2000 jaar geschiedenis, kleine feiten met grote gevolgen..., niet aleen Parijs heeft de Franse geschiedenis bepaald. In dit boek van F.Denoeu wordt de rijke geschiedenis van Noord-Frankrijk beschreven, vanaf Julius Caesar tot in deze tijd (1975). Helaas was Denoeu nog niet op de hoogte van de publicaties van Albert Delahaye. Daarmee had hij een aantal vragen kunnen beantwoorden en open hiaten kunnen invullen.
Klik op de kaart voor een overzicht van de honderden plaatsen in dit gebied.
Hauts-de-France (France-Nord). François Denoeu, Saint-Omer, 1975.
In dit boek vind je alle bevestigingen van opvattingen die Albert Delahaye ook al stelde. Hier stak Julius Caesar over naar Engeland vanuit Portus Itius et Wissant (Wit zand). In 40 n.Chr. bracht keizer Caligula hier een grote vloot samen om naar Engeland over te steken, waarbij hij een vuurtoren liet bouwen die tot 1644 bleef bestaan. De naam Portus Itius werd Gesoriacum en daarna Bononia aan het begin van de 4e eeuw.
St.Eloi, schatbewaarder van koning Dagobert, later bisschop van Noyn, predikte net als St.Amand in Vlaanderen, in Frisia en Hainaut. St.Amand stichtte rond 647 de abdij en de stad St.Amand-les-Eaux, ook St.Amand-sur- l'Escaut genoemd. Ook St.Mommelin (van St.Omaars), wordt ook genoemd als bisschop van Noyon.
Tournehem-sur-la-Hem wordt als Tournan-sur-la-Han vermeld.
In hoofdstuk 7 wordt een (kleine) opsomming gegeven van archeologische musea en vondsten uit het eerste millennium, waaronder een gallo-romeinse-merovingische begraafplaats met 752 graven. "Welke stad heeft geen 'musée des antiquités?", vraagt de auteur zich af.
In dit gebied komen bergen en bossen voor, moerassen, rotsen en grotten. Hier vindt men oude kerken en kloosters en de verering van heiligen zoals Armandus, Ludgerus, Willibrord en Wulfram. Hier zijn in de loop van de geschiedenis vele oorlogen uitgevochten vanaf de Romeinse tijd tot en met Wereldoorlog 1 en 2. In dit gebied begon de Beeldenstorm (Steenvoorde 1566) en ligt de bakermat van de Nederlandse taal, het Diets. En juist hier ligt ook de taalgrens, vanouds de grens tussen de Romaanse en Germaanse talen. Hier lag het Germania van Tacitus.
En hier ligt ook de kortste oversteek naar Brittannia, waar Julius Caesar overstak, net als St.Willibrord en St.Bonifatius en net als bisschop Acca, die na de oversteek diezelfde avond op bezoek ging bij St.Willibrord in Trajectum in zijn missiebisdom en daarna doorreisde naar Rome. Zie verder bij Flevum of Almere en bij de Via Francigena.
Ook de archeologie in deze streek laat een overweldigende hoeveelheid Romeins zien, veel meer dan in heel Nederland ooit bij elkaar gevonden is. Talloze wegen, villa's en andere Romeinse gebouwen en resten (ook die nog boven de grond zichtbaar zijn) zijn hier archeologisch aangetoond (zie kaartje hieronder van de omgeving van Amiens; klik op de afbeelding voor een vergroting). In dezelfde streek zijn ook vele kampen van Julius Caesar aangetoond. Zie afbeelding daaronder.
In Noord-Frankrijk zijn talloze Romeinse wegen aangetoond. Deze kaart is zeker niet volledig: niet alle gevonden wegen staan hierop. Zie kaart hieronder (klik op de afbeelding voor meer details).
Klik op deze tekst voor een kaart van Guines en omgeving als voorbeeld voor het aantal plaatsnamen in dat gebied rond Tournehem.
In het district Pas-de-Calais liggen ruim 950 plaatsen (Bron: Dictionnaire toponymique du Pas-de-Calais (Comte de Loisne, 1907).
Veel geschiedenis uit het eerste millennium die traditoneel in Nederland en Duitsland wordt geplaatst, heeft zich in werkelijkheid voorgedaan in het gebied Haut-de-France en met name in Frans-Vlaanderen. Zie voor het verhaal van de Varusslag de volgende hoofdstukken: de Varusslag, de teksten en Germania van Tacitus.
De vraag blijft of de Nederlandse historici ooit kennis hebben genomen van de geschiedenis van 'Hauts-de-France'. Het gebied tot de Somme maakte tot 1579 deel uit van de 'Zeventien Provinciën der Nederlanden', waarvan de geschiedenis zeer verweven is met die van Holland. Of hebben historici ooit kennis gehad van de Comtes de Flandre (zie het kaartje links). Daar heeft veel van de geschiedenis die men abusievelijk naar Nederland heeft getransplanteerd, zich in werkelijkheid voorgedaan.De streek Hauts-de-France in Frankrijk toont een landschap dat precies past bij alle klassieke bronnen, zowel uit de Romeinse tijd als uit de Middeleeuwen. Hier stak Julius Caesar over naar Brittannia, hier vond de Varusslag plaats, hier kwamen St.Willibrord en St.Bonifatius aan vanuit Brittannia en predikten zij. Dit was ook het woongebied van de Bataven, de Menapiers, de Teutonen, de Kimbren, de Moriniërs, de Cherusken en de Fresones. Hier liggen ook alle plaatsen die in Nederland, Duitsland en Luxemburg onvindbaar zijn. Hier stromen de rivieren die in de historische bronnen genoemd worden op korte afstand van elkaar. Het is een landschap van zo'n 3000km² waarbinnen de veldtochten van de Romeinen in Germania en later Karel de Grote tegen de Saksen en de Noormannen streed en de missiereizen van de predikers binnen een aanvaardbaar gebied plaats vonden. In Nederland en Duitsland zou het gaan om een gebied van ruim 480.000km², een onmogelijk groot gebied dat voor ruim 70% van het landschap bestond uit ondoordringbaar oerbos.
(klik op de onderstreepte woorden voor meer informatie).
De omgeving van Saint-Omer, kenmerkt zich als een polderlandschap vergelijkbaar met de natte gebieden van Holland en Friesland.
Het is een land van geschiedenis, van water, van strijd en een land vol mysteries. Een aantal van die mysteries hebben de historici abusievelijk in Nederland geplaatst.
De visie van Albert Delahaye.
Het is onvoorstelbaar maar waar: de Nederlandse en Duitse historici blijken niet op de hoogte te zijn van de geschiedenis van Frans-Vlaanderen. Zij hebben een eenzijdig beeld van de geschiedenis en zich nooit verdiept in die van het buitenland. Hoe komt het, dat alle berichten over het vroeg-middeleeuwse Nederland alleen in buitenlandse geschriften staan, terwijl Nederland vóór de 10e eeuw geen enkele regel, geen woord van zijn zogenaamde geschiedenis heeft neergeschreven. Hoe komt het toch dat de Nederlandse historici niet op de hoogte blijken te zijn van waar de geschiedenis vandaan komt?
Heuvelachtig landschap bij Saint Omer, nu gecultiveerd, toen de uitloper van het oerbos Hercynisch Woud.
Landschap du Mont d'Elnes.
Heuvelachtig landschap tussen Béthune en Arras, waar in 9 n.Chr. de Romeinen verbleven en de Varusslag plaats vond.
Wavrans-sur-l'Aa.
Wat weten we uit andere klassieke bronnen?
De 'Limes Germanicus' lag niet in Nederland langs de Rijn, maar in Noord-Frankrijk en België langs de taalgrens.
Kaart van de 'Limes Germanicus' zoals Delahaye het opvatte, maar ook algemeen zo wordt opgevat. Op de kaart staan langs de Via Belgica (in rood) vanaf het Kanaal (links) tot aan de Rijn (rechts) met de eerste letter aangegeven: Boulogne-sur-Mer, Therouanne (Terwaan), Arras (Atrecht), Cambrai (Kamerijk), Bavay (Bavik), Liberchies, Tongeren, Maastricht, Heerlen, Jülich (Gulik) en Keulen, die o.a. door Tom Buijtendorp de strategische corridor wordt genoemd en die de uitvalsbases naar de Britten en de Germanen verbond.
Ten noorden daarvan de meer directe heirbaan Boulogne-Tongeren (de dikkere zwarte lijn), die vrijwel parallel loopt aan de huidige taalgrens, die volgens Buijtendorp 'dwars door de Lage Landen' liep. Als je dit gebied tot de Lage Landen rekent, is Caesar inderdaad in de Lage Landen geweest. Hij vertrok immers vanuit Boulogne-sur-Mer naar Engeland.
Afbeeldingen van de abdij van St.Bertin te St.Omer op een oude prent en de ruïne van de toren.