De geschiedenis van Nederland tussen de 3e en 12e eeuw.

De geschiedenis van Nederland tussen de 3e en 12e eeuw.

Terug naar de beginpagina.

Het Bronnenboek van Nijmegen weerlegt de Karolingische geschiedenis van Nederland.

Naar het overzicht in het kort.

Plaatsnamen in de historische geografie.

De plaatsnamen van Batua en Taxandria, Tekst 445, WKO. Er worden 173 plaatsen genoemd die in de Batua liggen. Waar liggen die in de Betuwe?

In de Batua moeten onder meer de volgende plaatsen gelegen hebben: Andassale, Andleda, Argova, Arnestadi, Attiniacum, Aspanmora, Babinga, Bedensis, Bichendorf, Billiacum, Bloheim, Bollingen, Bosolvia, Buxingi, Colvidum, Conzteim, Crastlingi, Dagoradaville, Deddingwerbe, Dreise, Einingi, Elti, Ewic, Evitano, Gauriagum, Genesvurdhi, Getvurdh, Gladebach, Harawa, Haslum, Heddingrip, Hem, Hinlesum, Hlegilo, Hoensal, Holzheim, Humerki, Imiswalde, Kinhem, Langenrech, Linterwic, Lullingas, Luvigus, Machonvillare, Maquila, Midningi, Monicesloc, Nedervurdhi, Nommero, Nordmora, Obinghem, Oigmore, Officinus, Rorici, Russingi, Sceddanvurthe, Sedlingi, Seltnon, Silec, Trustlingi, Westracha, Winx, Wirem. Waar liggen al deze plaatsen in de Betuwe? En dan gaat het niet om vandaag of gisteren, maar om de 7de tot 9de eeuw!
Zolang de Nederlandse historici deze plaatsen niet in de 7de of 9de eeuw in de Betuwe kunnen aanwijzen, moeten ze ophouden met de mythe van de Bataven in Nederland.

A B D E F G H I-J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Abrodhi, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Hébuterne, op 20 km zuid-west van Atrecht.

Adelricheim (Lorsch 772) (lees: Walricheim) is Warcove, gehucht van Audembert, op 5 km noord van Marquise. De plaats is vermoedelijk een andere dan Adricheim - Audrehem.

Ad duodecimum, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Montdidier, op 34 km zuidoost van Amiens.

Adrichaim, door Theofriedvan Echternach in nauw verband met Aefternacum - Eperlecques genoemd, is Audrehem, op 5 km zuid-west van Tournehem.

Aedui, gallische stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere tijdens de Opstand der Bataven, waren de bewoners van Autun.

Aefternacum, door de oorkonden van Eperlecques talloze malen in verband met de Batua genoemd, is Eperlecques, op 10 km noord-west van St. Omaars en op 7 km oost van Tournehem.

Aesti, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren bewoners van Estaires, op 23 km oost van Aire-sur-Ia-Lys.

Albanianis, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Alembon, op 9 km zuid-oost van Gulnes.

Albis, een rivier talloze malen in nauw verband met de Bataven genoemd, is de Aa.

Alfeim of Alpheimpso in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 709, is Halluin, op 17 km noord-oost van Rijssel.

Alisum, door Ptolemeus in verband met de Monden van de Renus (Schelde) genoemd en door zijn graden dicht daarbij geplaatst, is Arleux-en-Gohelle, op 11 km noord-oost van Atrecht.

Allemanni, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Hallennes-Iez-Haubourduin, Halluin, Hellemmes-Lille, alle in de onmiddellijke omgeving van Rijssel. De naam Allemant, Oise heeft vermoedelijk dezelfde afleiding.

Alsantia, een rivier in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, talloze malen in de oorkonden van Eperlecques genoemd, is de Authie.

Aisenenghe (Lorsch ca. 1015) is Alsinghen bij St. Omaars.

Alvea, een rivier in verband met de Batua genoemd, is de Authie. Ambe (Lorsch ca. 1050) is Ames, op 11 km west van Béthune.

Ambiani, de gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van het land van Amiens.

Amisia, de rivier talloze malen in verband met de Bataven genoemd, waarvan Ptolemeus de uitmonding vlakbij de Monden van de Renus (Schelde) zet, is de Hem, die langs Tournehem stroomt en vroeger in het Flevum of Almere uitmondde. Zij komt ook voor in de oorkonden van Eperlecques.

Amsia, door Ptolemeus bij de Monden van de Renus (Schelde) geplaatst, terwijl het duidelijk is dat hij een plaats bedoelt, is Ames, op 5 km zuid-west van Lillers.

Ampsivarii, de germaanse stam in nauw verband met de Bataven genoemd, door de Peutingerkaart ten noorden van de Patavia geplaatst, waren de bewoners van Ambrines, op 12 km zuidoost van St. Pol-sur-Ternoise.

Analo (Lorsch 814) is Annoeillin, op 13 km noord-oost van Lens. De andere mogelijkheden: HaIlines, op 6 km zuid-west van St.Omaars, en Henneveux, op 6 km noord van Desvres, zijn minder waarschijnlijk.

Anartes, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Annequin, op 7 km zuid-oost van Béthune, of Annezin, op 2 km west van Béthune, of Annoeuillin, op 13 km noord-oost van Lens of Anneux, op 8 km zuid-west van Kamerijk. De gelijksoortige namen duiden de streek van de stam aan.

Andassale in de Batua, genoemd in een oorkonde van Werethina uit 855, is Audreselles, op 11 km noord van Boulogne.

Andleda in Humerki in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Antin, gehucht van Valhuon (= Humerki), op 7 km noord-oost van St. Pol.

Andoverpensis in de pagus van de Renus - Schelde, genoemd in de oorkonden van Eperlecques, was een "aanwerp" (nieuw aangespoeld land) bij Marcq bij Calais.

Andrenacum, in een bericht over de Noormannen uit 885 in nauw verband met de Batua genoemd, is Andrésy, op 3 km zuid-west van Conflans-Ste-Honorine.

Angeren (Lorsch ca. 1050) kan Dangermel zijn, leengoed onder Ecuires, op 2km zuid van Montreuil. Waarschijnlijk is echter, dat het dezelfde plaats is die elders Angrise of Angrina wordt genoemd, en dat de lichte aanpassing van de naam is gebeurd met een schuinse blik op de Betuwe. In de 12e eeuw immers is een kwestie ontstaan tussen de parochie van Angeren in de nederlandse Betuwe en de abdij van Lorsch over zogenaamde rechten van de abdij in dit dorp. Dit is overigens het enige geval, waar op een later tijdstip iets blijkt van een pretentie van Lorsch in de Betuwe. Het is noch merkwaardig noch uitzonderlijk, daar precies hetzelfde gebeurd is met de abdij van Echternach, die op grond van een paar namen uit oude akten pretenties stelde op verschillende plaatsen in Holland, Zeeland, het land van Duffel bij Nijmegen en in Noord Brabant, waar zij zelfs rechten verkreeg op grond van die pretenties.Tengevolge van de historische verplaatsingen hebben de abdijen zich eeuwen later vanzelfsprekend ook vergist met de juiste streken, want altijd is het eeuwen later dat de pretenties worden gesteld. Dit ene geval van Angeren zegt derhalve niets. Het toont alleen aan, dat de abdij van Lorsch op een totaal van ca. 130 plaatsnamen uit de Batua slechts deze ene kon vinden om er een pre-tentie in de Betuwe mee te kunnen steunen. Hoe subtiel dit spel soms in zijn werk ging, zien we bij de behandeling der oorkonden van Aefternacum.

Angli, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Englos, op 7 km west van Rijssel.

Angrisa in Taxandria (Lorsch 816), waar de abdij van Lorsch goederen ontving voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is Angres, op 5 km zuid-west van Lens.

Angrivarii, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Angres, op 6 km zuid-west van Lens.

Anternacha, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Anhiers of Aniche zijn, op resp. 7 km noord-oost en 14 km zuid-oost van Douai.

Apeldro (Lorsch 793) is Haplincourt, op 24 km zuid-oost van Atrecht. Arantia. Zie Quantia.

Archeim (Lorsch ca. 1050) is Arques bij St. Omaars, reeds in 668 als Arkas bekend. De plaats komt als Archi voor in de oorkonden van Werethina.

Ardenner Woud, meestal Carbonarisch Woud genoemd, strekte zich uit van St. Omaars tot bij Trier. Men moet de naam niet exklusief vastknopen aan de belgische Ardennen, eerder aan het franse departement Ardennes. Het Hercynisch Woud (omg. Katsberg bij Cassel) maakte deel ervan uit.

Ardinensis, een pagus die verschillende malen in de oorkonden van Eperlecques voorkomt en door Theoderich van Echternach licht vervalst werd, is het land van Ardres ten oosten van Boulogne. De plaatsnamen uit deze gouw worden derhalve met recht in deze lijst opgenomen.

Arenatio, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia genoemd, welke plaats ook een rol heeft gespeeld in de Opstand van de Bataven, is Annois, op 20 km noord-oost van Noyon.

Argova, in de berichten over de Noormannen uit 890 in nauw verband met gebeurtenissen in de Batua genoemd, is Argoeuves, op 6 km noord-west van Amiens.

Arevisci, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Airesur-la-Lys, op 16 km zuid-oost van St. Omaars.

Arnestadi, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 704 en gelegen aan de rivier de Huittode Albis of Aa, is Ergny, op 8 km zuid-west van Fauquembergues.

Asciburgio, door de Geograaf van Ravenna in verband met plaatsen in de Batua genoemd, kan zijn Auchy-au-Bois, op 10 km west van Béthune, of Auchy-les-Mines, op 10 km zuid-oost van Béthune.

Aschendorpe "in pago Isloi" (Corbie ca. 1060) is Hézecques, op 22 km noord-west van St. Pol-sur- Ternoise.

Aspanmora, in een lijst van Werethina uit 855 in de Batua genoemd, is Espagnies, een leengoed en komplex weiden onder de gemeente Béthune.

Aszi "in pago Felua" (Corbie ca. 1060) is Azincourt, op 12 km noord-west van Hesdin. Felua slaat op het Flevum of Almere.

Atrebates, de gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van het land van Atrecht.

Attuarii. Zie Hattuarii.

Attiniacum, in 872 in verband met Traiectum en de Batua genoemd, is Attin, op 3 km noord-west van Montreuil.

Atuacutum, door Ptolemeus vlakbij de Morini genoemd, volgens zijn graden in de streek van de Monden van de Renus (Schelde) gelegen, is Attin, op 3 km noord-west van Montreuil.

Augusta Veromanduorum, door Ptolemeus in de onmiddellijke nabijheid van de Batua geplaatst en door de Peutinger-kaart zeer korrekt volgens zijn graden afgebeeld, is St. Quentin.

Augusta Suessonum, door Ptolemeus in de onmiddellijke nabijheid van de Batua geplaatst en door de Peutinger-kaart zeer korrekt volgens zijn graden afgebeeld, is Soissons.

Autumnacum, in een bericht uit 859 over de Noormannen in nauw verband met de Batua genoemd, is Autigny, Haute-Marne.

Auxenna, door de Peutinger-kaart geplaatst en afgebeeld in het naastaangelegen gebied van de Patavia, is Evergnicourt, Aiane.

Averni, de gallische stam in verband met de Bataven genoemd, o.a. bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Clermont-Ferrand.

Aviones, de gerl1}aanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Avion, op 3 km zuid van Lens.
Baca Conervio, door de Peutinger-kaart geplaatst en afgebeeld in het naastaangelegen gebied van de Patavia, is Bavay, op 20 km zuid-oost van Valenciennes.
Babinga, gelegen in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 782, is Bainghen, op 12 km zuid-west van Tournehem.
Babinheim, (Lorsch 891) is Bazinghen, op 3 km noord-west van Montreuil.
Bacwaldus, genoemd in het zogenaamde Testament van St. Willibrord, is Bacoual, gehucht van Estrée-Wamin, op 27 km west van Atrecht.
Baduhenna, het heilig woud dat ter sprake komt in Tacitus' verhaal over de opstand van de Canninefaten en Frisones in 28 na Chr., is Behagnies, op 17 km zuid van Atrecht. Deze lokalisatie is waarschijnlijker dan Beaudignies, op 14 km zuid-oost van Valenciennes.
Baetasi, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Bettignies, op 7 km noord van Maubeuge.
Baldanis villa (Lorsch 863) (lees: Balduini villa) is Baudival, gehucht van Noyelles-Vion, op 16 km west van Atrecht.
Bardonwik. Zie Bordonchar.
Barla (Lorsch 793) is Berly, op 17 km noord-west van Atrecht.
Bassi, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Basseux, op 12 km zuid-west van Atrecht.
Basternae, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Hébuterne, op 20 km zuid-west van Atrecht.
Batawe (Lorsch 793, 814) is het Insuia Batavorum of Eiland van de Bataven, op de Peutingerkaart Patavia geheten, een landstreek in het noorden van Frankrijk, waarvan Béthune een der hoofdsteden was.
Batavodurum, door de klassieke schrijvers genoemd als een der twee grote steden van de Bataven, is Béthune, op 31 km zuid-west van Rijssel.
Batuensis, genoemd in een akte van Eperlecques uit 788, in welke gouw de plaatsen Loffna en Langenrech liggen, is de Batua of Eiland der Bataven, waarvan Lugdunum Batavorum Leulinghen en Oppidum Batavorum - Béthune de hoofdsteden waren.
Bechi (Lorsch 863) is Bachy, op 16 km zuid-oost van Rijssel.
Bedensis, een pagus, welke naam in het Liber Aureus van Echternach systematisch vervalst is om de Bidgau in Luxemburg op te dringen, is de Batua - Batuensis of het Eiland van de Bataven. De plaatsnamen uit de oorkonden van Eperlecques in deze gouw worden derhalve terecht in deze lijst opgenomen.
Bellovaci, de gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Beauvais.
Bersachere (Lorsch 863) is Bersacq, leengoed onder de gemeente Quelmes, op 9 km west van St.Omaars.
Betheberch of Bethinberche in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 877, is Béthencourt, gehucht van de gemeente Tincques, op 21 km noord-west van Atrecht.
Betuwe, de naam van het nederlandse landschap komt met zijn pendant Veluwe pas op in het begin van de lle eeuw. Veluwe betekent: slechte aarde, een streek van zand, bos en heide. Betuwe is: goede grond, land van vruchtbare rivierafzettingen. De twee namen zijn samen ontstaan; op dat tijdstip heeft niemand aan Bataven gedacht, zodat het duidelijk is dat de naam niet van Bataven is afgeleid. Pas in het begin van de 17e eeuwen na de ontdekking van de Peutinger-kaart is men verband gaan leggen met de Bataven, vanzelfsprekend nà de mythe van karolingisch Nijmegen.
Beurtina, door de Geograaf van Ravenna in nauw verband genoemd met andere plaatsen in de Batua, is Bertincourt, op 27 km zuid-oost van Atrecht.
Bichendorf in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 832, is Bi-ache-Saint-Vaast, op 12 km noord-oost van Atrecht.
Bicornis (tweehoornig) wordt de Renus (Schelde) door de schrijvers genoemd. De eerste in tijd Virgilius knoopt dit gegeven vast aan de Morini van Terwaan en Boulogne. Latere teksten noemen het verschillende malen in verband met de Batua.
Billiacum in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 814, is BillyBerclau, op IS km oost van Béthune.
Binbinne (Lorsch 891) is Pen in, op 21 km noord-west van Atrecht.
Bingum, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Binche zijn, op 15 km zuid-oost van Mons.t B.).
Biorzuna ofBierzuni, genoemd in de berichten over de Noormannen uit het jaar 880, waarheen een deel van de Frisones gevlucht waren, is Boursies, op 15 km zuid-west van Kamerijk. Zie ook Beurtina.
Bituriges, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Bettrechies, op 4 km noord-west van Bavay.
Blariaco, door de Peutinger-kaart genoemd en geplaatst in de onmiddellijke nabijheid van de Patavia, is Blérancourt, op 13 km zuid-oost van Noyon.
Bledingen in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 798, is Radinghen, op 5 km zuid-west van Fauquembergues.
Bloheim in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 832, is Bloville, gehucht van de gemeente Boisjean, op 6 km zuid van Montreuil.
Boderecas, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Vaudricourt zijn, op 3 km zuid-west van Béthune.
Bogadum, door Ptolemeus genoemd wanneer hij de streek van het Flevum of Almere beschrijft, is Bouchain, op 17 km noord-west van Valenciennes.
Bohennia, de streek van een germaanse stam die in verband met de Bataven wordt genoemd, is Beaudignies, op 14 km zuid-oost van Valenciennes.
Boii, de germaanse stam die in verband met de Bataven wordt genoemd, waren de bewoners van Boëseghem, op 4 km noord-oost van Aire-sur-la-Lys, en Boeschepe, op 14 km noord-oost van Hazebroek.
Bollingen in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 789, is Boulogne.
Bonnae, door de Geograafvan Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Bondue zijn, op 8 km noord van Rijssel.
Bononia, vlak waarbij Ptolemeus de ,Monden van de Renus (Schelde) situeert, is Boulogne. Bordonchar, door de Geograaf van Ravenna genoemd in verband met andere plaatsen in de Batua, is Wervicq, op 17 km zuid-oost van Kortrijk. Op de Peutinger-kaart wordt de plaats Virovinum genoemd. In latere teksten heet zij Bardonwik, Bardunwik of Bardengoi.
Bosalvia, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Bousignies zijn, op 15 km noord-oost van Valenciennes.
Bracbatenses, genoemd in de berichten over de Noormannen uit het jaar 881 in nauw verband met de Batua, de Menapiërs (Cassel) en de Schelde, soms gebruikt als geheel of gedeeltelijk synoniem van Taxandria, duidde een landstreek aan ten noorden en ten westen van Doornik. De naam is afgeleid van het romaanse "bracca" (broek). Enige oude schrijvers meenden, dat de Galliërs broeken moesten dragen vanwege het klimaat; Alcuinus spreekt dan ook van "Gallia Braccata"; anderen van "Braccae Gallicae". Waarschijnlijk is dat de naam Bracbante, die pas in de ge eeuw in gebruik komt, slechts in overdrachtelijke zin van "bracca" is afgeleid en dat hij gewoon "broekland" betekent. De hertogen van Brabant noemden zich eerst hertogen van Leuven, pas in de lle eeuw hertogen van Brabant, waardoor de naam, die tevoren al een verwijding had gehad, een geweldige territoriale en ideologische explosie onderging. De naam van de Nederlandse provincie Brabant is vanzelfsprekend fataal geweest voor het historisch denken, daar er met verve zaken naar toe getrokken werden, die in werkelijkheid honderden kilometers verder hadden gespeeld. Sommigen zetten er met een stalen gezicht de Menapiërs neer; men mene niet dat dit oude schrijvers zouden zijn; Van Es (De Romeinen in Nederland, 1981, p. 23) presteert dit nog in onze dagen. Toen op die begripsverwijding van Brabant de dislokatie van Taxandria werd gestapeld, met als voornaamste gevolg een hoop gedaas over de missie-arbeid van St. Willibrord in Noord Brabant, was het helemaal fini met het gedegen historisch onderzoek.
Brachati, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Braine, Aisne of Braines, Oise.
Britones, de germaanse of gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Brétigny, Oise.
Bructeri, de germaans te stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Broxeele, op 10 km noord-oost van Cassel.
Bruomat (Lorsch ca. 1050) is Brunémont, op 11 km zuid-oost van Douai, of Brunembert, op 7 km noord-oost van Desvres, of Brimeux, op 16 km zuid-oost van Etapies.
Bubonis Hova (Lorsch ca. 1050) is Bouvelinghen, op 16 km west van St.Omaars, of BouvignyBoyeffles, op 11 km west van Lens, of Bouvignies, op 13 km noord-oost van Douai.
Budeburges (Lorsch ca. 1050) is Boubers-les-Hesmond, voorheen bekend als Budberg, op 13 km noord-oost van Montreuil.
Budilio in Taxandria, waar de abdij van Chèvremont bij Aken van Pepijn goederen ontvangen had, die in 777 door Karel de Grote bevestigd werden, is Bully-les-Mines, op 8 km west van Lens.
Buduris, door Ptolemeus genoemd wanneer hij de streek van het Flevum of Almere beschrijft, is Buire-le-Sec, op 11 km zuid-oost van Montreuil, of Buirre-au-Bois, op 28 km noord-west van Abbeville, of Buire, op 3 km zuid-west van Hirson. In verband met de andere gegevens van Ptolemeus is de laatste de meest waarschijnlijke.
Burginatio, door de Peutinger-kaart genoemd in nauw verband met de Patavia, is Bohain, op 20 km noord-oost van St. Quentin.
Burl, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van BuireIe-Sec, op 10 km zuid-oost van Montreuil, en/of Bours, op 10 km noord-oost van St. Pol-surTernoise.
Buria (Lorsch 772) is Buire-le-Sec, op 10 km zuid-oost van Montreuil, of een der andere Buire. Zie Buduris.
Burlohe (Lorsch 814) is Bourlon, op 8 km west van Kamerijk.
Buxingi in de Batua, in een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is Buissy, op 21 km zuid-oost van Atrecht.
Cadurci, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Catheux, Oise.
Caeracates, een germaanse stam, in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Carency, op 11 km noord-west van Atrecht.
Caledoni, een gerrnaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Calonne-Ricourt, op 13 km zuid-oost van Béthune, en Calonne-sur-la-Lys, op 11 km noord van Béthune.
Caleti, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd; een tekst zegt dat zij de buren van de Bataven waren, gescheiden door de rivier de Legia, de Lys. Het waren de bewoners van Cléty, op 13 km zuid-west van St. Omaars, aan de westzijde van de Lys.
Camaraco, door Ptolemeus en de Peutinger-kaart in de nabijheid van de Bataven genoemd, door latere schrijvers talloze malen in verband met de Noormannen in nauw verband met de Batua gebracht, is Kamerijk.
Canninefaten, door de klassieke schrijvers in nauw verband met de Bataven genoemd, door hen zelfs als van één stam beschouwd, deelgenoten in de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Gènech, op 12 km zuid-oost van Rijssel. De plaatsnaam Gennes-Ivergny, op 6 km noord-west van Auxi-le-Cháteau is vermoedelijk ook van deze stam afgeleid.
Caritami, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Cartignies, op 7 km zuid-west van Avesnes-sur-Helpe.
Carradesheim (Lorsch 814) is Carency, op 11 km noord-oost van Atrecht, vlakbij Ablain-SaintNazaire. Zie ook Laurisham.
Carvone, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Carvin, op 11 km noord-oost van Lens.
Caspingio, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Campagne-les-Hesdin, op 11 km zuid-oost van Montreuil.
Castello of Casello, op de Peutinger-kaart Castellum Menapiarum geheten, vlakbij de Patavia geplaatst, de hoofdstad van de Menapiërs, die door verschillende schrijvers als synoniem van de Bataven worden voorgesteld, is Cassel, op 17 km noord-oost van St.Omaars.
Castra (Lorsch 814) is Caëstre, op 10 km zuid-oost van Cassel.
Castra Herculis, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Roye, op 20 km noord-west van Noyon.
Castrum Bedinse, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 715, is Béthune.
Catualium, door de Peutinger-kaart in de nabijheid van de Patavia geplaatst, is Couthuin B op 10 km west van Huy.
Catuslogi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, is Cattenières, op. 8 km zuid-oost van Kamerijk.
Cevelum, op de Peutinger-kaart vlakbij dePatavia geplaatst, altijd verkeerd gelezen als Ceuclum om het wat meer op het nederlandse Cuyk te doen lijken, is Chevilly, op 7 km noordwest van Noyon.
Chamavi, in nauw verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, door de Peutinger-kaart ten noorden van de Patavia geplaatst, waren de bewoners van Camphin-en-Carembault, op 15 km noord-west van Lens, en Camphin-en-Pavèle, op 14 km zuid-oost van Rijssel.
Charydi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Chériennes, op 6 km zuid van Hesdin, en/of Chéreng, op 10 km zuid-oost van Rijssel.
Chasuarii, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Quesnoy-sur-Deûle, op 10 km noord-west van Rijssel (de naam komt verschillende malen in de streek voor), of Guesnain, op 5 km zuid-oost van Douai.
Chatti, de germaanse stam waarvan de Bataven een afsplitsing waren, meermalen in verband met de Batua genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, bewoonden de streek ten, noorden en noord-oosten van Cassel, waar de Katsberg, op 13 km oost van Cassel, de naam bewaard heeft.
Chauci, een germaanse stam, in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de OPt stand van de Bataven .o door de Peutinger-kaart ten noorden van de Patavia geplaatst, waren de bewoners van Chocques, op 15 km west van Béthune.
Chemae, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Chemy, op 13 km zuid van Rijssel.
Cherusci, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, door de Peutinger-kaart ten noorden van de Patavia geplaatst, waren de bewoners van Chérisy, op 11 km zuid-oost van Atrecht.
Chinheim, waar in 884 de Noormannen binnenvielen en verder naar de Renus (Schelde) trokken, is Quingoie bij Tournehem. De interpretatie van Kennemerland was vanzelfsprekend een niet ernstig te nemen opvatting.
Cimbri, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Simencourt, op 10 km zuid-west van Atrecht. Reeds in de tijd van Tacitus was deze stam niet verdwenen, zoals hij meende, doch geassimileerd door en opgegaan in andere stammen, zodat hij er als afzonderlijke stam nauwelijks meer uitspringt.
Coadulfaveris, door de Geograaf van Ravenna in verband met andere plaatsen in de Patavia genoemd, bestaat uit twee aan elkaar geplakte namen: Coadul is Caullery, op 14 km zuid-oost van Kamerijk; Faveris, Fabiranum bij Ptolemeus, is Favreuil, op 18 km zuid van Atrecht.
Codanus, de zeebaai vlakbij het land van de Bataven, is Het Kanaal.
Colonia, genoemd in verband met de Renus (Schelde), de Triboci, de Friezen en Bataven, is Coulogne, op 3 km zuid van Calais. Daar het ca. 7 m hoog ligt, is de plaats in de tijd van de transgressies droog gebleven. De verwarringen met Keulen zijn niet te tellen. Die werden vanzelfsprekend in de hand gewerkt doordat ook dit Colonia aan de Renus werd genoemd, maar dat was per ongeluk de Schelde.
Colonia Trajana, door de Peutinger-kaart in verband met de Patavia genoemd, gelegen aan de weg vanuit het noord-westen van Frankrijk naar Keulen, is Trazegnies (B.), op 13 km noord-west van Charleroi. De interpretatie van Xanten heeft altijd kreupel gelopen, omdat men te Xanten ook Vetera lokaliseerde, terwijl de Peutinger-kaart én het Itinerarium Antonini 80 km tussen de beide plaatsen leggen, een afdoend bewijs dat de zogenaamde "nederlandse" interpretaties van de kaart van geen kant geklopt hebben en dat men vooral met de opgegeven afstanden geen raad wist.
Colvidum in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Colwède, oud kasteel en gehucht in de gemeente Rodelinghem, op 5 km zuid-west van Ardres.
Condate, genoemd in verband met de Batua door teksten over de Noormannen, is Condé-surI'Escaut, op 11 km noord-oost van Valenciennes.
Confluentes, enige malen genoemd in verband met de Noormannen, in 885 in nauw verband met de Batua, is Conflans-Ste-Honorine aan de samenstroming van de Oise en Seine.
Conzteim, Conztoim of Conztum in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 790 en 795, is Condette, zuid van Boulogne.
Corbulo, die in 47 na Chr. een kanaal liet graven tussen Maas en Renus (Schelde), algemeen beschouwd als een afronding der kanalen van Drusus, die nauwer met het land van de Bataven worden beschreven, heeft zijn naam achtergelaten in Corbehem (voorheen Corbelhem), op 5 km zuid van Douai.
Corteriacum, in verband met de Bataven genoemd, is Kortrijk.
Cotini, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Can-taing-sur-I'Escaut, op 6 km zuid-west van Kamerijk, en/of Cantin, op 8 km zuid-oost van Douai.
Crastlingi in de Batua, in een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is Questelingues, gehucht van Outreau, op 3 km zuid-west van Boulogne.
Crispiniacum in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 832, is Crépigny, gehucht van de gemeente Tilques, op 11 km zuid-west van Hesdin.
Crueenach in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 768, is Crecques, gehucht van de gemeente Memetz, op 7 km west van Aire.
Cruofta in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 799, is Le Croquet, welke naam zo dikwijls voorkomt dat de juiste plaats niet aan te wijzen is.
Cruptorix, in verband met de Bataven genoemd, is Crochte, op 5 km zuid-west van Winoksbergen, of Quiévrechain, op 10 km noord-oost van Valenciennes.
Cunkenlande (Lorsch 863) is Cuinchy, op 7 km oost van Béthune. Curtehulle (Lorsch ca. 1050) is Courtalon, een verdwenen dorp bij Guînes. Dabsandera. Zie Taxandria.
Dacii, een galiische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Dagny, Aisne en andere gelijknamige plaatsen. Dezelfde naam Dacia duidt in ander verband een geheel andere streek aan.
Dagoradavilla in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques, is Doudeauville, op 7 km zuid-oost van Samer.
Deddingwerbe in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Tatinghem, op 3 km west van St. Omaars.
Destarbenzon worden de Frisones genoemd, die in 885 de Noormannen aanvielen. De naam is een lichte verschrijving van Oesterbanzon en duidt Ostrachia aan, Ostrevant of Osterban bij Atrecht.
Dioli (Lorsch 964) is Tilloy-lès-Cambrai, op 2 km noord-west van Kamerijk, of Tilloy-IèsHermaville, op 16 km noord-west van Atrecht.
Digena, een rivier in Taxandria, genoemd in het zogenaamde Testament van St. Willibrord, waaraan de plaats Diosne lag, is een vervalsing van de Lawe, met de bedoeling om er de Dieze van te maken en de tekst naar het brabantse Diessen te trekken.
Dispargum, waar Clovis verbleef voordat hij de Batua en het land van Doornik in trok, is Dompierre-sur-Helpe, op 6 km noord-west van Avesnes-sur-Helpe.
Diusburch, dat de Noormannen in 884 innamen, toen zij in de Batua en aan de Schelde aan het plunderen waren, is Riquebourg, voorheen bekend als Divus Burgus, op 9 km noord-west van Hesdin.
Divitia, in verband met de Bataven genoemd, is Divion, op 12 km zuid van St. Pol-sur- Ternoise. Dorestadum, talloze malen in direkt en zijdelings verband met de Batua en met Noviomagus genoemd, is Audruicq, op 19 km noord-west van St. Omaars. De stad, meermalen genoemd als haven, lag op de oever van het Flevum of Almere. Na de verlanding van het Almere en de sluiting van de kust door de duinen verloor de stad haar funktie als zeehaven. Zij ligt op 9 m hoogte, wat een vrij exakte aanduiding is hoe hoog het water ten tijde van de transgressies in dit deel van Vlaanderen stond. Dat het ten tijde van de eb veel lager stond, vormt geen bezwaar; Audruicq was duidelijk een vloedhaven, zoals er wel meer aan de kusten van Frankrijk aan te wijzen zijn. De naam Audruicq is rechtstreeks van Dorestadum afgeleid. Odre- is een letterinversie van Dore-. Vic of Wic is synoniem aan stadum of stad. Een bevestiging van deze etymologie vindt men onder Odarwic.
Dorinburc (Lorsch ca. W50) (lees: Dorenburg) is Terwaan, op 12 km zuid van St. Omaars, voorheen bekend als Thorenburg.
Dreise in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 797, is een verschrijving van Creuse, op 7 km noord-oost van Desvres.
Driele in de pagus van Testerbant of Taxandria, genoemd in een schenking uit 814 aan de abdij van Lorsch voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is TroisvilIes, op 18 km zuid-oost van Kamerijk.
Drusinae, de waterwerken en kanalen, die Drusus in 9 vóór Chr. in of bij het Eiland van de Bataven liet uitvoeren als onderdeel van zijn verdedigingslinie van Gallië, bevonden zich in het gebied van de Deûle. Deze rivier zonder oorsprong of bron manifesteert zich duidelijk als een kunstmatige verbinding tussen de Scarpe en de Lys of Leie. De oude naam Dubla of Dupla wijst dit ook aan, namelijk een verdubbeling van de vaarweg van beide rivieren. De Scarpe was op haar beurt met de Maas verbonden; deze met de Moezel en de Sáone, zodat het doel van deze waterweg, door Tacitus omschreven, duidelijk wordt: hij was als verbinding bedoeld tussen Marseille en het noord-westen van Frankrijk. Dat de nederlandse historici Drusus dit werk in Nederland laten uitvoeren ruim 60 jaar voordat de eerste Romein een voet in Nederland zette, was een der ergste absurditeiten van de mythen, vooral omdat dit tot op de dag van vandaag nog wordt verkondigd door lieden, die blijkbaar nooit het nadenken hebben geleerd. Waarschijnlijk mag in de naam van Drouvin, op 4km zuid van Béthune, een herinnering aan de Drusinae worden gezien. Zie ook: Tropea Drusi.
Dubla of Dupla, pagus genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 814, is het land van de Deûle.
Dubridum (Lorsch 814) is Douvrin, op 4 km zuid van Béthune (N.B. Douvrin en Drouvin zijn twee onderscheiden plaatsen).
Duconum, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia geplaatst, is Dour/ers, op 6 km noord van Avesnes-sur- Helpe.
Dulgubini, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Doulieu, op 7 km noord-oost van Merville.
Duria, in verband met de Batua genoemd, is Dury, op 17 km zuid-oost van Atrecht. Durocortoro, door de Peutinger-kaart vlakbij de Batua geplaatst, is Reims.
Dutmala, een rivier in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 703, is een vervalsing door Echternach van de rivier Dupla of de pagus Duplao, die in andere oorkonden voorkomen, met de bedoeling om de tekst en de plaatsen naar de brabantse rivier de Dommel te trekken.
Duvelero (Lorsch 891) is Dourlers, op 6 km noord van Avesnes-sur-Helpe, of Doullens, op 34 km zuid-west van Atrecht.
Eburones, in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Evry, Seie-et-Marne en andere plaatsen met deze afleiding. Hun lokalisatie te Tongeren is een fabel.
Ecke (Lorsch ca. 1050) is Ecke bij Lapugnoy, op 10 km zuid-west van Béthune, of Ecques, op 9 km zuid-oost van St. Omaars.
Einingi in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Inghem, op 3 km noord-west van Tournehem.
Eliste-Marithaime in de Batua, waar St. Willibrord een kerk ontving, was Oust-Marest, op 3 km oost van Eu.
EIti in de Batua, genoemd in een oorkonde van Werethina uit 855, is Elnes, op 11 km zuid-west van St. Omaars.
Empele in Taxandria, waar de abdij van Lorsch in 816 goederen ontvangt voor haar kerk van St.
Nazarius, is Ablain-Saint-Nazaire, op 12 km noord-west van Atrecht.
Empla, in Taxandria, waar de abdij van Crespin bij Valenciennes in 855 goederen en in 931 de plaats ontving, gelegen aan de rivier de Verchena (zie daar), in Hamblain-Ies-Prés, op 13 km oost van Atrecht en aan de Trinquoise gelegen. Gelijktijdig kreeg de abdij goederen te Onnaing en Hermignies (R).
Eptiacum in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 786, 789 en 903, is Eps, op 9 km noord-west van St. Pol.
Epuego in de pagus van Wavrans, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 780, is identiek aan Eptiacum.
Erbene (Lorsch ca. 1050) is Herbinghen, op 10 km zuid-west van Tournehem. Erehem (Lorsch ca. 1050) is Herchem, een verdwenen dorp bij Guînes.
Eresloch of Eresloh in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 712, is Herlies, op 16 km noord-oost van Béthune.
Eudoses, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Houdain, op 11 km zuid-west van Béthune, en Houchain, op 5 km zuid van Béthune.
Evitano, door de Geograaf van Ravenna in verband met andere plaatsen in de Batua genoemd, is Evin-Malmaison, op 15 km oost van Lens.
Ewic in de Batua, genoemd in een oorkonde van Werethina uit 855, is Evin-Malmaison, op 14 km oost van Lens.
Fabiranum, door Ptolemeus genoemd wanneer hij de streek van het Flevum of Almere beschrijft, is Favreuil, op 18 km zuid van Atrecht. Zie ook: Coadulfaveris.
Falburcmarca (Lorsch 793) is Fauquembergues, op 20 km zuid-west van St.Omaars. Fanfana, het heiligdom van de Germanen dat Tacitus o.a. bij de beschrijving van Germanicus' veldtocht van 14 na Chr. noemt, is Fampoux op 7 km oost van Atrecht.
Fasna (Lorsch 891) is Féchain, op 10 km noord van Kamerijk. Zou de naam als Sasna gelezen moeten worden, wat mogelijk is, dan is het Sachin, op 19 km zuid-west van Béthune.
Faveris. Zie Fabiranum.
Felaowa pagus (Lorsch 793) is de streek van het Flevum of Almere. De naam heeft niets uitstaande met Veluwe, welke naam in Nederland pas in de lle eeuw verschijnt.
Felua, Felum of Velum, genoemd in oorkonden van Werethina uit 801, 845, 855 en ca. 966, is het gebied van het Flevum of Almere tussen Calais, St. Omaars en Veurne.
Fenni, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Feignies, op 5 km noord-west van Maubeuge.
Feuthna, een rivier in de pagus van Wavrans, elders Witha of Huitta geheten, is een germaanse vorm (wit) voor de rivier de Albis - de Aa. Albis betekent "witte rivier".
Flenio, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Fiennes, op 6 km zuid-west van Gulnes.
Fletio, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Fléchin, op 9 km zuid-oost van Terwaan.
Flevum of Almere, door Ptolemeus met graden-aanduiding in het noord-westen van Frankrijk ten noorden van Boulogne geplaatst, is de Plaine Flamande (nu verland) tussen Calais, St. Omaars, Watten, Veurne en Brugge, het grote transgressiegebied van Vlaanderen, dat eeuwenlang zee of een zeebaai is geweest en pas tegen het einde van de ge eeuw droog begon te vallen. Voorheen was de kust open en bestonden de gebieden van Calais en Duinkerken niet; de definitieve sluiting van de kust geschiedde in de 10e eeuw, toen ook in Nederland de duinen werden gevormd. Als zijn tegenhanger noemen de klassieken het Helinium. In Nederland is de Zuiderzee ten onrechte als het Flevum opgevat; de naam Flevum komt in geen enkele bron voor. Wanneer de Zuiderzee voor het eerst wordt genoemd, heet zij Interlake, een zeer juiste naam voor het Tussenmeer, dat na de eerste verlandingen was overgebleven. De naam van Flevopolders voor de nieuwe bedijkingen van de Zuiderzee is dan ook een loer, die de mythen Nederland gedraaid hebben; hetzelfde geldt voor de naam Almere voor de nieuwe stad. Het zijn zeer leerzame gevallen; immers, zo ging het vroeger ook toe bij naamgevingen. Wie nog moeite heeft zich voor te stellen, dat en hoe de naam Friesland in Nederland terecht kwam, moet naar deze twee voorbeelden kijken.
Forum Adriani, welke naam afgeleid is van keizer Hadrianus, die daar zijn expeditie naar Engeland voorbereidde, welke plaats door de Peutinger-kaart in de Patavia wordt gezet, is Hardinghem, op 8 km oost van Marquise.
Fosi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Fosseux, op 16 km zuid-west van Atrecht.
Frisia, door een lijst van Weretha uit 855 in de Batua genoemd, duidt de Frisones van Vlaanderen aan. Is het als plaatsnaam bedoeld, dan kan het niet aangewezen worden daar een 20-tal plaatsnamen in de streek met Frise-, Frisni of Fresne begint.
Frisingen in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 768, is Fersinghem, op 8 km zuid-west van St. Omaars. Het is een der talrijke toponiemen in deze streek, die van de Frisones zijn afgeleid.
Frisones, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand, waren de bewoners van Vlaanderen. Hun woonplaatsen kunnen niet nauwkeurig worden aangeduid. Uitvoeriger gegevens over Frisia vindt men in het hoofdstuk over Frisia en Saxonia.
Furgelarus, genoemd in het zogenaamde Testament van St. Willibrord, als Furchus voorkomend in een oorkonde van Eperlecques uit 802, is Fouquières-les-Lens, op 4 km oost van Lens, of Fouquières-les-Béthune, op 2 km zuid-west van Béthune.
Gambrivi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Cambrin, op 7 km zuid-oost van Béthune.
Gannita (Lorsch 772, 793, 814, 860, 863, 864, 1024, 1046, ca. 1050) kan Gennes-Ivergny zijn, op 24 km zuid-west van St. Pol-sur- Ternoise. Waarschijnlijker is het Geneeh, op 15 km zuid-oost van Rijssel. Het neemt in de goederen van Lorsch een belangrijke plaats in, daar het een centrum geweest schijnt te zijn voor het beheer van de kerken en goederen in de streek. Het toepassen van de naam op Gendt in de nederlandse Betuwe was de zoveelste slag met de pet, daar Gendt in 772 niet kan hebben bestaan, en noch uit de plaatselijke geschiedenis noch uit uit die van Gelderland iets blijkt van een regionale funktie van Gendt.
Gauriagum in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 758, is Gouy-sous-Bellone, op 20 km noord-oost van Atrecht.
Geihe, een rivier in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, is een foutieve lezing van Hem of Hemi en duidt de rivier de Hem aan, die lang Tournehem stroomt.
Geinne in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 783, is Guémy, op 1,5 km zuid-west van Tournehem.
Geizefurt (Lorsch 893) kan Ghijvelde zijn, op 10 km noord-oost van Duinkerken. Waarschijnlijker echter is het Guisy, op 5 km noord-west van Hesdin.
Geke (Lorsch ca. 1050) is Guelque, leengoed onder Réty, op 5 km zuid-oost van Marquise. Gelastorf in de pagus Renensis - van de Schelde, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 795, is Galametz, op 15 km zuid-west van St. Pol.
Geminiaco vico, door de Peutinger-kaart in de nabijheid van de Patavia genoemd, is Gembloux (B.), op 17 km noord-west van Namen.
Genesvurdhi in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Gennes-Ivergny, op 12 km zuid van Hesdin.
Geri (Lorsch ca. 1050) is Journy, op 7km zuid-oost van Tournehem, of Chérisy op 11 km zuidoost van Atrecht, of Chéreng, op 11 km oost van Rijssel.
Germiniacum, in een bericht over de Noormannen uit 890 in verband met de Batua genoemd, is Germigny, op 12 km zuid-west van Reims.
Getvurdh in de Batua, genoemd in een oorkonde van Werethina uit 855, is een der drie Givenchy in de streek.
Gladebach in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 776, is Glatignies, gehucht van Locon, op 4 km noord-oost van Béthune.
Gondulfi villa, in een bericht uit 837 in direkt verband met de residentie Noviomagus genoemd, in 885 in een bericht over de Noormannen in verband met de Batua vermeld, is Gondreville, op 25 km zuid-oost van Compiègne.
Gothones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Couture, op 8 km noord-oost van Béthune, en Gouves, op 10 km west van Atrecht.
Griete (Lorsch ca. 1050) is niet te lokaliseren omdat de naam vijf maal in de streek voorkomt. De meest waarschijnlijke is Griet, een leengoed onder Houlle, op 7 km noord-west van St. Omaars.
Grinnibus, door de Peutinger-kaart in de Pata via genoemd, ook vermeld in de operaties rond de Opstand van de Bataven, is Grivesnes, op 8 km noord-west van Montdidier.
Grodenhulle (Lorsch ca. 1050) is Grand-Rullecourt, op 15 km zuid-west van Atrecht. Guatinum (11e eeuw), door een kroniekschrijver genoemd als woonplaats van Bataven, welke naam hij beschouwt als van de Bataven afgeleid, etymologisch geheel aanvaardbaar, is Watten, op 10 km noord van St. Omaars.
Guberni, door Plinius in nauw verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Gouves, op 10 km west van Atrecht.
Gundringen of Gundritinga in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 799, 867, 877 en 903, is Gondardenne, gehucht van Wizernes, op 4 km zuid van St. Omaars.
Gypedes, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Quiévy, op 13 km oost van Kamerijk.
Haedilla. Zie Hatalle.
Haelusii, door Tacitus in nauw verband met de Bataven genoemd, door de Peutinger-kaart ten noorden van de Patavia geplaatst, waren de bewoners van Halluin, op II km zuid-west van Kortrijk.
Haeslaos in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 718, is Loos, op 3 km zuid-west van Rijssel.
Hagamathingas in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 793, is Haquembergue, gehucht van de gemeente Louches, op 4 km noordwest van Tournehem.
Hagamundi. Zie Stillinha.
Hainau, waar koning Clovis ca. 694 goederen schenkt aan de abdij van Crespin bij Valenciennes, is Henegouwen. In dezelfde akte schenkt hij goederen in Taxandria.
Halftbrotowe (Lorsch ca. 1050) is Haffreinque, leengoed onder Saint-Etienne-au-Mont, op 6 km zuid van Boulogne, of Affrinque, op 15 km zuid-west van St. Omaars.
Halosta (Lorsch 814) is Halloy, op 28 km zuid-west van Atrecht.
Hamalanda (Lorsch 891) is Ablain-Saint-Nazaire, op 12 km noord-west van Atrecht, of Ham-blain-les-Prés, op 13 km oost van Atrecht. Zie Laurisham, waar is uiteengezet waarom aan het eerste de voorkeur moet worden gegeven.
Hamaritda (Lorsch 814) in de pagus Testerbant ofTaxandria, genoemd in de schenking aan de abdij van Lorsch voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire uit 814, is Emmerin, op 6 km zuid-west van Rijssel.
Hanarem in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 768, is Nabringhen, op 18 km noord-oost van Boulogne.
Harawa "in de Batua" , genoemd in een oorkonde van koning Zwentibold uit 897, is Harasvesnes, op 7 km oost van Auxi-le-Chäteau.
Haril, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Harnes, op 6 km noord-oost van Lens.
Hasbania, in nauw verband met de Batua genoemd, was een streek in Henegouwen. Zie de Index, via welke meer bijzonderheden te vinden zijn.
Haslum in de Batua, door een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is Halloy, op 29 km zuidwest van Atrecht.
Hasmaringa in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 867, is Harasvesnes, op 18 km zuid-west van St. Pol.
Hatalle in Taxandria (Lorsch 816), waar de abdij van Lorsch in 816 goederen ontvangt voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is Hesdigneul-les-Béthune, op 4 km zuidwest van Béthune.
Hatheim (Lorsch 891) is Heuchin, op 12 km noord-west van St. Pol-sur- Ternoise. Hattuaria, welke naam afgeleid is van de germaanse stam der Attuarii, door de klassieken genoemd, duidt soms de bewoners van Attin aan, op 8 km zuid-oost van EtapIes. In ander verband, bijvoorbeeld in de rijksverdelingen, wijst de naam op een streek bij de Aisne en de Oise. De Hettergouw bij Nijmegen, die nooit heeft bestaan, is een van Blok's "karolingische" grapjes (o.c. p. 25).
Havinum (Lorsch 814) is Anvin, op 9 km noord-west van St. Pol-sur-Ternoise.
Heddingrip in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Vieil-Hesdln, op 4 km zuid-oost van Hesdin.
Hedilla (Lorsch 814) is Hesdigneul-lez-Béthune, op 5 km zuid-west van Béthune, of Hesdigneul-lez-Boulogne, op 8 km zuid-oost van Boulogne.
Heldingen in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 768, is Hallines, op 6 km zuid-west van St. Omaars.
Helana. Zie Salmana.
Helinium, een riviermond of zeebaai, door de schrijvers als pendant van het Flevum genoemd, is de uitmonding van de Liane bij Boulogne, welke rivier voorheen de Helena heette.
Helvecones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Helfaut, op 6 km zuid-west van St. Omaars.
Hem in de Batua, genoemd in een lijst van Weretha uit 855, is Hem, op 9 km noord-oost van Rijssel, of Hem-Lenglet, op 9 km noord van Kamerijk.
Henesloth in Taxandria, in het zogenaamde Testament van St. Willibrord als een schenking van Engelbert genoemd, kan identiek zijn met Eresloch, ofschoon Henneveux ook aannemelijk is.
Heopordum in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 710, is Haubourdin, op 5 km zuid-west van Rijssel.
Hercynisch Woud, door de schrijvers in nauw verband met de Bataven en hun buren genoemd, begon bij de Katsberg en strekte zich uit tot aan de Aisne. Het vormde een deel van het Ardenner Woud dat tot Trier liep. Na de romeinse periode wordt de naam Hercynisch Woud praktisch niet meer gebruikt.
Herispich, in een bericht over de Noormannen uit 885 in nauw verband met de Batua en Confluentes gebruikt, is Eragny, op 3 km noord van Conflans-Ste-Honorine.
Heritbritlar in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 895, is (verminkt) Hermelinghen, op 7 km noord van Marquise.
Herminiacum, samen met de plaats Empele in Taxandria van de adbij van Crespin genoemd in verschillende oorkonden tussen 694 en 1201, is Harmignies (B.), op 33 km noord-oost van Valenciennes.
Hermiones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Hermies, op 16 km zuid-west van Kamerijk.
Hermomacum, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia geplaatst, is Bermerain, op 12 km zuid van Valenciennes.
Hermunduri, in nauw verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Hermelinghen, op 11 km oost van Marquise.
Herpina (Lorsch 814) is Erin, op 11 km noord-west van St. Pol-sur-Ternoise, of Herin, op 5 km west van Valenciennes, of Herrin, op 12 km zuid-west van Rijssel. Zou een lichte verschrijving of klankverandering aangenomen kunnen worden, dan is het Hermin, op 16 km noord-oost van St. Pol-sur-Ternoise.
Heruli, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Héricourt, op 7 km zuid-west van St. Pol-sur-Ternoise.
Hettilbrucka in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 901, is Hellebrouck, op 2 km noord-oost van Eperlecques.
Hezia in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 785, is Haisnes, op 9 km noord-west van Lens.
Hingendorf in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 804, is Inxelles, gehucht van Quelmes, op 8 km zuid-west van St. Omaars en identiek met Hinlesum uit de akten van Werethina.
Hinlesum in de Batua, genoemd in een lijst van Weretha uit 855, is Inxelles, op 9 km west van St.Omaars.
Hisla "waar de Hisla in de zee stroomt" (Lorsch 814) heeft niet betrekking op de rivier de Lys die in de Schelde uitmondt. Bedoeld is de Lyzel, Lijsel of Isla, die bij St. Omaars in het Almere uitmondde, en waarvan het zuidelijk deel nog eeuwen na de verlanding Almere, La Meer of Meere is blijven heten.
Hister. Zie Istrus.
Hlegilo of Legilo in de Batua, genoemd in een lijst van Weretha uit 855, is Helfaut, op 6 km zuidwest van St. Omaars.
Hoccascaute of Hocanschot in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 710, is Choques, op 5 km oost van Béthune.
Hoensal in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 786, is Honval, gehucht van Rebreuve-sur-Canche, op 11km zuid van St. Pol, of Honvault, op 3 km noord van Boulogne, of Houlle, op 8 km noord-west van St. Omaars.
Holzheim in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 882, is Assinghem, voorheen bekend als Holsinghem, oude wijk van Eperlecques en Houlle.
Honaniis, samen met Empla van de abdij van Crespin - Hamblain-Ies-Prés in een oorkonde uit 931 genoemd, is Onnaing, op 6 km noord-oost van Valenciennes.
Honoriani, een germaanse stàm in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Hornaing, op 17 km oost van Douai.
Hortina (Lorsch 814) is Ourton, op 14 km zuid-west van Béthune.
Hosenheim (Lorsch 814) is Wissant, voorheen Hushem geheten, op 15 km zuid-west van Càlais. Hosle (Lorsch 814), vermoedelijk identiek met Oslem in de oorkonden van Traiectum, is Etrehem, voorheen bekend als Ostrehem, gehucht onder Leulinghem, op 7 km west van Tournehem.
Hubsakker (Lorsch ca. 1050) is Huplandre, op 5 km oost van Boulogne. Akker is vervangen door het synoniem land, waaraan een franse vorm gegeven is.
Hubshuve (Lorsch ca. 1050) is Hubersant, op 10 km zuid-oost van Boulogne.
Huita of Huitto (spreekt uit: Wieta), een rivier in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, is de germaanse vorm (wit) voor de rivier de Albis - de Aa. Albis betekent "witte rivier".
Hukenlande (Lorsch ca. 1050) is afgeleid van Le Hucquelet, een beek onder Moulle, op 7 km noord-west van St. Omaars. Mogelijk is ook dat het gelijkgesteld moet worden met Hukilheim.
Hukilheim (Lorsch814) is Huclier, op 6 km noord-oost van St. Pol-sur- Ternoise, of Hucqueliers, op 15 km noord-oost van Montreuil.
Hulislaumin Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperiecques uit 710, is Hulluch, op 6 km noord-west van Lens.
Hullegisilmaris (Lorsch ca. 1050) is samengesteld uit twee plaatsnamen, die door een kopiïst ten onrechte aan elkaar zijn geplakt. Hulleg is Hulluch, op 13 km zuid-oost van Béthune. Zie Isilmaris.
Hullingen in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 773, is Houlle, op 8 km noord-west van St. Omaars.
Humerki in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Valhuon, op 7 km noordoost van St. Pol. De plaats is ook als Hugumarchi bekend en heette voordien Hugonis Urbs.
Hunsete in Taxandria, waar de abdij van Lorsch in 816 goederen ontvangt voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is Houdain, op II km zuid-west van Béthune.
Husnim of Husne (Lorsch 814, ca. 1015) is Houchin, op 5 km zuid van Béthune.
Hustin "in pago Batua" (Corbie ca. 1060) is Houdain, voorheen als Hustene bekend, op II km zuid-west van Béthune.
Huvelerndal in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperiecques uit 774, is Ouve-Wirquin, op 15 km zuid-west van St.Omaars.
Imiswalde in de Batua, genoemd in een lijst van Weretha uit 855, is Le Bois-de-Misel, leengoed onder de gemeente Locon, op 5 km noord-oost van Béthune.
Incriones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Equirre, op 13 km noord-west van St. Pol-sur-Ternoise, en/ofEquihen-Plage, op 6 km zuid van Boulogne en/of Ecuires, op 2 km zuid van Montreuil.
Indistavisae, door Tacitus in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van St. Inglevert, op 12 km zuid-west van Calais. Zij worden ook Ingaevones genoemd. Deze laatse naam heeft in de taalkunde tot het begrip "ingaevoons" geleid wat, al wordt dat door sommigen bestreden (Blok o.c. p. 28), in elk geval een totaal misplaatste naam gekregen heeft, daar Tacitus helemaal niet bedoelde wat men ervan heeft gemaakt, namelijk een indeling van de Germanen in twee of drie onderscheiden taalgroepen.
Intuergi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Ennetières, op 9 km west van Rijssel.
Isara, een rivier die soms in verband met de Batua wordt genoemd, al is de naam Vahalis of een variant het meest gebruikt, is de Oise. Het is geen zeldzaamheid dat de rivieren verschillende namen hadden, een keltische, een latijnse of romaanse en soms een germaanse. Het verschijnsel komt bij vrijwel alle rivieren van Frankrijk voor.
Isilmaris (Lorsch ca. 1050) is Isel-Ies-Hameau, op 13 km noord-oost van St. Pol-sur- Ternoise. Zie Hullegisilmaris.
Istaevones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Estevelles, op 8 km noord-west van Lens.
Istrus, een rivier die in verwijderd verband met de Bataven wordt genoemd, is de Huistre, zijrivier van de Aube.
Icium Promontorium, in verband met de Bataven genoemd, door Ptolemeus vlakbij het Flevum en de Monden van de Renus (Schelde) geplaatst, is Cap-Gris-Nez en Cap-Blanc-Nez, beide ten noorden van Boulogne.
Kekerceim (Lorsch 864) is Quercamps, voorheen Kercamp, op 14 km west van St. Omaars, of Quérenaing, op 8 km zuid van Valenciennes.
Kinhem is de plaats Obbinghem in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Hinges, op 4 km noord-west van Béthune. Obbinghem is Oblinghem, op 3 km noord-west van Béthune.
Landudi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Landas, op 19 km noord-oost van Douai.
Langenrech in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperiecques uit 788, is Longuerecque, op 1km zuid-oost van Desvres.
Langobardi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Lompret, op 6 km noord-west van Rijssel.
Lauri, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Lumbres, tot ver in de middeleeuwen als Laurentia bekend, op 11 km zuid-west van St. Omaars.
Laurisham, de latijnse of romaanse vorm van de abdij van Lorsch. Hij wordt enkele malen in de akten genoemd: eenmaal (814) wordt gezegd dat goederen overgedragen worden aan de H. Nazarius van Laurisham; andermaal (860) dat in Laurisham een kerk van St. Nazarius staat; de derde maal (863) dat Laurisham, "waar het lichaam van St. Nazarius rust", gelegen is in de "pagus Renensis" en aan de rivier Wisgoz. Met deze laatste naam kan een rivier of beek Weissbach bedoeld zijn. De pagus Renensis is te Lorsch geheel toepasselijk" ofschoon een verwarring met Renus (Schelde) niet uitgesloten behoeft te worden. Ook deze gegevens tonen aan, dat de abdij van Lorsch zich altijd ter plaatse heeft bevonden, en dat de veronderstelling van een verplaatsing niet waarschijnlijk is. "Het lichaam van de H. Nazarius" zal wel betekenen dat de abdij van Lorsch relieken van de heilige heeft gehad, die door de kopiïst natuurlijk, zoals dit schering en inslag was, tot "het lichaam" werden uitgebreid. St. Nazarius, een heilige uit de eerste christen tijd, heeft in het noorden van Frankrijk weinig bekendheid gehad, veel echter in het zuid-oosten, waar de legende ontstond dat deze heilige en martelaar uit de 4e eeuw in het zuiden van Frankrijk het christendom had verspreid, en meer dan 10 plaatsen de naam van St. Nazaire alleen of in een samenstelling dragen. In de streek van de goederen van Lorsch is alleen Ablain-Saint-Nazaire, het Hamalanda van de oorkonden, aan te wijzen als plaats met een patronaat van St. Nazarius, wat des te opmerkelijker is, omdat in de omgeving ervan een sterke koncentratie voorkomt van bezittingen van Lorsch. Het is vanzelfsprekend een volslagen gemis aan historisch gevoel geweest, dat men een kerk van St. Nazarius in de nederlandse Betuwe veronderstelde, waar niemand ooit van St. Nazarius gehoord had totdat deze lokalisatie plaats vond. Het patronaat van Ablain-Saint-Nazaire, door de teksten onweersprekelijk met de Batua verbonden, vormt een helder bewijs dat deze streek in Frankrijk lag.
Ledus, een rivier in verband met de Bataven genoemd, is de Lys of Leie, weer een voorbeeld dat de rivieren verschillende namen hadden.
Legia, een rivier die genoemd wordt als grens tussen de Bataven en de Caleti, is de Lys in Frankrijk, de Leie in Vlaanderen.
Lemonici, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Limont-Fontaine, op 9 km noord van Avesne-sur-Helpe,
Leuci, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Toul. Levesano, door de Peutinger-kaart in de Pataviageplaatst, is Laventie, op 15 km noord-oost van Béthune.
LevetIaus in Taxandria, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 712, is Laventie, op 15 km noord-oost van Béthune.
Liane. Zie Salmana.
Lincera in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 867 en 876, is Linzeux, op 10 km zuid-oost van St. Pol.
Lingones, een gallische stan die bondgenoot was in de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Langres, Marne.
Linterwic, in de Batua, genoemd in een oorkonde van Werethina uit 855, is Linzeux, op 10 km zuid-west van St. Pol.
Lipia of Lippia, een rivier verschillende malen in verband met de Batua genoemd, zowel door de berichten van de klassieken als in de berichten over de Saksen, is de Lys of Leie. Lippiaebrunnon, de bron van de Lipia of Lys, is bewaard gebleven in de plaatsnaam Lisbourg, op 17 km noord-west van St. Pol-sur- Ternoise. De duitse Lippe is nooit in de teksten bedoeld.
Loffna in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 788, is Longfossé, op 2 km zuid van Desvres.
Longi Pontes, in verband met de Bataven genoemd, is Longfossé, op 3 km zuid-west van Desvres.
Lotde (Lorsch 891) is Louches, op 4 km noord-west van Tournehem.
Lugdunum Batavorum, een der twee hoofdsteden van de Bataven, door Ptolemeus met juiste en betrouwbare coördinaten in het noord-westen van Frankrijk neergezet, door de Peutingerkaart in de Patavia geplaatst, is Leulinghem, op 2 km noord-oost van Marquise (N.B. Niet te verwarren met Leulinghern, op 7 km west van St.Omaars).
Lullingas in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 781, is Leulinghem, op 7 k~ zuid-west van St. Omaars, of Leulinghen, op 2 km noord-oost van Marquise.
Lupia, een andere schrijfwijze voor Lipia. Zie aldaar.
Lupia, door Ptole{meus genoemd wanneer hij het noorden van Frankrijk beschrijft en daar kennelijk als stad bedoeld, is Louvigny-Quesnoy, op 16 km zuid-oost van Valenciennes.
Lusgosesbach (Lorsch ca. 1050) is Lozinghern, op 10 km west van Béthune, of Lottinghen, op 7 km west van Desvres, of Lostebarne, gehucht van Louches, op 4 km noord-west van Tournehem. De uitgang "bach" wijst op een germaanse kopiist die de naam misschien niet juist heeft overgebracht.
Luvigus in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 794 en daar verkeerd geschreven als Iuvigus, is Lugy, op 10 km noord-oost van Fauquembergues.
Lygii, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van LignyThilloy, op 23 km zuid van Atrecht.
Maandra (Lorsch 864) is Manin, op 19 km west van Atrecht, ofManinghem, op 13 km zuid-west van Fauquembergues.
Machonvillare in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 832, is Magnicourten-Comté, bij Atrecht, of Magnicourt-sur-Canche bij St. Pol. Zie ook Wachconvillare.
Maguntia, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Maing zijn, op 6 km zuid-west van Valenciennes.
Malbere (Lorsch ca. 1050) kan Maubreucq zijn, gehucht onder de gemeente Lumbres, waarschijnlijker is het Malbrecq onder Boulogne.
Manaricium, volgens het Itinerarium Antonini tussen Traiectum - Tournehem, Atrecht, Doornik en Cassel gelegen en niet op de Peutinger-kaart voorkomend, is Merville, op 17 km oost van Aire-sur-Ia-Lys, voorheen bekend als Menreville. Manare betekent uitstromen. De plaats ligt waar verschillende rivier of beken uitstromen in een groot moerasgebied. De etymologie van Gysseling, die de plaatsnaam op Maurik in de nederlandse Betuwe legt, is volslagen onaanvaardbaar, omdat hij een taalkundig verband probeert te leggen tussen een romaanse en een germaanse naam, bovendien omdat de naam van Maurik pas in de 12e eeuw voor het eerst verschijnt.
Manimi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Manin, op 18 km oost van Atrecht. Zie ook Maandra.
Maquila of Meckela, in de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 814 en 832, is Macquinghen, gehucht van Tingry, op 3 km van Samer, ofhetge1ijknamige gehucht van Baincthun, op 5 km zuid-oost van Boulogne.
Mararrnanis, door Ptolemeus een haven genoemd en vlakbij de Monden van de Renus (Schelde) geplaatst, kan Merville zijn, wanneer de naam van Manaricium zou zijn afgeleid. De naam kan ook verband houden met de Morini.
Marcomanni, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Marconne, op 1 km zuid van Hesdin.
Marsaci, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Marchiennes, op 15 km noord-oost van Douai.
Marsi, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Marck bij Calais.
Martfelde in de pagus Testerbant (Taxandria of Westrachia), waar de abdij van Lorsch ca. 770 goederen ontvangt, die later blijken te ressorteren onder haar kerk van St. Nazarius te AblainSaint-Nazaire, is Merville, op 17 km oost van Aire.
Martres in de pagus Testerbant (Taxandria of Westrachia), genoemd in een schenking van 815/830 aan de abdij van Lorsch voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is Marthes, gehucht van Mametz, op 5 km west van Aire.
Marvilde (Lorsch 814) is Merville, op 17 km oost van Aire-sur-Ia-Lys, of Maresville, op 7 km oost van Etapies.
Matilone, op de Peutinger-kaart in de Patavia vermeld, is Le Mat, een wijk van Hermelinghen, op 11 km oost van Marquise.
Matringa in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 777 en 798, is Matringhen, op 8 km zuid-oost van Fauquembergues.
Mattiaci, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, is Mastaing, op 17 km zuid-west van Valenciennes.
Mediolano, door het Itinerarium Antonini als de volgende plaats in noordelijke richting na Colonia Trajana - Trazeignies genoemd, is Moignelée (B.), op 10 km noord-oost van Charleroi.
Medona in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 786, is Moyenneville, op 12 km zuid van Atrecht.
Menapia, door sommige schrijvers als identiek met Batua beschouwd, ook genoemd bij de Opstand van de Bataven is de landstreek waarvan de hoofdplaats Cassel genoemd werd Castellum Menapiorum. Om een en ander wat beter te laten kloppen, heeft men de Menapii in Zeeland en Noord Brabant neergezet, wat volslagen onjuist was.
Meginhardeswich (Lorsch 814) is Manighen-Wimille, op 6 km noord-oost van Boulogne. Deze lokalisatie wordt bevestigd door een bericht over de Noormannen.
Mermerdinga in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 895, is Mazinghem, op 5 km zuid van Aire.
Midningi in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Moyenneville, op 12 km zuid van Atrecht.
Millinga "in pagus Dubla" (Lorsch 793) is Millonfosse, op 23 km noord-oost van Douai. De Dubla is de Deûle.
Monicesloc in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Monnecove, gehucht van Eperlecques, of Monneville, op 9 km noord-oost van St. Pol.
Mons Taunus, een plaats. in verband met de Batua genoemd, is Montigny-en-Cambrin bij Kamerijk, of Mentigny-en-Ostrevant bij Douai, of Montigny-en-Gohelle bij Lens. De namen Montigny zijn overigens nog veel talrijker.
Montis, in een oorkonde van Eperlecques uit699 in de pagus Tulpiacensis genoemd, dat opgevat moet worden als de Deûle, is Deûlemont, op 16 km noord-oost van Rijssel.
Morini, de gallische stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Batavens waren de bewoners van Terwaan. In de 7e eeuw is St.Omaars een centrum van de Morini geworden.
Mosa, door Ptolemeus vlakbij de Monden van de Renus (Schelde) gesitueerd en door graden nader aangegeven, is de Canche. Mosa is een algemene naam voor rivier die soms gebruikt wordt in een verband waar hij niet simpelweg met Maas vertaald kan worden. "Moeze" betekent in het Vlaams kreek of modderige uitstroming van een rivier. Het is waarschijnlijk dat in enige latere teksten de naam in deze betekenis is gebruikt.
Murirato in de pagusvan de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 832, is Moriaucourt, gehucht van de gemeente Hernicourt, op 4 km noord-west van St. Pol.
Naharvales, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Neuvireuil, op 12 km noord-west van Atrecht.
Naristi, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Noreuil, op 17 km zuid-oost van Atrecht.
Navalia, de rivier waar Julius Civilis zich na de Opstand van de Bataven aan Cerialis overgaf, is de Nave bij Lillers.
Nedervurdhi in de Batua, door een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is La Héronnerie, voorheen Nederhove genaamd, leengoed onder de gemeente Bazinghen, op 3 km noord-west van Marquise.
Nemetaco, op de Peutinger-kaart vlakbij de Batua geplaatst, in de berichten over de Noormannen verschillende malen in verband met Noviomagus en de Batua genoemd, is Atrecht.
Nerschina (Lorsch 863), vrijwel zeker een verschrijving die als Verschina moet worden gelezen. kan Verschin zijn, op 16 km noord-oost van St. Pol-sur-Ternoise. Zou de naam als Merschina gelezen moeten worden, dan is het Merckeghem, op 13 km noord van St. Omaars.
Nerteriani, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Nièrgnies, op 3 km zuid van Kamerijk.
Nervii, de germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Bavay.
Nigropullo, door de Peutinger-kaart in de Patavia genoemd, is Noires-Terres onder Ardres. Nigrum Fluvium, in verband met de Bataven genoemd, is de Noir-d'Aa, voorheen een zijrivier van de Aa. De Aa, voorheen Albis, was de "witte rivier"; de andere de "zwarte rivier"; de tegenstelling bewijst al dat het duo bij elkaar hoort. De opvatting van Neckar is geheel onjuist.
Ninttaci, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia genoemd, is Noizy-Ie-Comte, Aisne.
Niol (Lorsch 891) kan Nielles-Ies-Calais zijn, of een der talrijke Noyelles. Mogelijk moet Viol gelezen worden en dan is het Violaines, op 11 km oost van Béthune.
Nocdac en Noita, door de Geograaf van Ravenna genoemd in verband met andere plaatsen in de Batua, moet waarschijnlijk als dezelfde plaats worden opgevat, Noeux-Ies-Mines, op 6 km zuid van Béthune. Deze lokalisatie is waarschijnlijker dan Noeux-Iès-Auxi.
Noita, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan een van de vijf Noyelle of Noyelles zijn tussen Atrecht en Rijssel.
Nommero of Nuomere in de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 776 en 814, is Nomain, op 18 km noord-oost van Desvres.
Nonmodoca, in een bericht over de Noormannen uit 863 in nauw verband met Dorestadum en de Batua genoemd, is een andere schrijfwijze voor Nemetacum = Atrecht.
Noordelijke Oceaan, in verband met de Bataven genoemd moet, uit hoofde van de bij de klassieke schrijvers gebruikelijke west-oriëntatie, als Westelijke Oceaan verstaan worden en duidt de Atlantische Oceaan aan, wat sommige schrijvers zelfs woordelijk zeggen wanneer zij hem Westelijke of Atlantische noemen. Wanneer men hem algemeen als Noordzee opvat (en laat men niet proberen te ontkennen, dat dit de algemene opvatting was), dan kan men alle gefilosofeer over Romeins Nederland herzien daar men op de verkeerde zee aan het zwalken was.
Nordmora in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Norrent-Fontes, op 5 zuid van Aire.
Nordosquavi, in een bericht uit 748 in verband met de Batua genoemd, is Nordausques, op 2,5 km noord-oost van Tournehem.
Northgowe (Lorsch 793) is de Noordgouw die boven Atrecht lag. Zie Ostergo bij de namen van Werethina. Zou in de tekst een plaatsnaam zijn bedoeld wat mogelijk is, dan Noordpeene, op 6 km west van Cassel, of Nordausques, op 2,5 km noord-west van Tournehem.
Novarii, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Nouart, Ardennes.
Novesio, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Noeux-IesMines zijn, op 6 km zuid-oost van Béthune.
Novesium, genoemd als eindpunt van de verdedigingslinie, die Drusus in 9 vóór Chr. vanaf Boulogne liet aanleggen, eveneens vermeld in 359 als station voor het graantransport, is Nouvion-sur-Meuse, op 10 km zuid-oost van Charleville- Mézières. De verwarring met Neuss (D.) was vrijwel onvermijdelijk, vooral toen men het graantransport door Nederland rekonstrueerde, dat immers door de Monden van de Renus naar Gallia werd vervoerd. Niets belet de fabeldichters, zelfs niet het feit dat in Nederland geen enkele Romein meer te bekennen was.
Nuithones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Noeux-les- Mines, op 6 km zuid van Béthune, en/of Noeux-Lès-Auxi, op 4 km noord-oost van Auxi-le-Cháteau.
Obbinghem in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Oblinghem, op 3 km zuid-west van Béthune. Zie ook Kinhem.
Odarwic. Zie Podarwic.
Odeheimero (Lorsch 863) is Odometz, op 11 km noord van Valenciennes.
Odigmore in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Audinghen, op 8 km noordwest van Marquise.
Officinus in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 690, is Offin, op 12 km zuid-oost van Montreuil.
Oppidum Batavorum. Zie Batavodurum.
Ortinon in Taxandria, waar de abdij van Lorsch in 816 goederen ontvangt voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is Ourton, op 14 km zuid-west van Béthune.
Osi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Ochtezeele, op 6 km noord-west van Cassel.
Ossewilre in de pagus Renensis - van de Schelde, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 835, is Bissezeele, op 13 km noord-oost van Cassel.
Ostergo of Ostrachia is de landstreek ten oosten van Atrecht, die vandaag aan de dag nog de naam van Ostrevant draagt. Zie ook Westrachia en Taxandria.
Otringas in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 803, is Outrebois, op 23 km zuid-west van St. Pol.
Oxiones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Oxelaëre, op 2 km zuid van Cassel. Er blijkt dat de Osi en de Oxiones vlakbij elkaar zaten; toch onderscheidt Tacitus hen in twee stammen.
Padrabrunnon betekent in veel teksten Pierrefonds, op 25 km zuid-oost van Compiègne. In de berichten over de Noormannen en Saksen duidt het Pierremont aan, op 6 km noord-west van St.Pol-sur-Ternoise. Dezelfde naam is later in gebruik genomen voor Paderborn, wat pas ruim in de 9e eeuw geschiedde.
Palethe, genoemd in verband met Marvilde - Merville in een schenking van 816 aan de abdij van Lorsch voor haar kerk van St. Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is vermoedelijk geen plaatsnaam doch moet gelezen worden "in palude" - in het moeras.
Patabus, een rivier, wordt door de Peutinger-kaart genoemd als identiek met de Vahalis - Oise. Het is een voorbeeld te meer, dat de rivieren onder verschillende namen voorkomen.
Patavia wordt door de Peutingerkaart als naam van de Batua gegeven. Zelfs deze naam heeft een doublure in Passau, dat ook Patavia werd genoemd.
Pepingen of Pippingen in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 768 en 775, is Aubin-Saint-Vaast, op 5 km noord-west van Hesdin.
Peucini, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Puisieux, op 20 km zuid-west van Atrecht. Verder zuidwaarts komt dezelfde naam nog tien maal voor.
Pheleppe (Lorsch 891) is Phalempin, op 12 km zuid van Rijssel.
Picti, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Pihen, op 8 km zuid-west van St.Omaars, of Pihen-Iez-Guînes, op 6 km west van Guînes, Piffigen in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 789, is Peuplingues, op 7 km zuid-west van Calais.
Podarwic (Lorsch 863) lees: Odarwic is Audruicq, op 8 km noord-oost van Tournehem. Zie: Dorestadum.
Pontes Scaldis, door de Peutinger-kaart naast de Patavia genoemd, is Escaupont, op 3 km zuidwest van Desvres.
Portis Gessoriacus. Zie Gessoriacus.
Quadi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Quaëdypre, op 3 km zuid van Winoksbergen.
Quadriburgium, in 359 genoemd als een der stations van het graantransport, is Quaëdypre, op 3 km zuid van Winoksbergen, of Quaroubie of Quiévrechain, op resp. 8 en 11 km noord-oost van Valenciennes.
Quantia, een rivier, voorkomend in de oorkonden van Eperlecques, door Theofried van Echternach verkeerd gelezen of vervalst tot Arantia, is de rivier de Canche.
Rauraci, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Récourt, op 18 km zuid-oost van Atrecht.
Remi, de gallische stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia geplaatst, waren de bewoners van het land van Reims.
Renensis, als pagus genoemd, duidt in de oorkonden van Eperlecques niet de Rijn aan, nog minder het land van Rien bij Antwerpen, doch de pagus van de Renus - Schelde bij de Monden van de Renus ten noorden van Boulogne.
Renus of Monden van de Renus, ontelbare malen in verband met de Bataven en de Batua genoemd, door Ptolemeus met juiste en betrouwbare coördinaten vlakbij en ten noorden van Boulogne neergezet, duidt de Schelde aan.
Reple of Replo in Taxandria, alleen genoemd door Theofried van Echternach en in het zogenaamde Testament van St. Willibrord, is niet terug te vinden in de streek en zal wel een verschrijving zijn van een andere plaatsnaam.
Reudignes, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Réty, op 14 km noord-oost van Boulogne, en/of als een lichte fonetische verandering kan worden aangenomen, Bettignies, op 6 km noord van Maubeuge. Waarschijnlijker is Radinghem, op 6 km zuid van Fauquembergues, of Radinghem-en-Weppes, op II km west van Rijssel.
Rexna (679) of Rixna uit de oorkonden van St. Vaast te Atrecht is Rinxent, voorheen als Rixna bekend, op 2 km oost van Marquise.
Rigomagus, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Richebourg zijn, op 8 km noord-oost van Béthune.
Rincmere (Lorsch ca. 1050) is Rincq, wijk van Aire-sur-la-Lys. Ter plaatse bestaat een uitgestrekt moerasgebied zodat de naam "mere" er geheel toepasselijk is.
Ripuaria, een streek meermalen in verband met de Batua genoemd, lag bij de Aisne en de Oise, waar de plaatsnamen Ribécourt van de oude stamnaam der Ripuarii zijn afgeleid. Ripuarische Franken is een zuiver geografisch en geen instituioneel begrip. Zie ook Salii.
Riswich (Lorsch ca. 1050) is Richebourg, op 5 km noord-oost van Béthune.
Roldingen in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 774, is Rollancourt, op 15 km noord-west van St. Pol.
Rorici, beneficie (Lorsch 860), het leengoed van Roerik de Noorman. Deze verkreeg Dorestadum - Audruicq reeds in 834 in leen, en breidde zijn gebied nadien nog uit. In 857 veroverde hij Tournehem en omgeving. In de oorkonden van Werethina wordt zijn gebied als "Ruricgo" genoemd. De oorkonden van Lorsch plaatsen haar in de Batua. Door twee afzonderlijke en onafhankelijke bronnen derhalve wordt de fabel weerlegd dat Roerik een gebied aan de Nederlandse kust in bezit zou hebben gehad. Andere bronnen bevestigen, dat dit een deel van Frisia was, zodat in mijn interpretaties alles sluit als een bus, dat in de oude opvattingen staat te gapen als een open schuurpoort. De Ruricgo bij Audruicq is tevens het zoveelste argument tegen Dorestadum te Wijk bij Duurstede.
Rosmalle in Taxandria, waar de abdij van Lorsch in 816 goederen ontvangt voor haar kerk van St.Nazarius te Ablain-Saint-Nazaire, is Roubaix, op 11 km noord-oost van Rijssel. De naam is een verfransing van Rosbach, dat op zijn beurt een germanisering is van het gallische Rosmalle. Malle is het gallische woord voor beek of water.
Rotheim (679) uit de akten van St. Vaast te Atrecht, is Roeux, voorheen als Rodium bekend, op 15 km noord-oost van Atrecht.
Rotheri marca (Lorsch 793) kan, wanneer de naam juist is overgebracht, niet in verband worden gebracht met het leen van Roerik of met de andere naam Ruricgo, daar deze pas na 834 zijn ingevoerd. Vermoedelijk is het Rodelinghen, op 5 km zuid-oost van Guînes,
Rugii, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Rougefay, op 6 km noord-oost van Auxi-le-Cháteau.
Rungon, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Ronchin zijn, op 4 km zuid-oost van Rijssel.
Ruosere in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 806, is Roussent, op 11 km zuid van Montreuil.
Russingi in de Batua, door een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is Rusteghem, leengoed onder de gemeente Louches, op 4 km noord-west van Tournehem.
Ruteni, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Ruitz, op 8 km zuid-west van Béthune.
Saksische Eilanden, door Ptolemeus geplaatst vlakbij Boulogne, hebben geen taal- of naamrelikten achtergelaten. Hun identiteit met de nederlandse Wadden-eilanden berust op het totale misverstaan van Ptolemeus.
Salii worden de Franken genoemd, die ca. 358 na Chr. in de omgeving van de Sala gevestigd waren. De rivier Sala is de Selle, die ten oosten van Kamerijk stroomt en ten zuiden van Valenciennes in de Schelde valt. De term Salische Franken is, evenals die van de Ripuarische Franken, een zuiver geografisch en geen institutioneel begrip. Ten onrechte zijn de Franken onderscheiden in deze twee groepen, wat al zonder méér fout was daar het overgrote deel van de Franken niet onder een van deze twee noemers viel. Vanzelfsprekend heeft er nooit een gouw Salland in Nederland bestaan. De bladzijden van Blok (o.c. p. 11, 15, 16, 17, 19) dienen als niet geschreven beschouwd te worden.
Salmana, een rivier in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 797, is een foutieve schrijfwijze van de Helena - de Liane bij Boulogne.
Sancti Richerii, in verband met de berichten over de Noormannen vlakbij de Batua genoemd, is Saint-Riquier, op 9 km noord-oost van Abbeville.
Sancti Walarici, in de berichten over de Noormannen vlakbij de Batua genoemd, is Saint- Valéryen Somme, op 17 km noord-west van Abbeville. Men moet het natuurlijk als een ongepast grapje beschouwen, dat sommigen dit gegeven hebben toegepast op de St.Walriek-kapel onder Overasselt.
Saxonia, het land van de Saksen in het noord-westen van Frankrijk, heeft een groot deel van de Batua omvat. De namen van de landstreken overlappen elkaar; van geen van beide zijn pertinente grenzen op de kaart te trekken. De namen uit de lijst van Frisia en Saxonia zouden eigenlijk ook in deze lijst thuis horen.
Scadingas in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 877, is Scadembourg, gehucht van Saint-Martin-au-Laërt, op 1,5 km noordwest van St. Omaars.
Sceddanvurthe in Westrachia in de Batua, door een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is Sêquedin, op 7 km west van Rijssel.
Scoti, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Escaudain, op 13 km zuid-west van Valenciennes. De naam van Ecottes, op 6 km zuid-west van Ardres, heeft dezelfde afleiding.
Scuffelingen in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 799, is Boufflers, op 14 km zuid-west van Montreuil.
Sedlingi in de Batua, door een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is Selles, op 6 km noordoost van Desvres.
Selebach (Lorsch 891) is Zillebeke, op 3 km zuid-oost van Ieper (B.).
SeItnon in de Batua, door een lijst van Werethina uit 855 genoemd, is Zeltun, leengoed onder de gemeente Polincove, op 3 km zuid-oost van Audruicq.
Sernnoni, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Sempy, op 8 km noord-oost van Montreuil.
Sequani, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van het land van Besançon.
Serima, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Le Sars zijn, op 24 km zuid van Atrecht.
Sevenharen (Lorsch ca. 1050) is Sepmeries, op 9 km zuid-oost van Valenciennes.
Sewinaker (Lorsch ca. 1050) is identiek met Winwarflet uit de oorkonden van Traiectum en wijst een geheel of gedeeltelijk verland deel van het Almere aan, dat later als Suinard of Zwinart in het bezit was van de stad St.Omaars. De naam betekent letterlijk: zwijnaarde (om varkens te hoeden).
Siatutanda, door Ptolemeus vlakbij het Flevum of Almere geplaatst, is Sithieu, de oude naam van St.Omaars.
Sicambri of Sygambri, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Camhrin, op 8 km Zuid-oost van Béthune.
Sidoia (Lorsch 863) is Sithieu, de oude naam van St. Omaars, die tot in de 12e eeuw naast die van St. Omaars voorkomt.
Sigonna, een rivier in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 866, is de Senne.
Silec in de Batua, genoemd in een oorkonde van Werethina uit 855, is Selles, op 5 km noordoost van Desvres.
Silingi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van SoIesmes, op 19 km oost van Kamerijk, ofSailly-lez-Cambrai, Sailly-Labourse, Sailly-les-Lannoy, Sailly-sur-la-Lys, Sailly-en-Ostrevant, alle in dezelfde streek.
Sinchica, genoemd in verband met de Batua in een bericht over de Noormannen uit 855, is Sinceny, op 18 km oost van Noyon.
Sitones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Cysoing, op 13 km zuid-oost van Rijssel.
Smithusen (Lorsch ca. 1050) is Simencourt, op 10 km zuid-west van Atrecht.
Solina. Zie Salmana.
Sorabi, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Sorbais, Ardennes.
Spana "in pago Isloi" (Corbie ca. 1060) is Ponche, op 7 km zuid-oost van Terwaan. Isloi os Isla is de Lys.
SpeIthorf (Lorsch 891) is Eperlecques, op 10 km noord-west van St. Omaars. De romaanse vorm Sperliacum is hier gegermaniseerd.
Stereontium, door Ptolemeus genoemd wanneer hij de streek van het Flevum beschrijft, is Estreux, op 5 km noord-oost van Valenciennes.
Stillinha Hagamundi (Lorsch 814) moet vermoedelijk als twee namen worden opgevat. Stillinha is Estevelles, op 8 km noord-oost van Lens. Hagamundi is Haines, op 9 km noord van Lens. De twee plaatsen, die vlak bij elkaar liggen, zijn misschien als één leen opgevat.
Sturii, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Estreux, op 5 km noord-oost van Valenciennes. Andere namen met dezelfde afleiding zijn: Etroeungt en Etrun in dezelfde streek.
Suaeconi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Souchez, op 7 km zuid-west van Lens, of Souich, op 18 km zuid van St. Pol-sur-Ternoise.
Suardones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Sequedin, op 6 km west van Rijssel.
Suevi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van de omgeving van Kortrijk naar het noorden en het westen, waar de plaatsnamen Zwevezeele en Swevegem nog aan hen herinneren. Zij worden herhaaldelijk door de klassieke schrijvers genoemd. Toen men deze Suevi tot Juten gebombardeerd had en hen in Denemarken, Noorwegen, Zweden en zelfs in Polen (Blok, o.c. p. 29) plaatste, was het hek van de dam voor de wildste verplaatsingen.
Souiones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, moeten vermoedelijk gelijkgesteld worden met de Suaeconi.
Sunici, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Somain, op 14 km oost van Douai, en Sommaing, op 10 km zuid van Valenciennes.
Suornom (Lorsch 814) is Sorrus, op 3 km west van Montreuil.
Swolen (Lorsch ca. 1050) is Solesmes, op 18 km oost van Kamerijk .of Souich, op 18 km zuid van St. Pol-sur- Ternoise.
Sutrachi (Lorsch 845) is de Zuidergouw ten zuiden en zuid-westen van Atrecht. Zie Ostergo.
Tablis, op de Peutingerkaart in de Patavia genoemd, is Etaples, op 11 km noord-oost van Montreuil.
Tabuda, een rivier, wier monding Ptolemeus plaatst ten zuiden van Boulogne, is de Authie.
Taxandria "sive Testerbanto" (Lorsch 814) is de landstreek ten westen van Doornik en Atrecht. Ook in andere teksten wordt de identiteit tussen beide uitgedrukt, zodat het duidelijk is dat met Testerbant de Westcrbant of Westergo bedoeld was. Blok (o.c. p. 38, 86, 90, 91) kan weer een in Nederland nooit bestàan hebbende gouw afschrijven. Zie Westrachia.
Taxandria. De valsheid van de identifikatie van Taxandria met Nederlands Noord-Brabant wordt afdoende aangetoond door het totaal van de 30 namen, die de teksten aan Taxandria verbinden: Alfeim, Angrisa, Budilio, Drieie, Dubla, Empele van Lorseh, Empla van Crespin, Eresloeh, Haeslaos, Hamaritda, Hatalle, Henesloth, Hezia, Hoccascaute, Hulislaum, Hunsete , Levetlaus, Martfelde, Martras, Ortinon, Osterol, Replo, Rosmalle, Sceddanvurthe, Testerbant, Terchena, Waderloe, Wadradoch, Welle, Westrachia.
Tencteri, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Tangry, op 10 km noord van St. Pol-sur-Ternoise. Volgens Ptolemeus was hun hoofdstad Attin, op 3 km noord-west van MontreuiL Tingry, op 16 km zuid-oost van Boulogne, heeft dezelfde afleiding.
Terchena, foutief als Verschena geschreven, een rivier in Taxandria, waaraan de plaats Empla-Hamblain-les-Prés van de abdij van Crespin gelegen was, is de Trinquoise, waaraan die plaats inderdaad ligt.
Tervanna, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia geplaatst, is Terwaan, op 12 km zuid van St. Omaars.
Testrabant. Zie Taxandria en Westrachia.
Teucera, door de Peutinger-kaart bij Atrecht en Doornik en vlakbij de Patavia geplaatst, is Thièvres, op 30 km zuid-west van Atrecht.
Teuderium, door Ptolemeus genoemd wanneer hij de streek van het Flevum of Almere beschrijft, is Douriez, op 12 km zuid-west van Hesdin.
Teutones, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Doudeauville, op 6 km zuid van Desvres. De naam komt vrij zelden voor bij de klassieke schrijvers omdat deze stam opgegaan is in andere van de streek tussen Abbeville en Boulogne. Dat zij Gallië waren binnengevallen vanuit het hoge noorden van Duitsland, is een fabel, ontstaan omdat men niet begreep dat Germania het gebied van het noorden van Frankrijk en België was, welke naam van Germania volgens Tacitus zelfs exclusief voor dit gebied gold.
Texalia, door Ptolemeus geplaatst op korte afstand ten noorden van Boulogne, is Axles onder Coquelles, op 5 km zuid-west van Calais.
Thesla (Lorsch 814) is dezelfde plaats als Texle in de oorkonden van Traiectum en als Texalia.
Thilde in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 806, is Tilly-Capelle, op 12 km noord-west van St.Pol.
Thoringia, talloze malen in verband met de Bataven en de Batua genoemd, duidt het land van Doornik aan, eerder het land dan de stad. Blok (o.c. p. 22) maakt er Tongeren van, wat nog een enigszins te vergeven misgreep zou zijn geweest, ware het niet dat hij die misgreep aangrijpt om Nederland ook nog "Merovingisch" te maken en de Merovingische koningen zo hoog naar het noorden te trekken.
Thrustlingi in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is Tourlincthun, gehucht van de gemeente Wirwignes, op 11 km zuid-oost van Boulogne.
Tilia, verschillende malen in verband met de Batua of Noviomagus genoemd, is Tilques, op 5 km noord-west van St. Omaars.
Traiectum, door het Itinerarium Antonini genoemd en geplaatst tussen Albanianis - Alembon en Mannaricium - Merville, derhalve in de Batua, is Tournehem, op 16 km noord-west van St.Omaars. De juistheid van deze interpretatie is enkele honderden malen bevestigd door de plaatsen van kerken en goederen van het bisdom Traiectum, die in een wijde cirkel rond Tournehem liggen. Na 857, toen het bisdom en de abdij van St. Willibrord voor de Noormannen hadden moeten vluchten, de stad verlaten en de zetel van het bisdom verplaatst waren, werd zij soms Vetus Traiectum genoemd, welke naam ten onrechte in latere afschriften werd overgenomen, waar hij chronologisch niet op zijn plaats is.
Treva, door Ptolemeus genoemd wanneer hijde streek van het Flevum beschrijft, is Thièvres, op 30 km zuid-west van Atrecht.
Treveri, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand der Bataven, waren de bewoners van Trier.
Triboci, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand der Bataven, waren de bewoners van Troisvaux,iop 3 km noord van St.Pol-sur-Ternoise.
Tricesima, in 358 genoemd als een der stations voor het graantransport, is Troisvaux (zie boven), waarschijnlijker Troisvilles, op 18 km zuid-oost van Kamerijk.
Triele (Lorsch ca. 1050) is Trêlon, op 14 km zuid-oost van Avesnes-sur-Helpe , of identiek met Driele, wat waarschijnlijker is.
Troia, door de Geograaf van Ravenna in verband met de Batua genoemd, kan Troisvilles zijn, op 3 km noord van St. Pol.
Tropea Drusi, door Ptolemeus vermeld wanneer hij de streek van het Flevum beschrijft, welk ereteken de plaats aanduidt van het Teutoburgerwoud, wordt door hem in het noorden van Frankrijk gezet. Het was in de omgeving van Doudeauville, op 6 km zuid van Desvres.
Tubanti of Thuianti, in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Thun-Saint-Amand, Thun-Saint-Martin of Thun-l'Evêcque, alle drie in de omgeving van Kamerijk. De Thuianti worden in de 4e eeuw nog genoemd. Het moet als een ongepaste miskleun beschouwd worden, dat Blok (o.c. p. 90) er Twente van maakt.
Tulpiacensis, een pagus genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 699, moet worden opgevat als het land van de Deûle. Met de oorspronkelijke naam Dubla zijn drie vervalsingen gepleegd, met het doel om pretenties te stellen bij de Dommel in Noord-Brabant, het land van de Duffel bij Nijmegen en Zülpich bij Echternach.
Tungri, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van het land van Doornik! Met de naam is oplettendheid geboden; soms duidt hij de bewoners van Tangry of Tingry aan. Zie Tencteri.
Turnaco, in verband met de Bataven genoemd, door de Peutinger-kaart vlakbij de Batua geplaatst, is Doornik.
Ubii, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Aubigny-en Artois, op 14 km noord-west van Atrecht. Omstreeks 27 na Chr. verstigde een deel van hen zich te Keulen, dat Colonia Agrippinensis gaat heten, maar waar ook de naam van Ubii wordt voortgezet.
Uffeninge in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 817, is Offin, op 12 km zuid-oost van MontreuiL
Usipeti, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, onder andere bij de Opstand/ van de Bataven, waren de bewoners van Weppes, de streek ten westen van Rijssel, waar de naam Weppes enkele malen voorkomt.
Uttiloch "in Felaowa" (Lorsch 793), is Uzelot, gehucht van Leulinghen, op 2 km oost van Marquise. Felaowa duidt de streek van het Flevum of Almere aan.
Vaccaci, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Vacquerie, Somme.
Vada, genoemd in de berichten over de Opstand van de Bataven, is Vaudancourt, óp 32 km zuidwest van Beauvais.
Vadicasses, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Waudigny, Meurthe-et-Moselle.
Vahalis. Zie Wal.
Valentinianas, genoemd in verband met de Bataven, is Valenciennes.
Vandili, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Vaudignies, Meurthe-et-Moselle.
Vangiones, een germaanse stam genoemd in verband met de Bataven, onder andere bij de Opstand van de Bataven, waren de bewoners van Wannehain, op 15 km zuid-oost van Rijssel, en/of Waudignies-Homage, op 18 km noord-oost van Douai. Dezelfde naam komt in de omgeving van Metz voor.
Varini, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Varenne of Varennes of Warneton. Daar Varenne een 30-tal malen in de streek voorkomt, is de juiste lokalisatie niet te geven.
Vellepe (Lorsch ca. 1050)is Velpit onder Difques en Moringhem, op 9 km noord-oost van Boulogne.
Velwe (Lorsch ca. 1015) is Walle, leengoed onder Saint-Blaise, onderdeel van de gemeente Guînes.
Venethi, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Vendegies-au-Bois, op 24 km oost van Kamerijk, of Vendegies-sur-Ecaillon, op 22 km noordoost van Kamerijk.
Verdaci, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Wargnies, op 12 km zuid-oost van Valenciennes.
Veromandui, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia en Noviomagus geplaatst, waren de bewoners der streek van Noyon en St.Quentin.
Versia, een rivier, vermoedelijk een niet-authentieke bijvoeging in een akte van St. Vaast over goederen in de Batua, is de Verse in de omgeving van Noyon. Het bewijst dan wel dat de toevoeging op Frankrijk betrekking heeft en daar is geschied, bovendien dat Batua voor de mensen van de streek een bekend begrip was, en niemand het in zijn hoofd kon halen om in een akte over de Nederlandse Betuwe de naam van een Franse rivier binnen te futselen, alles bij elkaar afdoende argumenten dat de aktie niet op Nederland betrekking had.
Vetus Traiectum. Zie Traiectum.
Victrenses, een germaanse stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Vitry-en-Artois, op 14 km noord-oost van Atrecht, en/ofVicq, op 8 km noord-oost van Valenciennes.
Vicus Meginhardi. Zie Meginhardeswich.
Vilare aan de Alsantia - de Autie in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 755, is Villiers-sur-Canche, op 17 km zuid-west van Montreuil.
Vindelici, een gallische stam in verband met de Bataven genoemd, waren de bewoners van Vincelles, Marne.
Vingo, in 359 genoemd als een der stations van het graantransport, was een der Vis of Vicq (zie Victrenses), of Wingles, op 8 km noord van Lens.
Viol. Zie Niol.
Vironum, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia geplaatst, is Vervins, op 45 km noord-oost van Laon.
Virovino, door de Peutinger-kaart vlakbij de Patavia geplaatst, is Wervicq, op 17 km zuid-oost van Kortrijk. Zie ook Bordonchar.
Vodgariacum, door het Itinerarium in de nabijheid van de Batua genoemd, is Waudrez (B.), op 26 km zuid-oost van Mons, Henegouwen.
Vogo Dorgiaco, op de Peutinger-kaart in de nabijheid van de Patavia geplaatst, is identiek aan Vodgariacum.
Vuerbena. Zie Terchena.
Vurde (Wrde) (Lorsch 814) is Vred, op 23 km zuid-oost van Rijssel.
Wabarinsis, een pagus, onderdeel van de Batua, talloze malen genoemd in de oorkonden van Eperlecques, duidt de streek aan van Wavrans-sur-l'Aa, op 11 km zuid-west van St. Omaars en/of Wavrans-sur-Ternoise, op 5 km noord-west van St. Pol.
Waderloe in Taxandria, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 703 en 914, is Wattrelos, op 16 km noord-oost van Rijssel en niet Waalre.
Wadradoch in Taxandria, dat in het zogenaamde Testament van St. Willibrord voorkomt als een schenking van Angilbaldus (704), is vermoedelijk identiek met Waderloe. Even mogelijk blijft dat het Wardrecques bij St.Omaars was, en de verwarring met Waderloe al zeer oud is.
Waganleisero of Waganloso (Lorsch 891) is Wagnonlieu, op 7 km west van Atrecht.
Wal fluvium (Lorsch 814), identiek met de Vahalis van het Eiland der Bataven bij de klassieke schrijvers, duidt de Oise aan. In een enkel geval, wanneer in de 9e eeuw de vorm Guala verschijnt, kan deze betrekking hebben op de Gohelle in de omgeving van Noyon.
Waldalingas in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 867, is Wailly-Beaucamp, op 7 km zuid-west van Montreuil.
Warthanc in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 895, is Warincthun, gehucht van Audinghen, op 6 km noord-west van Marquise.
Wattiacum, zoals vermoedelijk enkele malen de naam Mattiacum gelezen moet worden, is Watten, op 10 km noord-west van St. Omaars. Zie Guatinum.
Weilosermerde (Lorsch ca. 1050) is Warlencourt-Eaucourt, op 22 km zuid van Atrecht. Welle "in pago Testerbant" (Corbie ca. 1060) is Wailly, op 7 km zuid-west van Atrecht. Werchuserlant (Lorsch ca. 1050) is Wirquin, in de 12eeuw nog bekend als Werchin, op 12 km zuid-west van St. Omaars.
Werthusen (Lorsch ca. 1050) is Verton, op 12km zuid van Etapies, of Vertain, op 16km zuid van Valenciennes.
Wesderewalde "in pago Isloi" (Corbie ca. 1060) is Westrehem, op 2 km zuid-west van Terwaan. Isloi is het land van de Lys.
Westrachia in de Batua, genoemd in een lijst van Werethina uit 855, is de Westergo ten westen en noord-westen van Atrecht, tegenhanger van de Oostergo, welke naam nog bestaat in Ostrevant. De gouw wordt elders Testerbant of Taxandria genoemd. Blijkens de lijst lag Sceddanvurde - Séquedin in Westrachia.
Wethlara (Lorsch ca. 1050) is Beaulencourt, op 24 km zuid-oost van Atrecht.
Wilre in de pagus van Wavrans, onderdeel van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 867 en 994, is Villers-sur-Authie, op 17 km zuid-west van Montreuil.
Wiltz of Wilz in de pagus van Ardres, onderdeel van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 792 en 797, is Welles, gehuchtvan Nordausques, op 2 km noord-oost van Tournehem.
Winx in de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 786, is Wins, gehucht van de gemeente Blendecques, op 4 km zuid-oost van St. Omaars.
Wirem in de Batua, in een lijst van Weretha uit 855 genoemd, is Wierre-au-Bois, op 14 km zuidoost van Boulogne.
Wis in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 801, is Wismes, op 17 km zuid-oost van St. Omaars.
Wisside "in pago Felue" (Corbie ca. 1060) is Wissant, op 16 km zuid-west van Calais. Felue duidt de streek van het Flevum of Almere aan.
Wisurgis, een rivier waarvan Ptolemeus de monding vlak boven Boulogne plaatst, is de Wimereux.
Wolfsvalt in de pagus van de Batua, genoemd in oorkonden van Eperlecques uit 794 en 801, is Wolphus, gehucht van Zouafques, op 1,5 km noord-oost van Tournehem.
Wulfara (679) genoemd in de akten van St. Vaast te Atrecht, is Wulverdinghe, op 9 km noord van St. Omaars.
Zegolt (Lorsch 793) is Séclin, op 10 km zuid-west van Rijssel. Deze lokalisatie is waarschijnlijker dan die van Zeggerscappel, op 17 km noord-oost van St. Omaars.
Zuttinge in de pagus van de Batua, genoemd in een oorkonde van Eperlecques uit 817, is Zudhove of Zuthove, welke naam viermaal in de streek voorkomt zodat het niet mogelijk is de juiste aan te wijzen.

Bestel en lees het boek "De Ware Kijk Op" en oordeel zelf.