De kanalen van Drusus en Corbulo werden aangelegd om een betere scheepvaartverbinding te hebben tussen Engeland en Rome en een lange en gevaarlijke omweg te voorkomen ("pour éviter les dangers de la mer" -Tacitus). In Nederland worden deze kanalen in de duinen bij Leiden of Katwijk (of volgens de nieuwste interpretatie bij Arnhem) gedacht! Met welk nut op die plaats blijft een vraag! Bovendien werden deze kanalen door de Romeinen aangelegd, VOORDAT er één Romein in Nederland was geweest.
"Pour éviter les dangers de la mer", zoals het in de Franse vertaling van Tacitus staat beschreven geeft aan dat die Kanallen dienden om de gevaarlijk zee te vermijden. Die gevaarlijke zee vind je wel in Het Kanaal en helemaal niet voor de kust van Zuid-Holland.
Bij een eilandje waar ongeveer de monding van de Seine (hoewel die naam niet genoemd wordt op de Peutingerkaart) gelegen zou hebben, staat de tekst en 'hic flumen nascitur'.
De algemene opvatting is dat 'flumen' op de monding van de Seine betrekking zou hebben, maar de betekenis van 'hic nascitur' ontgaat iedereen (volgens P.Stuart, in 'De Tabula Peutingeriana', Nijmegen 1991 ).
Enkele onderzoekers vroegen zich dan ook af 'wat daar dan geboren wordt'. 'Hic nascitur' betekent namelijk 'hier wordt geboren'. Maarten Nijssen noemde het 'in de Noordzee iets onleesbaars'. Dat het de Noordzee zou zijn is al onjuist. Het is Het Kanaal. Het is opvallend dat verschillende uitgaven van de PK deze tekst niet vermelden. Blijkbaar begrepen die auteurs/makers er ook niets van, anders hadden zij dit detail wel vermeld. Of was het in hun tijd al onleesbaar geworden? Op de PK van Von Scheyb en Weber is het weggelaten, op de uitgave van Miller is het onduidelijk, alleen op de uitgave van Welser en van Ortelius (waar bijgaande afbeelding van komt) is het duidelijk te lezen. Op de originele PK is het helaas niet meer te lezen vanwege een grote aantasting van het perkament. Gezien de tijd van ontstaan (1598) moet de kaart van Ortelius als meest betrouwbaar worden beschouwd dan de later ontstane kaart van Miller (1887). Ten tijde van Ortelius was het blijkbaar nog duidelijk leesbaar.
Wat wordt hier geboren?
Letterlijk vertaald betekent 'hic flumen nascitur' - 'hier wordt een rivier geboren'. Maar dat slaat natuurlijk nergens op, aangezien een rivier niet in zee of bij de monding, maar bij de bron ontstaat ofwel 'geboren' wordt. De rivier waar het betrekking op zou hebben wordt overigens niet genoemd. Veel auteurs (ook de moderne!) menen dat er de Seine mee bedoeld wordt. Omdat die er dicht bij ligt. Andere argumenten voor deze opvatting geven ze niet. Het zou zelfs op de PK vreemd zijn dat bij de monding van wat iedereen kan herkennen als een rivier, nog even vermeld wordt dat het een rivier is. Zonder dat er verder een naam van die rivier wordt gegeven.
Maar is dit ook zo?
'Flumen' wordt dan wel meestal vertaald als rivier, maar het kan ook 'wateren, stroom, stroming of vloed' betekenen. En 'nascitur' kan naast geboren worden ook 'voorkomen', 'opkomen', 'verschijnen' of 'ontstaan' betekenen. De tekst elders (segment XII-4) op de PK geeft dat al aan, waar "in his locis elephanti nascuntur" te lezen valt. Letterlijk vertaald betekend dat 'hier worden de olifanten geboren', beter vertaald is het 'hier komen olifanten voor'. Dat dier maakte in de westerse wereld grote indruk, zoals wel blijkt uit het verhaal van Hannibal die op Olifanten over de Alpen trok.
Neem je de hier geopperde vertaling dan wordt de betekenis wel begrijpelijk, want dan staat er 'hier komt stroming voor' of 'hier komt vloed voor' , een verschijnsel dat bij de Romeinen in de Middellandse Zee niet bekend was. Als we de logica volgen moeten we het gewoon vertalen met 'hier komt (zeer sterke) stroming voor'.
Het was een waarschuwing voor de scheepvaart in Het Kanaal en is daar ook zeer zeker van toepassing: sterke stroming en verraderlijke (spring-)vloed. Zelfs heden is die sterke stroming in Het Kanaal nog berucht, vraag het anders even na bij zeilers.
Vandaar dat Drusus (en later Corbulo) enkele kanalen heeft laten graven tussen Renus en Mosa (dat zijn dus niet de Rijn en Maas) om die sterke stroming van de zee te vermijden, een sterke stroming die voor de kust van Zuid-Holland niet in deze mate voorkomt.
Dat 'Flumen' hier niet opgevat moet worden als 'rivier' wordt ook aangetoond met de volgende argumenten:
1. Het staat niet op het land bij de monding van een rivier geschreven, zoals dat bij andere rivieren wel het geval is.
2. Het is niet in rood geschreven, zoals dat bij andere riviernamen wel zo is.
3. Het woord Flumen is niet afgekort tot fl. maar is volledig geschreven.
4. Het staat midden in de zee geschreven en niet bij een rivier.
5. Er staat verder geen eigennaam van een rivier bij.
Dat er sterke stroming voorkomt in Het Kanaal werd ook al aangetoond met andere teksten die over de oversteek van of naar Brittannia gaan. Julius Caesar vermeldt dit reeds en wacht 'een gunstige wind' af. De boot van St.Willibrord dreef af naar het noorden, waardoor hij aan land kwam in Gravelines, i.p.v. rechtdoor naar de overkant naar Dorestad, waar de gebruikelijke aankomstplaats was. Een plaatselijke schipper wilde hem en zijn gezellen niet overzetten vanwege de hoge golfslag, ontstaan door verraderlijke stroming. Ondanks de verzwaring van de boot met stenen om meer stabiliteit te krijgen, dreef de boot van St.Willibrord toch af en kwam niet aan land op de gebruikelijke plaats, maar bij het iets noordelijker gelegen Gravelines.
Diezelfde sterke en plotseling opkomende vloed heeft ook de legionairs van Germanicus verrast toen zij op de terugtocht van het Teutoburgerwoud naar de mond van de Renus gingen. Het was dus niet de Waddenzee waar de traditionalisten deze overstromingsramp plaatsen. Plaats daarbij de Vuurtoren van Calligula die bij Boulogne-sur-Mer stond (en niet bij Katwijk) en alles komt samen in Frans-Vlaanderen.
Als we inhoudelijk wat verder denken dan kunnen deze drie woorden ook vertaald worden met 'hier komen overstromingen voor'. Het is een waarschuwing voor de transgressies die in het eerste millennium voorkwamen en waardoor de Romeinen het bezette gebied in laag Nederland hebben moeten verlaten. Het zijn evenzoveel argumenten om de 'vaderlandse' geschiedenis van het eerste millennium in Frans-Vlaanderen te plaatsen in plaats van in Nederland, precies wat Albert Delahaye altijd gesteld en aangetoond heeft.
Met de opvatting dat het onbegrijpelijk taal is of dat flumen op de rivier rechts betrekking heeft wordt ook duidelijk dat men (de historische wereld) al te gemakkelijk blijft vasthouden aan eenmaal ingenomen standpunten en vertalingen en dat de zogenaamde deskundigen dat niet altijd blijken te zijn. Als je de betekenis van iets niet begrijpt zoals P. Stuart stelde, laat je het niet bij die mededeling, maar ga je juist op zoek naar een of dè meest logische verklaring. En dat is wat bij veel studies over de PK steeds gemist wordt.
Ook andere mededelingen op de PK worden vaak als onbegrepen maar overgeslagen. Zie als voorbeeld ook het symbool links naast Napels. Wat kan hiermee bedoeld worden? Dat het de Vesuvius is zoals enkele onderzoekers menen, is al onjuist aangezien het dan aan de verkeerde kant van Napels ligt en de naam ervan ook niet vermeld wordt, wat bij andere vulkanen zoals de Etna en Stromboli wel het geval is.
Dat er soms iets anders begrepen moet worden dan men op het eerste gezicht meent, wordt ook hiermee aangetoond. Ook hier is de logica en de samenhang met andere gegevens de oplossing van de onbegrepen puzzel die de PK nog steeds blijft.