De huidige tijdszones in Europa. In het oosten (Rusland) is het 2 uur eerder donker dan in Nederland.
Bij de kruisdood van Christus wordt genoemd dat Hij stierf op het derde uur. Volgens evangelist Marcus was dat op het derde uur na zonsopgang, ongeveer negen uur 's morgens (Marcus 14:12, 15:25). Volgens Johannes (19:14, 31) gebeurde dit echter na het middaguur van de voorbereidingsdag van Pesach (dus een dag eerder dan die voorbereidingsdag). Was dat dan op (Goede) vrijdag? Klopt dat dan met de vermelding dat hij op de derde dag op zou staan uit de dood (zou verrijzen)? Een van de belangrijkste argumenten voor de vrijdag wordt in Marcus 15:42 gevonden, waarin wordt geschreven dat Jezus op "de dag voor de Sabbat" werd gekruisigd. Dat betekent dan dat de kruisiging op vrijdag plaatsvond. De sabbat is traditioneel de zaterdag. Een ander argument voor de vrijdag zijn Matteüs 16:21 en Lucas 9:22 die schrijven dat Jezus op de derde dag zou opstaan. Marcus 8:31 vermeldt dat Jezus "drie dagen later" of "na drie dagen" zou opstaan. Vrijdag is dan de eerste, zaterdag de tweede en zondag de derde dag. Er wordt dan niet bedoeld dat hij drie volle dagen en nachten in het graf zou doorbrengen.
In de Annales Einhardi lezen we in het jaar 775 dat de Franken om ongeveer het negende uur van de dag terugkeerden naar het kamp ('circa nonam diei horam reverterentur in castra'). Dit wordt ook wel vertaald met 'rond het middaguur', al is rond het middaguur een ruim begrip. Het is in elk geval niet 's morgens vroeg.
Hierboven zoals de Geograaf van Ravenna de ligging van Engeland beschrijft (zie tekst hiernaast). Hieronder de juiste ligging van Engeland.
Wat duidelijk is dat de uren van de dag lopen van oost naar west. In het oosten begint de dag en naar mate we de zon verder naar het westen zien gaan (i.c. de aarde verder naar het oosten draait) nemen de uren in getal toe.
Uiteraard geldt dit ook voor de uren van de nacht. Ook de nacht begint in het oosten en naarmate de aarde draait, neemt het getal in uren toe. Het eerste uur van de nacht is dus in het oosten, het tweede uur van de nacht volgt daarna en ligt meer westelijk.
|
De dag en de nacht. De wereldbol is verdeeld in 360 graden en kent 24 uur. Dat betekent dat er elke 15 graden een tijdzone is met een uur verschil van de vorige tijdzone. De eerste tijdzone ligt in het oosten en de tijdzones volgen elkaar op naar het westen. Het verschil tussen dag en nacht zal bij iedereen wel duidelijk zijn. De dag begint in het oosten als de zon opkomt en de nacht in het westen ten einde loopt. Ook de nacht begint in het oosten, als de dag in het westen ten einde loopt. Zowel de dag als de nacht beginnen dus beide in het oosten. Waar de dag begint ligt het eerste uur, maar ook waar de nacht begint ligt het eerste uur. Bij de jaarwisseling blijkt het wel duidelijk. In Australië is het al Nieuwjaar, als wij in Nederland daar nog 10 uur (wintertijd) op moeten wachten. |
 |
De uren van de nacht. De Geograaf van Ravenna verdeelt de wereld in uren van de nacht. Daarmee geeft hij de verschillende woongebieden van volkeren aan. Hij noemt de volkeren in volgorde van de uren van de nacht, van eerste tot twaalfde uur. Hij hanteert daarbij niet de moderne tijdzones die in zijn tijd nog niet bestonden, maar wel overeenkomen met de 12 uur voor de middag (AM) en 12 uur na de middag (PM). De vraag bij zijn indeling is: somt hij de volkeren op van oost naar west of van west naar oost? Wat is bij de Geograaf het eerste uur van de dag, wat het eerste uur van de nacht? Logischer wijs sluit het eerste uur van de nacht aan op het laatste uur van de dag. Hij somt de volkeren dus op van Oost naar West. |
De visie van Albert Delahaye.
De anonieme Geograaf van Ravenna beschrijft in zijn werken de ligging van verschillende landstreken in Europa ten opzichte van de uren van de nacht. Hij beschrijft de eerste vier uren van de nacht als volgt:
Op het eerste uur van de nacht ligt het vaderland van de Germanen, dat nu door de Franken wordt beheerst. Tegen zijn rug vindt men het eiland Britania (Engeland) dat, zoals boven is gezegd, niet breder is.
Op het tweede uur van de nacht ligt, als deel van datzelfde Germania, het vaderland Dorestates van de Frixoni (Frisones), achter wiens rug men eilanden in de Oceaan (Atlantische Oceaan) vindt.
Op het derde uur van de nacht ligt het vaderland van de Saxoni, achter wiens rug men eilanden in de Oceaan (Atlantische Oceaan) vindt.
Op het vierde uur van de nacht ligt het vaderland van de Northomanni, dat door de Ouden ook Dania wordt genoemd.
Met 'de ouden' bedoelt de Geograaf de vroegere schrijvers.
Traditioneel heeft men deze uren steeds geïnterpreterd volgens de ligging van de reeds opgevatte landstreken. Zo vatten men het land van de Germanen dat nu door de Franken wordt beheerst op als Frankrijk, Dorestad en Frisia was dan in Nederland, Saxoni was in Noord-Duitsland en Dania was Denemarken. Men vatte de uren van de nacht op van west naar oost, maar dat is in tegenspraak met de loop van de zon, i.c. met de draaiing van de aarde.
Geografisch en astronomisch klopt zijn beeld natuurlijk niet, daar Frankrijk, Friesland, Noord-Duitsland en Denemarken op ongeveer dezelfde westerlengte liggen en geen verschillende tijdzones hebben. Maar de Geograaf van Ravenna paste de west-oriëntatie toe (zie kolom links) en dan klopt de opsomming wèl.
Het moest dus precies andersom: Het land van de Franken was Noord-Frankrijk/zuid-België waar Doornik hun hoofdstad was (later trokken de Franken verder zuidwaarts), de Friezen woonden in Vlaanderen aan de kust van Het Kanaal, de Saksen ten zuiden daarvan aan de Litus Saxonia en de Nortmanni plaatste hij weer ten zuiden daarvan in Normandië.
Deze tekst bevat een afdoend bewijs dat hij niet Friesland, Saksenland en Denemarken bedoeld heeft, daar hij dan de streken in de verkeerde volgorde met de loop van de zon zou hebben opgesomd.
Wat verstaan we dus onder 'het eerste uur van de nacht'? Is dat in het oosten of in het westen? Het eerste uur is waar de nacht begint, wat dus onmiskenbaar in het oosten is. Het tweede uur is waar het vervolgens nacht wordt en zo het derde en vierde uur. De Geograaf gaat bij de opsomming van de volkeren dan ook van oost naar west. De landstreken die hij noemt moeten ook bekeken worden onder wat hij onder oost en west verstaat. Hij is dan ook een opsomming van oost naar west volgens de west-oriëntatie en niet van west naar oost, zoals de traditonalisten menen.
Vanuit Ravenna geredeneerd ligt het land van de Franken rond Doornik, Dorestad en de Frisones in Frans-Vlaanderen, de Saxones aan de Litus Saxonicum (tussen Albis en Wimereux) en de Northomanni daar ten zuiden van in Normandië. Het is eerder een beschrijfving van noord naar zuid, dan van oost naar west, wat volgens de west-oriëntatie en de loop van de zon precies overeenkomt.
Hierna vervolgt de Geograaf met de vermelding van de uren vijf tot en met twaalf van de nacht. Hij verdeelt de nacht dus in twaalf uren, wat hij tevoren ook met de dag heeft gedaan, die hij ook in twaalf uren verdeeld heeft. Ook daarbij valt op dat hij de uren van de dag ook van oost naar west beschrijft. Hij begint in Azië met India, Perzië en Arabië, om in Afrika te vervolgen met Ethyopia, Mauretania en weer over te springen naar Europa waar hij Spania en Gascogne noemt. Op het twaalfde uur van de dag ligt het vaderland van de Brittones (Bretagne). je moet je dus voorstellen dat hij vanuit Ravenna eerst de volkeren ten noorden van hem beschrijft (de uren van de nacht) en vervolgens die ten zuiden van Ravenna (de uren van de dag). Hij bedoelt met die beschrijving geenzins dat het ook daar geen nacht zal worden. Hij beschrijft de volkeren in de richting van oost naar west, dus met de zon mee.
Bij de beschrijving van Britania (Engeland) wordt duidelijk welke windrichtingen de Geograaf van Ravenna hanteert. Zie afbeeldingen hiernaast. Hij schrijft: aan de kant van het oosten wordt Britannia beëindigd door het eiland Thile of de eilanden Dorcadae (de Hebriden); in het westen deels door de provincie Gallia en het gebergte van de Pyreneeën; aan de noordelijke kant door het eiland Scotia (Ierland), en aan de zuidelijke kant door het Oude Germania (Frans-Vlaanderen). Het is wel duidelijk dat dit de windrichtingen een kwartslag gedraaid moet worden tegen de klok in. Wat hij oosten noemt is het noorden, het westen is het zuiden, het noorden is het westen en het zuiden is het oosten.