De Gelderlander 19 nov.1955.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Prof. dr. R.R. Post was de eerste die op artikelen van Albert Delahaye in de Gelderlander van 1955 met een ongehoorde felheid reageerde.
In De Tijd van 10 mei 1958 gaat Post nogmaals fel tekeer, een monseigneur onwaardig, tegen het toen verschenen boek "Het Mysterie van de Keizer Karelstad".
Albert Delahaye dient hem van repliek in het Brabants Nieuwsblad van 7 juni 1958. Delahaye wijst Post erop dat hij dan wel 'op minderwaardige wijze en met zeer onbehoorlijke uitlatingen' (dwaas) tekeer gaat, maar dat hij niet op de genoemde argumenten ingaat. Slechts op enkele punten waarvan Delahaye later ook erkende dat het zwakke punten waren.
In tweede instantie maakt Post het betoog van Delahaye belachelijk, door te schrijven dat het hem spijt dat hij het betoog van Delahaye "dat de Betuwe altijd in Frankrijk heeft gelegen" te ernstig heeft genomen.
Toch was Delahaye de professoren Post en ook Stolte (zie daar) dankbaar voor hun commentaar. Zij hebben Delaahye op een aantal zwakke plekken gewezen in zijn betoog. Dat heeft Delahaye naderhands anders en uitvoeriger aangepakt en in zijn volgende boeken dan ook met bronverwijzingen beschreven. Daarna hebben Post en Stolte niet meer gereageerd.
Zo wist Post ook van het begin af aan, dat de Monumenta Germanica de bisschoppen Immo en Transmarus van Noyon als bisschoppen van Nijmegen indiceren. Maar daarover hield 'monseigneur de pauselijke kamerheer' zijn mond stijf dicht, toen hij letterlijk schreef dat er nergens een spoor van verwarring bestond tussen Nijmegen en Noyon.
In 1965 durfde hij dan ook niet te reageren op het boek "Vraagstukken..." uit angst om van wetenschappelijk bedrog beschuldigd te worden.
Met zijn reacties liet Post meteen weten dat hij over iets meende te kunnen oordelen dat buiten zijn vakgebied lag. Ook lezers van de Gelderlander mengden zich in de discussie die ontstond. Een van hen (zie artikel hierboven) merkte op dat Post niet inging op de argumenten van Delahaye, maar hem slechts belachelijk probeerde te maken.
R.R.Post (1894-1968).
Post noemde de opvattingen van Delahaye een dwaas idee en een waandenkbeeld.
Vreemd blijft het dat hoogleraar Post dan zoveel tijd heeft gestoken om op de beweringen van Delahaye in te gaan. Het is voor een hoogleraar erg ongebruikelijk en zeer inconsequent enige aandacht aan beweringen te schenken van iemand, die men tenslotte als 'niet goed snik' karakteriseert. Het is natuurlijk uiterst teleurstellend dat een wetenschapper dit als "argument" hanteert om iemands stellingen te weerleggen. Dat het dan ook niet gelukt is mag ondertussen duidelijk zijn.
Een voorbeeld dat twee opponenten van Albert Delahaye het niet eens zijn met elkaar!
Post stelde dat de in de oorkonde genoemde St.Salvatorkerk in Elst stond. Bogaers bestreed dat en stelt dat deze St.Salvatorkerk in Utrecht stond. Bovendien noemt hij de oorkonde corrupt, dus waar baseert hij dat dan op?
Albert Delahaye plaatst deze St.Salvator (is St.Sauveur) in het Franse Oust-Marithaime, waar inderdaad vanouds een St.Sauveurkerk bestaat.
Post had als hoogleraard Kerkgeschiedenis toch soms wat verder moeten denken dan zijn eerste spontane en primaire opvattingen. Dan had hij moeten verklaren waarom de oudste St.Willibrordkerken juist in Brabant lagen en niet in Utrecht of Friesland. Hetzelfde gold voor Bonifatiuskerken die men vanouds in Nederland nergens tegenkomt.
Professor dr. R.R. Post schreef indertijd, dat één enkel bewijs voldoende zou zijn, om aan de twijfel over de juiste plaats der residentie Noviomagus een einde te maken. Met dat ene gevraagde bewijs -hij krijgt niet één bewijs, maar een heel boek vol bewijzen- kunnen we een dikke punt zetten achter de grootste historische dwaling van Nederland. Karel de Grote bouwde zijn paleis niet in Nijmegen; dáár heeft hij zelfs nimmer een voet gezet. De keizerlijke belangstelling voor Nijmegen begint pas in de 12e eeuw.
Enige eeuwen lang hebben de historici zich vergist en de goegemeente een duidelijke onwaarheid voorgeschoteld. Dit is tot op zekere hoogte nog te begrijpen, men wist niet beter. Niet volledig te vatten is, waarom de huidige historici en classici, die fel van leer getrokken zijn tegen de stellingen van Albert Delahaye, zich nooit ernstiger in deze zaak verdiept hebben dan te putten uit klakkeloze naschrijverij.
Prof.dr.R.R. (Regnerus Richardus) Post (Kloosterburen, 18 mei 1894 – Nijmegen, 27 oktober 1968) was een Nederlandse rooms-katholieke priester, historicus en hoogleraar Middeleeuwse geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Post is vanaf 1955 de grootste bestrijder van de opvattingen van Albert Delahaye geweest. Als professor in de Kerkgeschiedenis meende hij ook verstand te hebben van de historische geografie. Hij heeft ook steeds de bestaande verwarring tussen Noyon en Nijmegen, beide Noviomagus genoemd, ontkend en heftig bestreden. Maar in 1959 schrijft hij zelf dat de continuïteit van Nijmegen met de Middeleeuwen twijfelachtig is.
|
Professor Post verklaarde in de Volkskrant van 17 dec.1959 het volgende: 'Op één punt moet ik Delahaye onmiddelijk gelijk geven. Sint Willibrord is geen aartsbisschop van Utrecht geweest. Willibrord werd missie-aartsbisschop en koos zijn verblijf ergens in het land van de Friezen. Eerst in 1559 is Utrecht aartsbisdom geworden en voor die tijd kan er onmogelijk sprake zijn van een aartsbisdom van Utrecht. De vraag is dus waar in de 7e eeuw 'het land van de Friezen' lag. Was dat Friesland of was het Frisia in Vlaanderen? Lees meer over de Friezen. |
En die continuïteit is cruciaal als het om Noviomagus gaat. Het ontbreken van continuïteit heeft Post blijkbaar niet aan het denken gezet. Immers als hij twijfelt aan de continuïteit tussen Romeins en Karolingisch Nijmegen, geeft hij Albert Delahaye gelijk. Dat moet een historicus als Post toch ook geweten hebben en dan zijn de opmerkingen 'een dwaas idee' en 'een waandenkbeeld' (zie hierna) niet anders te verklaren dan uit rancune. Blijkbaar had Post al ontdekt wat Delahaye ontdekte en zou hij het graag als eerste naar buiten hebben gebracht. Nu Delahaye eerder was met het publiceren van zijn twijfel, wekte dat bij Post blijkbaar een dusdanige afgunst op dat hij een fervent bestrijder van de visie van Delahaye werd. Zijn mogelijke reputatieschade die zou optreden als Delahaye ook maar een greintje gelijk zou hebben, probeerde hij met de meest onnozele argumenten te voorkomen.
Nadat Albert Delahaye in 1954 zijn eerste twijfel beschreef in de Gelderlander over 'Karolingisch Nijmegen', was het juist prof.Post die daarop als eerste reageerde. Direkt na het verschijnen van het artikel van Post kwam een andere hoogleraar van Nijmegen Delahaye waarschuwen en vragen, of hij wel goed gezien had dat Post niets bewees, daar hij alleen losse beweringen had gedaan en een hele verzameling teksten oversloeg. Deze professor nam de verwarring tussen Noyon en Nijmegen wel aan. Hij smeekte mij het onderzoek voort te zetten en mij niet te laten "afblaffen" , wat bepaald geen kompliment was aan het adres van zijn kollega’s. Het is derhalve niet waar, dat de Universiteit van Nijmegen ”als één man” tegen mij opstond. Wel is waar dat deze professor zich tenslotte zelf heeft laten afblaffen, wat hij mij zo sterk afgeraden had.
Regnerus Richardus (Reinier) Post (1894-1968) zei in de Gelderlander van 10 mei 1958 dat Delahaye "zich door een dwaas idee, een waandenkbeeld heeft laten leiden". "Het geheel is een tragisch raadsel", zo schreef Post. "Hoe is het mogelijk dat een man die zoveel materiaal weet bijeen te brengen en zich zo vindingrijk in het argumenteren toont, zich zo door een dwaas idee laat leiden".
"Nu maakte Post wel eens vaker dergelijke opmerkingen, waarbij hij breed lachend als een kind, niet altijd serieus werd genomen, maar deze keer meende hij het blijkbaar wel serieus. Het spreken van Post was altijd zo: zeggen wat je hart je in gaf. Hij beschikte nu eenmaal niet over een uitgebreide kennis die gepaard ging met goede smaak en een kritische zin. Goed getimede retoriek is door Post nooit beoefend, aldus een student die ooit een tweetal colleges bij hem liep. Eén ging er over middeleeuwse geschiedenis, de andere wás middeleeuwse geschiedenis".Had Post nu ook maar eens gedaan wat hij deze man verweet, namelijk het bijeenbrengen van zoveel materiaal en het beargumenteren. Dan had hij misschien ook begrepen wel probleem in de geschiedenis van Nijmegen bestond, namelijk een hiaat van ruim 8 eeuwen. Dan had hij ook anderen kunnen verwittigen dat er nooit een bisschop van Nijmegen heeft bestaan, wel een bisschop van Noviomagus dat onmiskenbaar Noyon was.
Post heeft meerdere artikelen geschreven om de visie van Albert Delahaye proberen te weerleggen. Volgens F.Hugenholtz en P.Leupen met succes, volgens anderen (Slootmans, Bloemen, Fasel, Abelman) allerminst. Vreemd is het dan dat de artikelen van Post niet in het door Leupen uitgegeven 'Bronnenboek van Nijmegen' zijn opgenomen of zelfs maar worden genoemd. Blijkbaar waren de argumenten van Post niet overtuigend genoeg, om ze later nog steeds te kunnen gebruiken. Blijkbaar was dat "dwaas idee" zo gek nog niet. Het bleek niet zomaar te weerleggen.
Post had zich als kerkhistoricus beter druk kunnen maken om de naam van de Katholiek Universiteit van Nijmegen.
Nadat de naam 'Keizer Karel Universiteit' werd afgewezen (toch twijfel of die naam wel in Nijmegen thuishoorde?), ging men voor de naam van Radboud, bisschop van Trajectum. Maar deze Radboud was een duistere figuur. Zijn levenbeschrijver, een kanunnik van Utrecht uit de 14e eeuw, maakte van hem maar een heilige wat een dubbele miskleun was. Op de eerste plaats heeft een kanunnik daartoe niet de minste bevoegdheid. Men vindt Radboud ook niet als heilige in oudere bronnen vermeld. Ten tweede was het een miskleun, omdat Radboud verre van heilig was maar een misdadige intrigant.
Radboud, die als opvolger van lekenabt Robert bekend staat, heeft tussen 893 en 897 de abdij van Eperlecques (is niet Echternach dat toen nog niet bestond) in bezit gehad. Deze Radboud was handlanger en eerste kanselier van koning Zwentibold, maar verloor in 897 zijn positie en de steun van de koning, toen hij deze niet wilde volgen in zijn vertwijfelde aanval op het Lotharingse rijk. Hij verloor meteen ook de abdij van Eperlecques. Toen koning Zwentibold in 900 was vermoord, heeft koning Arnulf zich over Radboud ontfermd en toegelaten dat hij bisschop van Trajectum (=Tournehem) werd. Het schijnt meer een toelaten te zijn geweest dan een eigen beschikking van de koning. Dan maakt de historie een van haar ironische grapjes en beschikt het zo, dat de lekenabt van Eperlecques, dat allang niet meer als klooster bestond, terugkeert naar de zetel van St. Willibrord, waar hij als laatste bisschop van Tournehem omstreeks 915 is overleden. Het is alsof vrouwe Clio bij de laatste ook de dubbele functie van de eerste heeft willen herstellen en accentueren: bisschop en abt wat Willibrord ook geweest was.
Toen de Sint-Radboudstichting in 1905 in het leven geroepen ter voorbereiding van de Katholieke Universiteit van Nijmegen, heeft het derhalve geen heilige als patroon doch een dubieuze figuur, die beslist niet langs de waakzame St. Petrus de hemel binnen is geglipt. Kan de Katholieke Universiteit zo iemand wel als patroon voeren?Maar Post heeft dit als kerkhistoricus blijkbaar allemaal niet geweten. Ook later historici, zoals P.Leupen, hebben de Universiteit niet op de dubieuze naam van Radboud gewezen. Blijkbaar kent de Universiteit de geschiedenis niet, maar vaart men blind op wat oit in het verleden beweerd is. Maar de artikelen van Post staan blijkbaar niet langer te boek als waardevolle documentatie voor Nijmegen. Dr.P.Leupen, de auteur van Het Bronnenboek van Nijmegen, kent ze in elk geval niet. Was hij namelijk op de hoogte geweest van wat Post indertijd schreef en vooral waarover hij zweeg, dan had Leupen in zijn Bronnenboek niet de fout gemaakt met zijn "bisschop van Nijmegen". Zie verder bij het Bronnenboek.
Toch was Post het op een belangrijk punt in de Kerkgeschiedenis eens met Albert Delahaye. In een discussie met A.J.A.Bijsterveld (een student van Piet Leupen.) en P.A.Meilink wees hij het verblijf van St.Willibrord in Noord-Brabant resoluut van de hand. Ook al bestonden er St.Willibrord kerken, een St.Willibrord devotie en folklore en St.Willibrordputjes, dat was nog geen enkel bewijs dat dit allemaal het gevolg was van de aanwezigheid van de heilige zelf. Dat was allemaal pas later ontstaan, met name door toedoen van de abdij van Echternach. Dat hadden Bijsterveld en Meilink volgens Post dus verkeerd gezien.Tot hier was Post het dus helemaal met Delahaye eens. Vanwaar dan dat sterke verweer tegen Delahaye? Echter Post bleef aan de traditie vasthouden dat St.Willibrord in Utrecht resideerde, immers hij had alleen in Frisia onder de Friezen gepredikt en die woonden nu eenmaal in Friesland en niet in Brabant. Daarmee liet Post meteen zien dat hij nooit van het oude Frisia had gehoord, dat ook niet in Nederland lag, maar in Frans- en Belgisch Vlaanderen. En tegen iemand die niet alle klassieke bronnen kent, is het natuurlijk moeilijk om zijn ongelijk aan te tonen, wat Delahaye heeft mogen ervaren.
 |
En Nijmegen dan, de stad waar Post zijn professoraat beleefde?
Voor R.R.Post was Nijmegen het klassieke Niumago van Karel de Grote.
Het "ijzersterke" argument van Post (zoals hij dat noemde) voor de determinatie van Niumaga als Nijmegen, is gebaseerd op twee oorkonden van koning Zwentibold uit 896. De ene ging over een schenking aan Utrecht, de andere over de vrijlating van een horige van de kerk van Elst. Als Niumaga Noyon zou zijn, dan zou koning Zwentibold oorkonden hebben uitgegeven over zaken buiten zijn rijk, was de stelling van Post.
Nu is dat laatste niet onmogelijk als het schenkingen van eigen grondbezit zou betreffen, ook al lagen die buiten zijn eigen rijk. Maar Niumaga, Trajectum en Heliste Marithaime die in de oorkonden genoemd worden, lagen niet buiten zijn rijk, maar er binnen. Want, en dat is de grote en algemene denkfout van Post en anderen, Koning Zwentibold was koning van West-Francië en daar hoorde Nijmegen in elk geval niet bij, maar Noyon des te meer. En dat het genoemde Trajectum Utrecht was is de traditionele opvatting, maar in die tijd werd in Utrecht zeeklei afgezet (overstromingen - transgressies). Als Niumaga niet Nijmegen is en Trajectum net zo min Utrecht en Heliste Marithaime ook niet Elst was maar Oust-Marest, en de Betuwe niet de Batua, dan had het rijk van koning Zwentibold dus andere grenzen dan men altijd als uitgangspunt heeft aangenomen. De uitgestrektheid van het rijk van koning Zwentibold is namelijk gebaseerd op dezelfde fout waardoor Nijmegen plots het Noviomagus van Karel de Grote werd. En dat had Post en anderen met hem (o.a. H.A.W.Hoogveld, C.J.M.Brok, A.G.Weiler en F.W.N.Hugenholtz) niet begrepen.
Aken geen bisschopsstad!
Een ander punt waarmee Post de opvatting van Delahaye meende te kunnen weerleggen was, dat Aken ook nooit een bisschopsstad is geworden en er ook geen adelijke geslachten bekend zijn. Immers alle plaatsen waar een Karolingische residentie was gevestigd en die in de Romeinse tijd een civitas waren geweest, zo betoogde Delahaye, werden later bisschopsstad en kenden een omvangrijke adel. Nijmegen niet, dus is het geen Karolingische residentie geweest. Maar, zo betoogde Post, Aken is ook nooit een bisschopszetel geworden en was wel degelijk een Karolingische residentie. Maar ook hier krijgt Post, al is het enkele decennia later, toch ook weer ongelijk. Dat Aken een Karolingische residentie was waar Karel de Grote begraven zou zijn, staat sinds 2010 ter discussie (zie bij Karel de Grote). Er is in Aken, net als in Nijmegen, niets gevonden van een Karolingische residentie uit de 8e eeuw. De oudste archeologische sporen blijken uit de 13e eeuw te stammen. Dit gegeven dat Post hanteert om het ongelijk van Delahaye aan te tonen, keert zich dus tegen zijn eigen betoog en is een aanwijzing te meer dat de Akense Karolingische traditie net zo vals is als die van Nijmegen. We danken Post voor dit argument. Lees meer over Aken.
Dat er in Nijmegen 'niet veel' uit de tijd van Karel de Grote is gevonden verdedigt Post met "er zal nauwelijks sprake zijn geweest van een residentie, veeleer een jachtslot". Het is eenzelfde uitvlucht die Hugenholtz eens gebruikte toen hij uitsprak dat Karel de Grote er 'slechts een houten boerderijtje' gehad zou hebben. En hout vergaat en laat geen sporen na, was de opvatting van Hugenholtz! Ook hier liet Hugenholtz blijken geen verstand van archeologie te hebben, net zo min als van geschiedenis. Hout vergaat dan wel, maar laat beslist aantoonbare sporen na. Deze opmerking van Hugenholtz impliceert dat er in Nijmegen ook een geen sporen zijn gevonden van een 'houten boerderijtje'. En dat had Delahaye allang voorspeld. Als het er al zat, had het eerder dan het Romeins gevonden moeten worden. Immers het Romeins zou onder het Karolingisch gezeten moeten hebben, niet erboven.
Goed beschouwd geven Post en Hugenholtz hiermee Delahaye gelijk. Immers Karel de Grote liet in Noviomagus een nieuw paleis in pracht en praal bouwen, en dat was in de 8ste eeuw in steen, net als de eerste kerken in steen werden gebouwd. Post en Hugenholtz erkennen dus dat er in Nijmegen nooit een stenen paleis heeft gestaan.
De Nijmeegse kwestie gaat niet alleen over Nijmegen, maar over alle zaken die daarmee direct en indirect te maken hebben.
Tekst uit de 'Bisschop van Nijmegen'.
Wat opvallend in de argumentatie van Post is, dat hij nooit een verklaring heeft gegeven voor de vanouds totale afwezigheid van aan St.Willibrord of St.Bonifatius gewijde kerken in Utrecht en Friesland. Op dit punt had hij natuurlijk, als kerkhistoricus, een vlammend betoog kunnen houden. Maar niets hiervan. Blijkbaar verzweeg hij dit gemis van patronaten, aangezien hij daarmee het gelijk van Albert Delahaye zou hebben moeten erkennen.
Het patronaatschap van de Utrechtse DOM-kerk (St.Maarten) geeft haarfijn aan waar deze traditie vandaan kwam, uit Frankrijk, en in welke tijd!
Het blijft onbegrijpelijk dat Post zich altijd zo fel verzet heeft tegen de opvattingen van Albert Delahaye. Blijkbaar doorzag hij zijn eigen opvattingen niet waaruit blijkt dat hij het op enkele cruciale punten met Delahaye eens was. Als redacteur van "Het handboek tot de staatkundige geschiedenis der Nederlanden" doet hij de volgende uitspraken:
Op andere punten houdt Post er ook een van de traditionele opvattingen afwijkende mening op na. Hoezo is een eveneens afwijkende mening van Delahaye dan een "waandenkbeeld"? Enkele voorbeelden daarvan zijn:
Over het "ontstaan" of "bestaan" van de taalgrens houdt Post er een niet altijd helder te volgen betoog op na. Duidelijk is wel als hij stelt dat "verschillende Germaanse elementen in de Waalse en Noord-Franse plaatsnamen wijzen op een langdurige samenwonen van Romaanse en Germaanse volkeren". Ofwel: de Germanen woonden in de Romeinse tijd al in Walonië en Noord-Frankrijk! En is dat nu niet precies dezelfde conclusie die Albert Delahaye trok, toen hij het Germania van Tacitus in Noord-Frankrijk plaatste?
Post was het in 1959 dus al met Delahaye eens. Vandaar dat hij niet meer reageerde op het boek "Vraagstukken..." dat in 1965 verscheen.
Op de werkwijze van prof.dr. R.R.Post valt nog heel wat af te dingen. Zet deze werkwijze eens naast de kritiek die hij op het werk van Albert Delahaye had: er blijft niets van de kritiek over!
Citaat: "De kritiek die op het werk van Post werd geuit, concentreert zich vooral op de vaak incorrecte wijze van citeren in voetnoten, de ongemakkelijke stijl, de tekorten in transcripties van bronnen, de slordigheid en onvolledigheid van bronnenpublikaties: daarbij moet gevoegd worden dat met name de grote synthesen teveel op gedrukte bronnen en voorstudies van anderen berusten, en te weinig nieuwe kennis uit eigen archiefonderzoek verwerken. Post werkte voornamelijk thuis, systematiseerde de kennis over kerkhistorische onderwerpen die in Nederlandse tijdschriften verspreid gereed lag, analyseerde de gedrukte bronnen, maar bezocht nauwelijks archieven".
(Bron: ING - Den Haag. Bronvermelding: A.G. Weiler, 'Post, Regnerus Richardus (1894-1968)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn1/post [14-11-2007].)
Post bleek het in 1961 ook oneens te zijn met prof.dr. C.van de Kieft over het feit of Bonifatius wel of niet bisschop van Utrecht zou zijn geweest. Van de Kieft concludeerde op grond van nauwkeurig tekstonderzoek dat Bonifatius niet de opvolger van St.Willibrord als bisschop van Utrecht geweest is. Post meende van wel.
Bekijken we nu enkele feiten dan staat vast dat Bonifatius aartsbisschop van Moguntiacum was. Tegelijk bisschop van Utrecht en aartsbisschop van Moguntiacum is een onmogelijkheid. Nog even afgezien welke plaats met Moguntiacum bedoeld werd: Mainz (traditie) of Mainvillers (Delahaye) (of wellicht Magneville)? Hier krijgt Post dus zowiezo al ongelijk.
Uit de tekst van de Gesta regum Anglorum (Willemus, MGS, X, p454) blijkt dat in 739 Bonifatius St.Willibrord opvolgde als zielzorger en prediker onder de Friezen (waar hij in totaal 19 jaar zou arbeiden), nadat Eobanus te Trajectum tot bisschop was gewijd. Deze tekst laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Er staat duidelijk in dat Bonifatius dan wel de prediking onder de Friezen op zich nam, maar St.Willibrord niet opvolgde als bisschop van Utrecht. Als Bonifatius de opvolger van St.Willibrord was geweest, was de wijding van Eobanus niet nodig geweest. Op grond van deze tekst krijgt Post dus weer ongelijk.
Je vraag jezelf wel eens af in hoeverre de kerkhistoricus Post op de hoogte is van de feiten zoals in de teksten te lezen zijn. Hoe komt hij aan zijn professoraat en titel? Is zijn 'deskundigheid' slechts gebaseerd op naschrijverij? Op het klakkeloos naschrijven van enkele voorgangers zonder zelf ooit gedegen onderzoek te hebben gedaan? Dat hij in het Bronnenboek van Nijmegen niet meer genoemd wordt is niet alleen veelzeggend maar ook doorslaggevend.
Uit bovenstaande blijkt dat Post zijn eigen bevindingen niet doorzag en te veel gefixeerd was op het behoud van het Karolingische traditie te Nijmegen. Dat hij enkele cruciale conclusies die hij trok ondergeschikt maakte aan de tot dan toe algemeen aanvaarde opvattingen is mede te wijten aan zijn onzorgvuldig bronnenonderzoek. Post zal dat zeker van zichzelf geweten hebben. De opmerking van Stolte "schoenmaker blijf bij je leest" ooit aan Delahaye "verweten" speelt hier zeker parten. Als historicus op het gebeid van de kerkgeschiedenis heeft hij zich niet in de discussie durven wagen over de historische geografie. Dat is slechts jammer te noemen. Anders had Post wellicht de ontdekkingen gedaan die Delahaye gedaan heeft, namelijk dat de algemeen aanvaarde geschiedenis van de Nederlanden in het eerste millennium vals is.