijn eigen woorden. Immers bij Gregorius van Tours (ca.538-ca.594) kan hij niets over Karel de Grote gelezen hebben, die ruim twee eeuwen later leefde. Met andere woorden: Willem staat te fabelen; hij heeft een en ander uit een grote duim gezogen en wil zijn mededelingen ook nog met een valse referentie dekken. De gewone man in Nijmegen was zeker overtuigd met deze referentie en doorzag de valsheid ervan niet. Ook latere historici doorzagen deze miskleun niet en waren dus net zo ondeskundig als de gewone Nijmegenaar uit de 15e eeuw. Op grond van deze mythe van Willem van Berchen kwam dominee Johannes Smetius (Jan Smit) zo'n anderhalve eeuw later tot zijn bevindingen van de Bataven in Nijmegen.
• Op een houtsnede uit 1487 waarop Julius Caesar Nijmegen gesticht zou hebben heet de stad Numaghen. In de volksmond, en een houtsnede werd gemaakt door de volkse vakman, werd de naam Noviomagus niet gebruikt. Zie de afbeelding hiernaast. Overigens is de stichting van Nijmegen door Julius Caesar door alle historici als volkomen legendarisch bestempeld.
  
• In 1517 was het kanunnik Cornelius Aurelius (Kees van Gouda) (ook weer een geestelijke!) die de Bataafse mythe uitvond: hij schreef drie verhandelingen -de bekendste is de Divisiekroniek (1517)- waarin hij stelde dat het 16e-eeuwse graafschap Holland rechtstreeks voortkwam uit Batavia, het antieke land der Bataven, dat men doorgaans uitsluitend in het latere Zuid-Holland situeerde, meestal zonder het Gelderse rivierengebied rond de grote stad Ulpia Noviomagus Batavorum mee te rekenen.
• Op de kaart van Romeins Nederland van Abraham Ortelius uit 1584 heet Nijmegen geen Noviomagus maar Neomagum. De mythe van Noviomagus bestond dus nog niet in 1584. Overigens ook nog niet in 1648 toen er nog gewoon Neomagum stond op een kaart van Romeins Nederland. De opmerking van Hugenholtz "we hebben een traditie sinds de Romeinse tijd" wordt hiermee gelogenstraft.
  
• In 1645 noemt Johannes Smetius Nijmegen voor het eerst als het Oppidum Batavorum van de Batavieren. Op zijn grafsteen staat in de volledig Latijnse tekst echter de naam Neomagensis voor Nijmegen en niet Noviomagus. Ook op andere grafstenen in de St.Stephanuskerk komt de naam Noviomagus in Latijnse teksten niet voor. Steeds is sprake van Neomagum of Neomagensis.
  
• Op een kaart van Romeins Nederland van Petrus Kaerius uit 1646 heet Nijmegen nog steeds Neomagum.
  
• In de 'Boeken van de Geldersse geschiedenissen' uit 1654 heet de stad Nimmegen, met dubbel -m-. Ook hier wordt nog steeds geen Noviomagus genoemd.
• In 1679 beschreef Johannes Smetius jr. de Romeinse vondsten in Nijmegen in zijn boek dat de titel "Antiquitates Neomagensis" droeg. Dus ook toen noemde men Nijmegen nog steeds geen Noviomagus.
  
• In de Latijnse tekst van de kaart van het Hertogdom Gelre uit 1735 heet Nijmegen Neomagus. Ook hier geen Noviomagus.
• Johannes Smetius noemt Nijmegen in zijn "Chronijk van de stad van de Batavieren" (pas uitgegeven in 1784) gewoon Neomagum.
• In 1740/41 betwijfelde Isaak Tirion "of Nymegen het Oppidum Batavorum of de stad der Batavieren zy, van welk Tacitus gewaagt, gelyk zeker Nymeegsch Geleerde Johannes Smetius de Vader in afzonderlijk werk beweerd heeft". De twijfel die Albert Delahaye in 1954 tot zijn studie aanzette bestond dus al in 1740.
• In 1797 publiceerde Johannes in de Betouw zijn boek "Lotgevallen en Eindelijke Ondergang van den van ouds alom vermaarden BURGT binnen Nymegen". Opmerkelijk is dat hij in dit boek Nijmegen niet Noviomagus noemde. Die historische mythe doorzag hij wel! In dat jaar viel de Valkhofburcht van Frederik Barbarossa ten prooi aan de slopershamer vanwege geldelijk gewin van de gemeente (verkocht voor f90.400,-). Het historisch besef in Nijmegen was toen al ondermaats. De naar Frans model opgerichte Bataafse Republiek bleek geen belangstelling te tonen voor de historische waarde van het gebouw. Gelukkig voor de historie werd -dankzij In de Betouw- de Valkhofkapel gespaard. Wellicht ook of vooral vanwege het feit -en let nu op!- dat deze kapel nooit tot een deel van de burcht van Barbarossa gerekend werd.
• In de jaren 1838-1840 vond op het Nijmeegse stadhuis een barbaarse opruiming van het archief plaats. Hierbij is volgens voorzichtige schatting ruim 250 strekkende meters archief als oud papier verkocht. Deze halvering van het archief werd door de plaatselijke straatvegers (de vaklieden.) uitgevoerd. Bij zo'n laag historisch besef is het ontstaan van mythen een evidentie! Gelukkig is wel een inventarisatie bewaard gebleven, zodat men weet wat er weggegooid is. Het waren niet echte oude stukken die opgeruimd zijn.
• In de 19e eeuw werden in Nijmegen de meeste vestingwerken gesloopt. Ook andere monumentale en historische panden verdwenen van de kaart. Nijmegen moest immers een "moderne" stad worden, zonder al die historische nostalgie. In 1876 werd de Hezelpoort afgebroken. De molen op de Hubertustoren bij de Waal ging met de toren tegen de vlakte. De Boddelpoort, vermoedelijk de oudste van de stad, werd gesloopt en zou op een andere plaats herbouwd worden. Zij werd voorzichtig afgebroken, de stenen werden genummerd in kisten opgeborgen, doch op een onzalig ogenblik zijn de stenen gebruikt voor de fundering van een weg. Over enige eeuwen krijgen de archeologen misschien weer een nieuw Nijmeegs raadsel op te lossen. Zo gaat Nijmegen met haar geschiedenis om.
• In 1923 wist men op de Katholieke Universiteit van Nijmegen (KUN) al dat de Karolingische traditie vals was. Men zag er toen immers vanaf de Universiteit naar Karel de Grote te vernoemen, hoewel dat wel voorgesteld was. Men is wel de wapenspreuk van Karel de Grote "In Dei Nomine Feliciter (Gelukkig in Gods Naam)" gaan voeren. Ook onjuist, maar er geen enkele Nijmegenaar die daarvan wist en zich er zeker niet druk over heeft gemaakt. De studenten wisten dit blijkbaar ook niet (zij waren nog verkeerd voorgelicht door hun professoren) aangezien zij hun vereniging wel naar deze keizer vernoemden. Deze katholieke universiteit is nu vernoemd naar bisschop Radboud, een even omstreden figuur als Karel de Grote. Deze Radboud was een misdadige intrigant en heeft een dubieus verleden als bisschop van Trajectum (niet Utrecht: zie daar) en abt van Aefternacum (niet Echternach: zie daar).
• In 1930 werd in Nijmegen het 700-jarig bestaan van de stad gevierd. Historisch gezien volkomen juist! Men was er toen nog van overtuigd dat de stad niet ouder was dan 700 jaar, waarmee tevens de valsheid van de Karolingische traditie wordt erkend. Pas nadien zijn de zogenaamde "sterke tradities van prof Hugenholtz" in Nijmegen ontstaan! Dat er een Romeinse periode is geweest, was in 1930 ook bekend. Echter men realiseerde zich terdege dat er nooit enige continuïteit in bewoning is geweest in Nijmegen. Het het gat van Nijmegen was toen ook al een bekend en vastgesteld fenomeen.
  
  
• In 1954 verscheen een kritisch artikel in 'De Gelderlander' van Albert Delahaye waarin hij zijn twijfel uitsprak of Karel de Grote wel in Nijmegen geresideerd had. Moest dat Noviomagus niet Noyon zijn? Er stak een golf van protest op waarna de historici B.Stolte en R.Post voorop liepen met hun verontwaardiging.
  
  
• Begin 1955 wilde men in Nijmegen plots het 1800-jarig bestaan van de stad vieren. Is men toen op dit idee gebracht door de eerste publicaties van Albert Delahaye, die in 1954 een aantal kritische vragen stelde over de historische continuïteit van Nijmegen? Als toeval niet bestaat, dan is het antwoord duidelijk.
  
• In juli 1955 werd dat nog verrassender veranderd in het 1850-jarig bestaan van de stad. Hieruit blijkt dus overduidelijk dat heel veel van die "sterke traditie sinds de Romeinen in Nijmegen", zoals Hugenholtz dat ooit noemde, dus pas in 1955 "ontdekt" is. Ook deze 'ontdekking' is voortgekomen uit de publicaties van Albert Delahaye!
  
  
• In 1956 werd onder de nodige protesten en hilariteit het Traianus Monument onthuld. "Ontberen wij historisch inzicht?" was een van de commentaren en "Nu knarsetanden wij!" De leus die van het grootste historisch inzicht getuigde, was ongetwijfeld "Hij kwam niet, zag niet en overwon toch". Kritische bewoners wisten al dat Traianus niet in Nijmegen thuis hoorde. Echter de 'deskundigen' dachten er anders over, dus het monument kwam er. Vergelijk deze gang van zaken eens met het recent ontdekte 'aquaduct' in Nijmegen.
  
  
• In 1958 verscheen van Albert Delahaye het boek 'Het Mysterie van de Keizer Karelstad', waarin met talloze arumenten aangetoond werd dat het Noviomagus van Karel de Grote niet Nijmegen was, maar de Franse stad Noyon, de stad Noviomagus waar hij gekroond was tot Koning van de Franken. Nu kwam er ook protest van andere Nijmeegse historici zoals J.Bogaers die de bui al zag hangen. Als Delahaye gelijk had stond zijn reputatie op het spel.
  
  
• In 1959 werd aan Noviomagus het ULPIA toegevoegd door J.E.Bogaers bij zijn inaugurale rede. De opvattingen van Bogaers, waarvoor hij geen enkel bewijs aanlevert -het was slechts zijn gedachte-, zijn allerminst overtuigend geweest, getuige de uitspraken van Van Buchem in Numaga VI mei 1959 p.51: "Wij hopen, dat dr. Bogaers spoedig gelegenheid zal vinden om zijn nieuwe denkbeelden omtrent deze voor de oude geschiedenis van Nijmegen toch waarlijk niet onbelangrijke kwesties duidelijker en uitvoeriger uiteen te zetten." Het bleek wel de aanleiding om ook keizer Traianus toe te voegen aan de Nijmeegse geschiedenis.
  
  
• In 1962 werd in Nijmegen onder veel bombarie een standbeeld opgericht voor Karel de Grote. Ook dit gebeurde om de het boek van Albert Delahaye te weerleggen met een naamloze ruiter te paard (er ontbrak op de sokkel een naam van deze ruiter - later is de naam alsnog aangebracht!), die met zijn grimmige blik aangeeft, dat hij op de verkeerde plaats staat. Ook toen werd in de plaatselijk pers de nodige commentaren geschreven, vooral over het feit dat dit beeld NIET OP HET VALKHOF kwam te staan. Blijkbaar waren de 'deskundigen' er toen al voorzichtig van overtuigd dat Karel de Grote niet op Het Valkhof een palts had gehad. Waar dan wel blijft de vraag. Er is nog steeds geen steen, zelfs geen scherf van gevonden.
  
  
• In 2005 vierde men in Nijmegen het 2000-jarig bestaan van de stad. Nijmegen zou de oudste stad van de Lage Landen (les Pays-Bas zijn. In 1998 had de Universiteit van Nijmegen een Kerstkaart met een afbeelding van die oudste stad van de Lage Landen (les Pays-Bas erop denkend dat het een afbeelding van Nijmegen was, het bleek een afbeelding van Maasstricht te zijn! Deze blunder van de Universiteit toont haarfijn aan dat enig cultuurhistorisch en kunstzinnig besef op de Universiteit van Nijmegen dus vreemd is, waarmee men tevens erkent dat Maastricht de oudste stad van de Lage Landen (les Pays-Bas is!
  
• Feitelijk vierde men in 2005 alvast het feestje van 2017 omdat de 'deskundigen' meenden dat in het jaar 17 n.Chr. Nijmegen het Oppidum Batavorum, de hoofdplaats van het bestuursgebied van de Bataven, geworden zou zijn. Maar aangezien ook deze aanname onjuist is, zal ook in 2017 geen jubileum gevierd hoeven te worden.
  
• In 75 jaar tijds vierde Nijmegen tussen 1930 en 2005 dus het 700 jarig, het 1850 jarig, het 1900 jarig en het 2000 jarig bestaan van de stad. Steeds werd het feest wat verder opgerekt, de waarheid in het midden latend.
• In 2014 vierde men in Nijmegen feest omdat het 1200 jaar geleden was dat Karel de Grote overleed. Van 7 juni tot en met 26 oktober 2014 was in museum De Stratemakerstoren de tentoonstelling Karel de Grote en Nijmegen te zien. De tentoonstelling die plaatsvindt in het kader van het Karel de Grote Jaar belicht de aanwezigheid van Karel de Grote in Nijmegen aan de hand van historische documenten. Daarnaast besteedt de tentoonstelling aandacht aan de organisaties die zich naar Keizer Karel vernoemd hebben. Van deze organisaties zullen diverse objecten te zien zijn. Je vraagt je af hoe men dat in Nijmegen weer weet te organiseren. Iedereen moet er toch inmiddels van doordrongen zijn dat Karel de Grote nooit een paleis in Nijmegen heeft gehad en dat hij dan ook nooit geweest kan zijn. De historische documenten waarmee men dat in Nijmegen willen bewijzen stonden vast en zeker ook in het Bronnenboek van Nijmegen (zie daar), uiteraard inclusief de zo geroemde Bisschop van Nijmegen!
  
• Nijmegen heeft tussen 250 en 1230 absoluut geen stedelijke continuïteit gehad. Nijmegen was in de Romeinse tijd ook geen stad, maar een militair kamp, dat overigens niet eens permanent bezet is geweest. Er heeft slechts een legerkamp bestaan tussen het jaar 70 en 105. Vanaf 105 tot de 3e eeuw was dit legerkamp verlaten. (Bron: M.Daniëls p.21 en 33). Tussen tenminste 400 en 1050 was Nijmegen zelfs compleet ontvolkt. Van een stad was al helemaal geen sprake. De huidige stad Nijmegen is pas 775 jaar oud, dus net zo oud als veel andere steden in Nederland.
  

De afbeelding van de oudste stad van ons land, bleek een afbeelding van Maastricht te zijn. (Klik op de tekst hiernaast voor de afbeelding van de Kerstkaart).
Wat is dat in Nijmegen? Weer een flater van een stagiair die niet gecontroleerd werd door de eigen professor! Wat is dat in Nijmegen waar stagiaires bijkbaar het werk doen en hun professoren dat niet controleren. Wat is dat in Nijmegen, dat er flater op flater geslagen wordt, en een buitenstaander de Universiteit op haar blunders moet wijzen? Zagen we dat al in 1955 en 1965 dat stagiaires het werk van hun professoren doen en de fouten niet ontdekken, in 1980 met het verschijnen van het Bronnenboek was het "driemaal scheepsrecht" in het blunderen van stagiaires waar professoren hun goedkeuring aan geven.
Het is toch wel opvallend en veelzeggend dat 3 professoren Middeleeuwse geschiedenis hun bronnenonderzoek laten doen door studenten. Hun goedkeuring en publicatie van het werkstuk van de studenten daarna, bevestigd meerdere zaken, zoals:

1. dat professoren blijkbaar anderen het werk laten doen. Is dat een gewoonte aan de universiteiten? Waarvoor worden die professoren dan dik betaald?
2. zij dat werk of ongezien of onvolledig gecontroleerd, publiceren onder eigen naam, wat in strijd is met het auteursrecht.
3. aangezien het werk fundamentele fouten bevat, zij dus als professor geen knip voor hun neus waard zijn.
4. zij dus al die tijd boven hun prestaties betaald zijn geweest en dus teveel salaris hebben ontvangen. Hierop valt dus heel wat te bezuinigen minister!
5. deze studenten dus een slechte opleiding genoten hebben, verweven met bevooroordeelde tradities.
6. deze studenten in de toekomst weer te boek staan als de historische 'deskundigen'. Zij hebben immers geschiedenis gestudeerd en zullen dan op grond van hun opleiding, titels en professoraten weer in dezelfde fouten vervallen, slechts om reputatieschade te voorkomen.
7. het zelfzuiverend vermogen van de historische faculteiten dus beneden alle peil is. De 'klokkenluider' zal dus van buiten de universitaire wereld moeten komen.

En dan nu de Kerstkaart.
Met, verrassend, één juiste opmerking van die stagiair, die op zoek was naar een afbeelding van de oudste stad van Nederland en het juiste plaatje vond: Maastricht! En deze afbeelding met het bijschrift van een afbeelding van de oudste van Nederland, hing op de gang bij het college van bestuur van de Nijmeegse Universiteit. En iedereen die daar dagelijks voorbij loopt, zag deze leugen niet. Wat is dat voor een Universiteit daar in Nijmegen. En dan vooral met drogredenen en flaters commentaar leveren op Albert Delahaye. Het Bronnendoek van Nijmegen is daar een treffend voorbeeld van. Zie bij Het Bronnenboek.

Nijmegen de oudste stad?
Dat Nijmegen de oudste stad van Nederland zou zijn, vinden ze misschien in Nijmegen, maar het is historisch nog nooit aangetoond. Nijmegen mist 8 (acht) eeuwen geschiedenis. Hiernaast nog maar eens een bevestiging dat Maastricht de oudste stad is met een briefkaart uit de jaren dat men in Nijmegen nog het 750 jarig bestaan van de stad vierde.

Na een Romeinse occupatie in Nederland van 200 jaar (van ca.50 tot ca.250 n.Chr.), begint de geschiedenis van Nijmegen weer halverwege de 11e eeuw. Nijmegen heeft tussen 250 en 1050 niet bestaan! Geen enkele documentatie toont het bestaan van Nijmegen in die 8 eeuwen aan. Niet in Nijmegen zelf, maar evenmin in de hele regio vindt men bewijzen van het bestaan van Nijmegen. Niet in wereldlijke of kerkelijke archieven, niet in rechtspraak, niet in de archeologie en evenmin in de bewoningsgeschiedenis. En in Nijmegen weten ze dat ook, want over die 8 eeuwen hebben ze in Nijmegen helamaal niets. En dan maakt een enkel graf daar geen verschil in. Zwerven doen mensen sinds het begin van de mensheid, sterven en begraven ook. Maar met een graf toon je geen bewoning aan, laat staan een complete stad wat men er in Nijmegen graag van maakt.

De bewaard gebleven gedenksteen van de voormalige burcht van Frederik Barbarossa uit 1155, is duidelijk genoeg. Barbarossa bouwde zijn burcht rechtstreeks op de Romeinse overblijfselen zoals hij zelf op die gedenksteen heeft laten beitelen. De St.Nicolaaskapel op het Valkhof die stamt uit de tweede helft van de 11e eeuw (pas ná 1085 werd St.Nicolaas vanuit Bari -Italië- als patroon van schippers en handelaars in West-Europa bekend), is het tastbare bewijs van het voorstaande. Deze kapel stond tot in de 20e eeuw bekend als "heidense kapel" (gesticht door de Romeinen?) en als Karolingische kapel. Van beide denkbeelden heeft men nu eindelijk ingezien dat deze onjuist waren. Momenteel wordt deze kapel de 'Ottoonse kapel' genoemd. Men weet dus in Nijmegen dat de naam "Karolingische kapel" onjuist was.
Verder geven de eigen schriftelijke gegevens hetzelfde beeld. Het oudste archiefstuk in Nijmegen dateert uit 1166. Daarvoor heeft men geen enkel document, geen enkele verwijzing in documenten, men heeft niets. Ook in andere steden in de regio's en ver daarbuiten, heeft men geen enkel archiefstuk voor de 11e eeuw waarin Nijmegen wordt genoemd (de verkeerd opgevatte stukken laten we hier dus buiten beschouwing: zie bij Bronnenboek). Het eigen "Bronnenboek van Nijmegen" (auteur prof.dr.P.Leupen) laat zowiezo al een gat van 500 jaar zien tussen 250 en 750. Uit mededelingen van het (voormalig) Nijmeegs museum Commanderie van St.Jan (nu museum Het Valkhof) blijkt dat Nijmegen (en ik citeer) "als stad ten onder is gegaan aan het eind van de derde eeuw en er pas in de 13e eeuw weer een nederzetting van enige omvang was". Wie houdt nu wie voor de gek?

De Heidense Kapel op het Valkhof.
Dat de Karolingische nu Ottoonse kapel eerder Heidense kapel genoemd werd, wordt door enkele historici steeds ontkend. Zij doorzien dus de consequenties van die naamswijziging. Deze afbeelding toont hun ongelijk aan. Zij blijken dus slecht op de hoogte te zijn van de geschiedenis van Nijmegen. Hoe ver reikt hun verdere kennis om de opvattingen van Delahaye ongefundeerd af te wijzen?


Laten we het nog eens kort en bondig samenvatten: Tussen de 3e en 11e eeuw bestond Nijmegen niet.

Hoe is ooit vastgesteld dat Nijmegen het Romeinse en Karolingisch Noviomagus was?

---

"Nijmegen zag het levenslicht in de bloeitijd van het Romeinse Keizerrijk, zonder dat van het moment waarop dat gebeurde, concrete bewijzen zijn overgebleven. De archeologen die zich met deze materie bezighouden, baseren hun bevindingen noodgewongen op een combinatie van enkele vondsten uit opgravingen, summiere schriftelijke bronnen en hun kennis van de Romeinse geschiedenis. Hun conclusies zijn uit de aard der zaak steevast "voorlopig".
Aldus een citaat uit de Rede van Numaga-voorzitter J. Brabers bij gelegenheid van de presentatie van het Numaga-Jaarboek 2002 in het Stadhuis, Nijmegen, 7 december 2002.

Beter dan de heer Brabers het verwoordde, kan het niet gezegd worden.
In Nijmegen is Romeins gevonden, maar dat was zo summier dat daar geen geschiedenis uit valt af te leiden. Men heeft de gegevens aangevuld met schriftelijke bronnen en de kennis van de Romeinse geschiedenis. En juist bij het toepassen van die schriftelijke Romeinse en Middeleeuwse bronnen op Nederland en Nijmegen zijn een aantal fundamentele fouten gemaakt en zijn verschillende misvattingen ontstaan. Daarbij is de verwarring tussen Nijmegen en Noyon, hoewel eenvoudig te weerleggen, één van de meest hardnekkige gebleken.

Kern van het vraagstuk is wat Noviomagus in de teksten betekent: Nijmegen of Noyon.
En als eenmaal is aangetoond dat een aantal cruciale teksten verkeerd op Nijmegen is toegepast, is de vraag gerechtvaardigd of die vergissing niet met meerdere of zelfs met alle teksten is gemaakt. Deze verwarring werd aanvankelijk glashard ontkent. Hugenholtz verwoorde dit eens als volgt: "Dat Nijmegen het Noviomagus van Karel de Grote was, dat hoeven we toch niet te bewijzen?" Bij nadere beschouwing bleek ook dat het nog nooit bewezen was. Het was een algemeen aanvaarde aanname. Nu geven zelfs meerdere historici toe, zei het schoorvoetend, dat er wel degelijk een verwarring bestaat.

Omstreeks 1950 ontstond bij Albert Delahaye het vermoeden, dat de geschiedenis van Nederland van vóór de 10e eeuw verrijkt is met zaken, die er niet thuis horen. Deze twijfel kreeg zijn eerste object in het paleis van Karel de Grote dat vóór of in het jaar 777 te Noviomagus werd gesticht, en dat vanaf de 13e eeuw ten onrechte in Nijmegen werd gedacht.

De grote verwarring.
Het waren ook vooral de Duitse historici die de Karolingische geschiedenis eind 19de eeuw in Nijmegen plaatsten, hoewel men ter dege wist dat het Franse geschiedenis was. Ten tijde van de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871) moest men in Duitsland/Pruisen niets hebben van Frankrijk, zelfs van haar geschiedenis wilde men niets weten. Het heeft geleid tot de grote historische verwarring.
Inmiddels is duidelijk geworden, dat het paleis Noviomagus van Karel de Grote zich in Noyon (ca 70 km ten noorden van Parijs) bevond. Beide steden waren in de late Middeleeuwen onder de antieke of klassieke naam Noviomagus bekend. De historici hebben deze twee steden herhaaldelijk met elkaar verward bij het toekennen van gegevens uit de teksten, waarin Noviomagus genoemd wordt. Dat gebeurde niet alleen met betrekking tot het paleis, maar zelfs met zaken, die door middel van andere gegevens onbetwistbaar aan Noyon toebehoren. Sommige delen van de "Monumenta Germaniae Historica", tekstuitgaven verzorgd door de beste (?) Duitse historici, wijzen de bisschoppen van Noyon aan Nijmegen toe! Zulke fouten zijn natuurlijk gemakkelijk recht te zetten, omdat zij al te apert zijn. Zij tonen wel een bepaalde beroepsblindheid aan, omdat het probleem van een wellicht nog verder gaande verwarring tussen de twee steden niet zo enorm diep verborgen lag en dit zich na zulke kapitale misgrepen toch wel opdrong.

Romeins Nijmegen.
De stad Nijmegen, waarvan ten onrechte is aangenomen, dat zij reeds in de Romeinse periode de naam van Noviomagus droeg (een met terugwerkende kracht uitgevoerde interpretatie en alleen daarom al hoogst onbetrouwbaar), is tegen het midden van de 3e eeuw door de Romeinse militairen definitief verlaten, terwijl de burgerlijke nederzetting, op een laag terrein langs de Waal gelegen, door de toen opgetreden transgressies van de zee onbewoonbaar werd en tenslotte geheel verloren ging. Dat Romeins Nijmegen het Noviomagi van de Peutingerkaart was is afgeleid van het bedenksel van ene dominee Smetius in de 17e eeuw, dat de Betuwe de woonplaats van de Bataven en Nijmegen het Oppidum Batavorum was. Nergens in of bij Nijmegen is een bevestiging gevonden in een altaarsteen, een zuil, een dakpanstempel of enig deel van een bouwwerk, dat de Romeinse stad de naam Noviomagus gedragen heeft. De "geboorte-steen" van Nijmegen, waarop de naam Ulpia-Noviomagus te lezen staat, is een KOPIE van een in Pfünz (Beieren) gevonden inscriptie! Dat het hier over de Duitse stad Neumagen gaat, weet men in Nijmegen blijkbaar nog steeds niet.
De plaats werd tegen het midden of einde van de 11e eeuw opnieuw bewoond. Er is derhalve geen historische continuïteit tussen de Romeinse en de vroegmiddeleeuwse stad, al werd die al te lichtvaardig maar aangenomen.
De archeologie laat hier geen misverstand over bestaan: er is niets gevonden uit de periode na de Romeinen, niets uit de Merovingische en Karolingische periode en niets uit de periode tot 1100! Geen enkel spoor van menselijke bewoning tussen de Romeinen en halverwege de 11e eeuw!

Meer informatie over Romeins Nijmegen vindt U hier!

Laat het nog eens zéér duidelijk gezegd zijn: Historisch tekstueel en archeologisch bestaat Nijmegen niet vóór de 11e eeuw. (behoudens een Romeinse occupatie tussen 50 en 250, met nog enkele hiaten tussen 105 en 175 n. Chr. en vraagtekens in de continuïteit in de 3e eeuw.)

In zijn boek "De Romeinen in Nederland" bevestigt Dr.W.A. van Es dit als volgt: "Sporen van bewoningscontinuïteit in Nijmegen zijn zeer vaag. Dat Nijmegen als stedelijke organisme in de 4e eeuw bleef voortbestaan is uitgesloten.". In het boek "Archeologie in Nederland" van W.A. van Es, H.Sarfatij en P.J.Woltering, lezen we: "In ieder geval staat vast dat er van Romeins Nijmegen na 270 niet veel overbleef. Continuïteit naar de middeleeuwen is er zeker niet." Dat is toch duidelijke taal van enkele niet-medestanders van de visie van Albert Delahaye, die hier zijn standpunten wel bevestigen.

Legt men deze conclusie van Dr.Van Es naast het Bronnenboek van Nijmegen, dan vertoont het Bronnenboek hetzelfde gat van ruim 5 eeuwen tussen Romeins en Karolingisch. Immers de Tabula Peutingeriana dateert men in Nijmegen maar al te graag in de 3e eeuw (vanwege het anders niet overeenkomen met archeologische vondsten), de eerstvolgende vermelding daarna is een akte van Karel de Grote uit 770.
En dit gat wordt nog groter tot ruim 8 eeuwen, want ook het Karolingisch hoofdstuk hoort niet in Nijmegen thuis.

Het oudste archiefstuk
Het eerste autochtone archiefstuk van de stad dateert uit het jaar 1196. Geen enkel bericht, geen enkele archeologische vondst bewijst, dat Nijmegen als nederzetting tussen ca. 250 en ca. 1100 heeft bestaan. In Nijmegen zelf én in de naaste of verre omgeving is geen spoor te vinden van een Karolingisch domein, of van goederen die tot de palts behoord moeten hebben. Erger nog: nergens in de wijde omgeving van Nijmegen wordt melding gemaakt van het bestaan van Nijmegen. Niet in lokale bronnen, niet in regionale, niet in kerkelijke registers, niet in bestuurlijk, militair en zelfs niet in literair verband. Kan het nog duidelijker dat Nijmegen voor de 11e eeuw (behoudens een korte Romeinse periode) niet bestaan heeft. Dat geldt trouwens ook voor het gehele laag en midden Nederland, waar het ontbreken van dergelijke relikten het bestaan van een Karolingische cultuur tegenspreekt.
Net als in Xanten verdween de bevolking rond 270 n.Chr. en werd het rond 300 een militaire post en was het geen civiele stad meer, net als Nijmegen. Ten noorden van de weg Bavay-Tongeren-Keulen is geen enkele nederzetting aangetoond waar nog gewoond werd in eerste helft of het midden van de vierde eeuw. Ewijk is een uitzondering bij Nijmegen, met mogelijk militaire functie Bron: Archeobrief 3, sept.2016.
Het is dus een mythe dat Nijmegen als civiele stad bleef voortbestaan tussen de 3e en 11e eeuw, ook al zouden er regelmatig plukjes mensen rondgezworven kunnen hebben.

Kort voordat Nijmegen weer in de historie verschijnt is er menselijke bewoning teruggekeerd. Zoals op verschillende andere plaatsen in Nederland het geval is, ontstond deze ook hier op een reeds voorheen bewoonde plaats, daar de sporen van een oude bewoning in en zelfs boven de grond zichtbaar waren. Eeuwen later zijn in Nijmegen nog talloze relikten van de Romeinse beschaving bewaard gebleven: de ruïnen ervan hebben tot ver in de 17e eeuw als kalksteen"groeven" gediend.
Men treft hetzelfde verschijnsel aan te Utrecht en te Elst, waar de eerste vroeg-Middeleeuwse bouwwerken zonder enig spoor van een tussentijdse cultuur pal op Romeinse resten zijn gebouwd. In het lagere westen van Nederland is de situatie anders. Daar vindt men de Romeinse nederzettingen op 2 à 3 of nog meer meters onder het maaiveld, waar zij ten tijde van het weer in bezit nemen van het land, niet zichtbaar waren.

Frederik Barbarossa
In het jaar 1155, nadat enige Duitse keizers kort tevoren bezoeken aan Nijmegen gebracht of daar rechtshandelingen verricht hadden (? waar verbleven deze keizers?), bouwde keizer Frederik Barbarossa er een grote en fraaie burcht die enkele decennia later werd aangezien voor de oude residentie van Karel de Grote. Tijdens of vlak na de bouw leefde die gedachte namelijk nog niet. De gedenksteen, die Barbarossa in de gevel liet aanbrengen, is nog in Museum Het Valkhof aanwezig. Diens opschrift bewijst op heldere wijze, dat in het jaar 1155 nog geen verband werd gelegd met Karel de Grote.
Het zegt immers, dat Barbarossa hier het kasteel herstelde, dat eertijds door Julius Caesar was gesticht. De tekst grijpt dus wél terug op de Romeinen, wat ondanks de grote afstand van negen eeuwen historisch zeer juist was, doch in het geheel niet merkwaardig, omdat het door de Romeinse relicten ter plaatse wel voor de hand lag. In de Barbarossa-burcht waren trouwens Romeinse bouwonderdelen opgenomen, die kant en klaar ter plaatse gevonden zijn, welke elementen momenteel nog in de Barbarossa-ruïne te zien zijn.

Hoe de verwarring met betrekking tot de Karolingische residentie ontstond, uitgewerkt en tot zogenaamde historische zekerheid verheven werd, werd voor een groot deel in de hand gewerkt door de naam, die Nijmegen kreeg. In de streektaal heette de stad Nymegen of Numegen, wat niet meer dan Nieuw-Megen betekent.
In de geschriften en vooral in de oorkonden en andere kanselarijproducten was het niet te vermijden, dat deze naam een Latijnse vorm kreeg. Sommigen schijnen te willen aannemen, dat Nijmegen de oude naam Noviomagus uit de Romeinse periode behouden zou hebben. De naam is niet uniek; er hebben meer dan 10 plaatsen onder deze naam bestaan, waar de namen al lang, soms zelfs tot een bijna onherkenbare vorm geëvolueerd waren. Dat die naam te Nijmegen aan elke evolutie zou zijn ontsnapt, is niet aan te nemen. Noviomagus werd gekozen, omdat dit woord de meest voor de hand liggende maar onjuiste latinisatie van Nijmegen leek. Hierdoor werd de basis gelegd tot een bijna onvoorstelbare kluwen van verwarring.
Het paleis van Noyon, dat een historische zekerheid van de eerste orde is en lang vóór en lang na Karel de Grote aangetoond kan worden, werd in 1047 verwoest en is niet meer herbouwd. Enkele bouwresten tonen het bestaan van dat paleis heden nog aan. Op deze plek werd in 1064 een klooster gebouwd, dat in de Franse Revolutie verloren ging. Ter plaatse ligt nu het kerkhof van Noyon Hierdoor was een belangrijk element verdwenen. Toen in het noorden een fout werd gemaakt kwam uit het zuiden geen tegenspraak.

Geografische samenhang.
Indien het gebleven was bij die éne verwarring tussen twee steden -al ging het dan om een Karolingische residentie - dan zou dit weinig gevolgen hebben gehad en vroeg of laat wel zijn opgehelderd.
Doch omdat de residentie van Karel de Grote door bepaalde teksten verbonden was met andere steden en streken, zodat een onverbrekelijke geografische samenhang tussen die steden en streken bestaat, betekent dat nog meer lokalisatie-fouten zijn opgetreden.

Het Eiland der Bataven
De residentie Noviomagus lag in of bij het Eiland van de Bataven; dit staat vast door Romeinse en vroeg - Middeleeuwse gegevens. die betrouwbaar werden geacht. Toen bij Nijmegen de streeknaam Betuwe ontstond, leek alles gesneden koek. Men heeft zich zelfs nooit afgevraagd of het woord Betuwe wel van de Bataven is afgeleid. Ook dit werd klakkeloos aangenomen, al ontstond de nieuwe naam ongeveer 10 eeuwen na de oude en had ter plaatse nooit enige herinnering aan de Bataven bestaan! Zijn pendant de Veluwe wijst de weg. Als men het dubbelportret van een echtpaar aantreft, is het waanzin het ene vóór Christus te plaatsen (toen waren immers al Bataven bekend) en het andere in de 10e of 11e eeuw.

Dorestadum en Trajectum
Volgens de oude bronnen lagen Noviomagus en Dorestadum in dezelfde streek. De laatste plaats moet men, weer op betrouwbare gegevens, zoeken in de buurt van Trajectum, waar de aartsbisschop St.Willibrord tegen het einde van de 7e eeuw de zetel vestigde van zijn missie onder de Friezen. Er zijn derhalve vier kapitale historisch-geografische vraagstukken. De ondergeschikte details zijn vanzelfsprekend legio, doch hebben weinig of geen belang, omdat zij in de interpretaties slechts van de eerste zijn afgeleid. Dedukties behoeven niet meer weerlegd te worden als de valsheid van de premisse is aangetoond. Wel kunnen er massa's dedukties worden aangewezen die na hun geboorte een eigen leven als historische zekerheid zijn gaan leiden.

De Karolingische residente heeft afgedaan
De kwestie van de Karolingische residentie Noviomagus kan men als afgedaan beschouwen. Ofschoon de Nederlandse historici aanvankelijk met een veel te overdreven felheid de gegrondheid van de opgeworpen twijfel verwierpen, ziet men in de recente literatuur, dat alle serieuze historici zich van de zogenaamde Karolingische residentie te Nijmegen distantiëren. Wordt zij nog vermeld, dan gebeurt dit onder het grootste voorbehoud. Enige niet-serieuze uit eigen land trachten vol te houden, dat Noyon én Nijmegen gelijktijdig een gelijknamige residentie kunnen hebben gehad. Gezien tegen het klare feit van de verwarring tussen de twee steden, is deze uitvlucht bijna onnozel. De residentie Noviomagus heeft slechts in enkelvoud bestaan; zij moet aan één van de twee kandidaten worden toegewezen.
In 1955 werd voor de eerste maal - heel voorzichtig en behoedzaam - geschreven over de twijfel ten aanzien van de Karolingische residentie te Nijmegen. In 1965/66 verscheen een diepgaande studie, die eveneens de consekwenties behandelt. (Delahaye, A. Vraagstukken in de historische geografie van Nederland, Zundert, 1965/66, 2 dln.). In 1984 volgde de herbewerking van "Vraagstukken...." met de uitgave van "De Ware Kijk op", waarin 497 teksten de revue passeren. Deze teksten, met bronvermelding, zijn zo helder als glas en niet voor tweeërlei uitleg vatbaar.

Afbeelding van de St.Nicolaaskapel uit het eind van de 11e eeuw op het Valkhof, derhalve 4 eeuwen nà Karel de Grote gebouwd, werd voorheen Karolingische kapel genoemd, welk naam geheel onjuist was. Het stemt tot verheugenis dat Nijmegen die foutieve naam heeft laten vallen en het gebouw nu presenteert als "Historische Kapel" of als 'Ottoonse kapel'!

De doorbraak
Gelukkig beginnen hoe langer hoe meer wetenschapsmensen van alle vakken, wijs geworden door ervaring, zich te ontdoen van de zogenaamde zekerheden. Het is te hopen, dat deze doorbraak ook in de historische wetenschap plaats gaat vinden, zodat nu de onwetenschappelijke geprikkeldheid achterwege blijft. Wie begint te briesen bij het horen van een afwijkende mening, moet zich ernstig afvragen of hij de wetenschap wel op de juiste manier beoefent, of aan welk goddelijk of menselijk recht hij het monopolie van zijn gelijk ontleent. De historicus, die een gegronde twijfel aan zogenaamde zekerheden van tafel veegt, omdat hij zelf nooit tot die twijfel kwam, is te vergelijken met een goudsmid die gewaarschuwd wordt, dat er misschien koper in zijn potje zit en die toch doorgaat dit voor 18-karaats goud te verkopen. Het sprookje van "De kleren van de Keizer" speelt ook nu nog sommigen parten.

Maar er is hoop!
Zelfs in Nijmegen is er hoop! Op de website van de oudheidkundige vereniging van Nijmegen, Numaga, komt men Karel de Grote niet meer tegen, dan in deze opmerking van prof. Rogier uit 1954: "Numaga is de vereniging voor de geschiedbeoefening van Nijmegen en omgeving. Zij werd in 1954 opgericht door een bont gezelschap van historici en amateurs onder de bezielende leiding van prof. L.J. Rogier. Numaga - de naam van Nijmegen in de Frankische tijd toen Karel de Grote hier zijn paleis bouwde - stimuleert de beoefening van de geschiedenis van Nijmegen en omgeving. De vereniging wil het behoud van het cultuurbezit en het cultuureigene van Nijmegen en omgeving bevorderen en wil kennis daarover aankweken en verspreiden".
Het betreft hier dus woorden uit 1954, geen overtuiging die nog steeds gehanteerd wordt.


Opvallend is dat deze Oudheidkundige vereniging pas werd opgericht in 1954 na de eerste publicaties van Albert Delahaye waarbij hij zijn twijfel uitsprak over het Karolingisch gehalte van Nijmegen.
De oudheidkundige vereniging in Nijmegen siert zich dan ook met de naam van de Franse stad Noyon, Numaga, net zoals de oudheidkundige vereniging in Amersfoort zich tooit met de naam van de Franse landstreek Flehite. Immers in Numaga 1972 p.108 leest men: "De ons vertrouwde schrijfwijze Numaga - een eenvoudige variant overigens van het wel vermelde Niumaga, - ontbreekt, althans als aanduiding voor Nijmegen. Want op blz. 258 komt deze naam wel voor, maar zij wordt hier om onduidelijke redenen uitsluitend gereserveerd voor het aan de Moezel gelegen Neumagen, dat ook nog Numagium en Nuwemaga blijkt te heten".

Karel de Grote is fini voor Nijmegen.

Voor de geschiedenis van Nijmegen na 1125 verwijs ik naar De Ware Kijk op, waarin hoofdstukken gewijd zijn aan:

• De nieuwe plaats Neumaia.
• De St.Nicolaas traditie.
• Nijmegen als Duitse residentie.
• De verpanding van 1247.
• De nieuwe St.Stevenskerk (1272).
• St.Albertus de Grote en de Maria-Omdracht.
• Willem van Berchen en de geboorte van een mythe.
• Het rijk van Aken en het rijk van Nijmegen.

Zie bevindingen van andere historici bij Bevestiging hoofdstuk 6: Karolingisch Nijmegen.

Klik hier voor de WARE geschiedenis van Nijmegen,

Bestel en lees het boek "De Ware Kijk Op" en oordeel zelf.

Lees het boek "De Ware Kijk Op" en oordeel zelf.