Terug naar de beginpagina. Naar het overzicht in het kort.

St.Ansgarius (801-865) 'apostel van Noord-Duitsland'.

St.Ansgarius (bekend met de namen Anscharius, Acharius, Aicharius, Anskarius, Anskar enz.) hoort thuis in Brêmes en Hammaburg in Noord-Frankrijk en niet in Bremen en Hamburg in Noord-Duitsland.

De historici hebben zich ook bij de plaatsbepaling van Ansgarius door de doublures laten misleiden.

In Vlaanderen bestaat een omvangrijke verering van deze "apostel van Noord-Duitsland". Hoe dat kan heeft alles te maken met de "deplacements historiques".
Lees meer over heiligenlevens.




Directe voorgangers van en samenwerkers met St.Willibrord in de prediking onder de Frisones zijn:
- St.Amandus,
- St.Eloi,
- St.Wulfram,
- St.Suitbert,
- St.Wigbert,
- St.Egbert,
- St.Wilfried,
Deze zendelingen en bisschoppen naast St.Willibrord, in Frankrijk over- en overbekend, zijn onmogelijk in Utrecht te plaatsen, wat in Nederland ook nooit gedaan is. Het geeft meteen de valsheid van de Utrechtse traditie aan die men steeds met St.Willibrord laat beginnen en dat terwijl er al een kerkje van Dagobert stond.

Opmerkelijk is dat Sr.Hubertus niet voorkomt bij de vroege patrocinia van het bisdom Utrecht, d.w.z. ruweeg Nederland ten noorden van de grote rivieren. (Bron: Jaarboek 42 Zannekin, P.148).
Voor meer en andere teksten over de prediking in Noord-west Frankrijk verwijs ik naar de boeken van Albert Delahaye.
Anscharius kreeg de beschikking over het klooster van Torhout (Torholt op het kaartje hiernaast) ter ondersteuning van zijn missiewerk. Wat heeft een missionaris in Noord-Duitsland aan een klooster op ruim 700 km afstand? Het is vergelijkbaar met de immense en onmogelijke missiegebieden van St.Willibrord en St.Bonifatius die ook nooit bestaan hebben. Het Hammaburg uit het leven van Anscharius is dan ook niet Hamburg, maar Hames-Boucres in Frans-Vlaanderen. Archeologisch is immers vastgesteld dat Hamburg niet ouder is dan einde 10de of zelfs pas uit de 11de eeuw. Hammaburg uit de 9de eeuw was dan ook Hames-Boucres in Frans-Vlaanderen. Daar hoort Anscharius thuis!

Alle plaatsen uit het leven van St.Anscharius liggen bij elkaar in Frans-Vlaanderen, in hetzelfde missiegebied als dat van St.Willibrord. De 'verplaatsing' van St.Anscharius naar Noord-Frankrijk is veroorzaakt door de onjuiste locatie van de plaats Hammaburg dat niet Hamburg was, maar Hames-Boucres.

Een tekst uit ca. 845 verhaalt van een aanval van de Noormannen op Hames-Boucres. "Onverwacht vielen de Noormannen met schepen Hammaburg aan... de graaf en de inwoners waren gevlucht. Tenslotte nam Anscharius ook de vlucht, toen hij zag dat hij alleen achtergebleven was. De Noormannen bleven er een dag en een nacht en staken alles in brand. De heilige vader heeft dit geduldig gedragen". Bron: Rimbert, Vita S.Anscharii, AS, febr. I, p. 419.
Opmerking: Anno 845 werd Hammaburg(Hames-Boucres) door de Noormannen zo zwaar geteisterd dat Adam van Bremen c.s. -op ruim 600 km afstand en na 2½ eeuw- nog wisten te vertellen hoe men toen van de weeromstuit het fictieve bisdom Hamburg in veiligheid heeft gebracht bij het eveneens fictieve bisdom Bremen. In Hamburg hebben de Noormannen nooit geplunderd om de eenvoudige reden dat Hamburg in 845 nog niet bestond, zoals uit archeologisch onderzoek gebleken is.

Volgens de traditionele opvattingen was St.Ansgarius, Anscharius, Ansgar of Anskar (geboren Amiens, ca.801 - overleden Brema, 3 februari 865), de Apostel van het Noord-Duitsland en Scandinavië, van Franse adellijke afkomst en werd monnik in het klooster van Corbie (Picardië). Of hij ook werkzaam is geweest in het nieuwe klooster van Corvey (Westfalen), kan niet uitgesloten worden. In hoeverre hij met de door Karel de Grote gedeporteerde Saksen is meegereisd is mogelijk geweest, echter de oudste kronieken vermelden deze verplaatsing niet. Hier lopen werkelijkheid en mythe al door elkaar. Anscharius zou de bekeerde koning van Denemarken, Harald I, vergezeld hebben toen deze terugging naar zijn thuisland, na diens ballingschap. Ansgarius werd zo de zendeling in Denemarken en Zweden en zou de eerste kerk in Zweden in 832 opgericht hebben. Hij werd in 834 abt van de nieuwe abdij van Corvey, bisschop van Hamburg en pauselijk legaat van Gregorius IV voor Scandinavië.
In de oorspronkelijke teksten wordt echter nergens gesproken over Denemarken, Zweden en Hamburg, maar van Dania, de Suevi en Hammaburg. Dat het hier om Denemarken, Zweden en Hamburg zou gaan is de algemene maar helaas foutieve opvatting.

De visie van Albert Delahaye.
In de visie van Albert Delahaye werd St.Ansgarius "Apostel van Noord-Duitsland" doordat historici hem verplaatsen vanuit zijn werkelijk werkgebied, de abdij van Corbie aan de Somme (ca.822) naar het later gestichte klooster (met dezelfde naam) in het Duitse Corvey in Westfalen. Omstreeks 831 stichtte hij een bisdom te Hammaburg (dit was niet Hamburg, maar Hames-Boucres, ten zuiden van Calais. In 831 bestond het Duitse Hamburg niet eens). Daarvan maakte men later gewoon 'Hamburg' (een doublure-naam) en het Duitse verhaal was compleet.
Toch zat er nog een addertje onder het gras. Omstreeks 829 namelijk vertoefde Ansgarius bij de Suevi. De meeste geschiedschrijvers maakten hiervan Zweden, maar Prof.dr.D.P.Blok plaats Ansgarius echter bij de Zwaben in het zuiden van Duitsland, die hij voor de Suevi houdt. De waarheid ligt echter hier letterlijk in het midden, omdat de Suevi zich bevonden in de omgeving van Kortrijk (Courtrai), waar de plaatsnaam Zwevegem ons nog steeds aan dit volk herinnert. Het bisdom van Ansgarius wordt in de opvatting van Delahaye teruggebracht van een ongekende uitgestrektheid van Zweden en Hamburg tot Zuid-Duitsland tot een aanvaardbare omvang in de omgeving van Kortrijk.

Het is de kroniekschrijver Adam van Bremen geweest die voor deze grote verwarring heeft gezorgd. Deze kroniekvervalser heeft rond 1075 klakkeloos de oude oorkonden van Corbie uit Noord-Frankrijk, toegepast op het na de vlucht voor de Noormannen nieuw ontstane klooster van Corvey in Duitsland. Hierbij heeft hij de vermelde gebeurtenissen in het noorden van Duitsland (rond Hamburg) en in Scandinavië geplaatst. Dat er geografische en inhoudelijke onmogelijkheden ontstonden heeft ook latere historici niet aan het denken gezet. Zo zou Ansgarius een missiebisdom hebben gehad dat zich uitstrekte van midden-Zweden tot zuid-Duitsland (zie de opvatting van prof. Blok hierboven). En dat in de 9e eeuw! De vergelijking met de omvangrijke bisdommen van St.Willibrord en St.Bonifatius is dan snel gemaakt, wat de hele geschiedenis van deze bisdommen even snel als een onmogelijkheid bestempeld.

Het in deze oude kronieken genoemde Dania was niet Denemarken, maar het land van de Northmanni, ofwel Normandië. Het land van Saxonia was evenmin Noord-Duitsland, maar het oorspronkelijke Saxonia aan de Kanaalkust (Litus Saxonia: zie bij Saksen). Of Ansgarius ook onder de gedeporteerde Saksen in Noord-Duitsland heeft gemissioneerd, is een mogelijkheid die echter in authentieke teksten niet wordt bevestigd. Het hoeft echter niet uitgesloten te worden. Zijn bisdom en klooster lagen in Noord-Frankrijk. Ook zijn verblijf in Dania en bij de Suevi moeten in dezelfde streek gelocaliseerd worden. Ook hier slaan de "deplacements historiques" ongenaakbaar toe en maakt de geschiedenis van de historische geografie een schier onontwarbare kluwe.

Ansgarius apostel van Scandinavië?
Ansgarius wordt in Zweden gezien als de stichter van de Christelijke kerk. Opvallend in het hele verhaal van Ansgarius als apostel van Scandinavië is dat hij op de oudste heiligenkalenders, maar ook als oorspronkelijk patroon van kerken en altaren in Zweden ontbreekt. In het "Historiska Museet" (het Historisch Museum) in Stockholm komt zijn naam niet voor en ontbreekt zijn beeltenis en beeld op de tentoongestelde altaarstukken en op de lijst van heiligennamen in de Middeleeuwse geschiedenis van Zweden.
Volgens informatie van dit museum werd de oudste kerk, de 11de eeuwse kerk in Hemse, gebouwd in hout. In de 12de eeuw werden pas meerdere kerken gebouwd. Hiermee komt de traditie van Ansgarius die halverwege de 9e eeuw leefde, op losse schroeven te staan. Van zijn verblijf in Zweden is blijkbaar geen spoor terug te vinden.

In het Historiska Museet begint de Middeleeuwse geschiedenis van Zweden overigens pas met het jaartal 1000 met de vermelding van Olof Skótkonung (995-1022). Zie afbeelding van de tijdbalk hiernaast).
De tentoongestelde Rune-stenen en de vondsten in de "Gold Room" worden gedateerd vanaf het jaar 1040.
Van de Vikingen worden in dit museum vredelievende handelaars gemaakt, wat ook het verhaal in tegenwoordig Wijk bij Duurstede is. Zie aldaar. Over de omvangrijke plunderingen zoals die uit de schriftelijke overlevering blijkt, lees je weinig. Het is duidelijk dat de Vikingen een andere bevolkingsgroep was dan de Noormannen. Zie bij Noormannen.
Opvallend op deze tenstoonstelling is dat, hoewel de Vikingen helmen droegen zonder hoorns, ze ook hier meestal met gehoornde helmen worden afgebeeld. Dat terwijl er in heel Scandinavië ooit slechts één ijzeren originele Vikinghelm gevonden is (gevonden in Noorwegen, zonder hoorns overigens). Bron: Richard Hall Daarom neemt men aan dat ijzeren helmen bij de Vikingen ongebruikelijk waren en slechts aan de zeer rijken of de meest succesvolle krijgers waren voorbehouden. Men neemt daarom aan dat de meeste Vikingen geen of een leren 'helmachtige' hoofdbedekking hadden, hoewel deze nooit zijn teruggevonden.