"Agri Decumates" van Tacitus.
In de traditionele opvatting vertaalt men "Agri decumates" doorgaans met "tiendplichtig land". De bewoners van de streek in Zuidwest-Duitsland zouden de decuma of decima (het 1/10 deel) van hun opbrengst aan de Romeinen hebben moeten betalen.
Dat deze "vertaling" onjuist is blijkt al uit het feit dat de Romeinen het systeem van "tienden" niet kenden. In west-Europa is dit systeem pas onder Karel de Grote ingevoerd. En waarom zou die tiendplichtigheid alleen gegolden hebben voor een beperkt gebied in het zuidwesten van Duitsland en niet voor alle veroverde gebieden?
Agri Decumates betekent eenvoudig "de drooggevallen gronden". Agri = gronden, 'decumates' is afgeleid van 'de-cumatilis' (het Griekse kuma) wat watervloed betekent. 'De-' is de gebruikelijke ontkenning om het tegengestelde aan te geven. Decumates kan dus vertaald worden als 'het verdwijnen van het water', ofwel: het droogvallen van de grond.
Onder de term "Agri Decumates" van Tacitus vielen de transgressie gebieden in België, Nederland en Duitsland. Deze gebieden werden beschreven als: onbekend, onbewoond, eilanden, moerassen, zand of woestenij, allemaal kwalificaties die de klassieke schrijvers aan het gebied ten noorden van de Limes Germanicus gaven. Deze kwalificaties zijn niet toe te passen op het zuidwesten van Duitsland. Alleen daarom al is de vertaling "tiendplichtig" niet juist. Het Romeinse Rijk had nauwelijks belangstelling voor dit woeste gebied, waar in een smalle strook lang de Rijn tussen het jaar 50 en 250 enige Romeinse aanwezigheid is geweest van avonturiers en veteranen en een enkel legioen (in Nijmegen en Xanten). Een aanwezigheid die in de tegenwoordige opvattingen een overdreven grote importantie krijgt door de toevoeging van de term "Limes Germanicus", een term die dateert uit de 4e eeuw toen de Romeinen Nederland reeds meer dan een eeuw verlaten hadden. Tacitus schrijft hierover: "Het schuim van Gallia, en allen die de miserie tot dit waagstuk had gedwongen, hebben een land ingenomen waarvan het bezit onzeker was. Daarna heeft men een grensweg aangelegd, hier en daar enige legioenen gelegerd, en zo zijn zij een vooruitgeschoven punt van het rijk en deel van een provincie geworden". (Een land waarvan het bezit onzeker is, moet begrepen worden als land dat aan overstromingen onderhevig is en dan geen land meer is, maar water).
De conclusie van W.A. van Es (De Romeinen in Nederland) was dat "het Romeins in Nederland is allerminst van internationale allure geweest". "Romeins Nederland is nimmer de eer van een colonia waardig geacht!", wat een bevestiging is van het bovenstaande. Recent archeologisch onderzoek (2008) heeft aangetoond dat de Rijn helemaal geen verdedigingsgrens was tegen invallende Germaanse stammen, maar een bewaakte transportroute. Ook dit past perfect in de omschrijving van de "Agri Decumates".