Het is dan ook complete waanzin te veronderstellen dat onbewoonde streken in Nederland in de 8e eeuw namen gehad zullen hebben, die bovendien in Frankrijk bekend zouden zijn geweest en dáár en alleen daar overgeleverd zouden zijn. Nederland beschikt over geen enkele eigen of eigentijdse bron uit die tijd. Plaatsnamen worden nu eenmaal niet overgeleverd zonder bewoners.
Als er na ruim 13 eeuwen nog steeds geen overeenkomstige locaties van al die namen uit die klassieke bronnen gevonden zijn, dient men zich terdege af te vragen of men wel in de juiste streek aan het zoeken is.
Dat geldt ook voor de namen van die vier bossen uit de oorkonde van het jaar 777.
In standaardwerken zoals "Geschiedenis van de Nederlanden" en "Verleden van Nederland", waarin men Karolingisch Nederland na de Romeinse tijd weer laat beginnen in de 8e eeuw, ontbreekt de oorkonde uit het jaar 777.
En juist met deze oorkonde wordt altijd geschermd ten gunste van Karolingisch Nijmegen, de St.Maartenskerk te Utrecht en de locatie van Dorestad te Wijk bij Duurstede.
Juist aan deze oorkonde wordt de rest van de Nederlandse geschiedenis na de 8e eeuw opgehangen. En juist deze oorkonde wordt totaal niet als zodanig genoemd. Niets over Lisiduna, niets over Ubchirica, niets over de Lokkia, niets over Hengistscoto en de andere 3 bossen of de Eem.
In Nijmegen laat men de Karolingische geschiedenis na de Romeinse tijd weer beginnen met de oorkonde van Karel de Grote uit het jaar 777.
Van de 14 namen uit deze oorkonde wordt de determinatie van 10 namen compleet verzwegen. Het Bronnenboek noemt 7 plaatsen niet eens. Met slechts 28% van de namen wil men bewijzen wat door de overige 72% weerlegd wordt. Is dat historische wetenschap?
Hengistscoto en Hem worden vanouds geïdentificeerd met Henschoten en Eem slechts op grond van een fonetische overeenkomst.
Er wordt totaal voorbij gegaan aan de betekenis van deze namen en de geografische omstandigheden waarin ze voorkomen.
Aan deze identificaties mag zo ernstig getwijfeld worden, dat het onbegrijpelijk is dat de historici ze nog steeds hanteren.
Was de rivier de HEM wel de Eem? Bestond de Eem wel in de 8e eeuw? Of heette die rivier die ontstond na de ontginningen vanouds de Amer (denk aan Amer-sfoort en H-amer-sveld)?
Een oude naam voor de Eem was de Amersfoortse beec (Bron: Hilhorst). Ook andere schrijvers geven dezelfde bron.
"Amersfoort ontstond op een gunstige plaats om het water over te steken. De doorwaardbare plaats -voorde- door de Amer, dat waarschijnlijk de oude naam voor het stroomgebied van de Eem was. De vroegste vermelding van Amersfoort stamt uit 1028".(Bron: De Koppelpoort)
Met andere woorden: toen Amersfoort ontstond in 1028 heette de rivier nog Amer volgens deze bron.
En zo blijven de verschillende historici elkaar en zichzelf tegenspreken. Verwarring alom.
Hier is dus geen sprake van Amer, maar ook niet van Hem of Hemus.
Dit betekent dat de HEM uit de oorkonden van 777 geen betrekking op de Eem gehad kan hebben. De naam Eem ontstond dus pas na de 11e eeuw, precies in de tijd van de eerste ontginningen in dat gebied en ook in de tijd dat de eerste mythen in Nederland ontstond. De Eem is ook pas ontstaan door en tijdens de ontginningen als een veenstroom die het overtollige water van de veen kussens rondom Amersfoort afvoerde naar de Zuiderzee. Het is duidelijk een product van de grootschalige ontginningen in haar stroomgebied.
Het is dus aantoonbaar dat de rivier bij Amersfoort pas de naam Eem kreeg, nadat de mythe van St.Willibrord in Utrecht al ruimschoots was ingevoerd en vervolgens de oorkonde uit 777 op Nederland werd toegepast.
De logica.
Het grootste bezwaar tegen de Nederlandse interpretatie van de oorkonde uit 777 is de logica. Het gaat hier dus over de situatie in de 8e eeuw. De kerk van St.Willibrord krijgt goederen geschonken voor "dagelijks" gebruik. Bossen om hout te sprokkelen, weiden om dieren te laten grazen. Wat heeft men dan aan goederen op vele tientallen kilometers afstand? In een onhergergzaam gebied? Stukken bos omgeven door moerassen?
De goederen die St.Willibrord in Nederland ontvangen zou hebben, lagen in laag Nederland in het inundatiegebied van de zee, het gebied dat eeuwen onder water lag, ofwel waardeloze en niet te bereiken bezittingen. Deze landerijen zal St.Willibrord niet in dank aanvaard hebben, maar zal het als een 'belediging' ervaren hebben.
In Frans-Vlaanderen liggen deze goederen niet alleen vlak bij elkaar, maar vooral op droge te voet bereikbare grond.
De onderlinge afstanden tussen Utrecht en deze 4 bossen spreken de traditionele opvattingen tegen. Ook de vraag of het wel bosgebied was, blijft nog onbeantwoord. Heischoten (zanderige bodem) en Weede (bij Hoogland: moerasgebied dat nog niet ontgonnen was) waren dat in elk geval niet. Ook Hees (bij Soest) heeft een dekzandbodem en was een moerasachtig veengebied dat vanaf 1000 begroeid raakte met heide. Was het daarvoor misschien bosgebied?
Zou Karel de Gote enkele waardeloze ver van elkaar liggende stukken grond aan de kerk van Trajectum geschonken?
Wat heeft het bisdom aan enkele bosgebieden (om hout te sprokkelen of varkens te hoeden?) op vele tientallen kilometers afstand? Het gaat hier wel over de 8e eeuw.
Het is wel duidelijk dat de eenmaal gehanteerde opvatting dat de oorkonde uit het jaar 777 over Nederland gaat en wel over Eemland bij Amersfoort, nog vele volgelingen kent. In 777 zouden er een aantal schenkingen en (rechts-)handelingen plaatsvinden, terwijl het gebied pas 3 eeuwen later ontgonnen wordt. Eemland wordt tussen de 8e en 10/11e eeuw in veel bronnen ook nog steeds een moerasgebied genoemd. En in dat gebied zou een bisdom zijn en bewoners en er zouden bovendien 4 bossen liggen die een naam droegen zoals die in de oorkonde genoemd worden.
Historici die blijven vasthouden aan Eemland als Flehite komen soms met verrassend nieuwe opvattingen die al aangeven dat ze met de oude niet uit de voeten kunnen. Echter nadenken over hun eigen tegenstrijdigheden is er helaas nog steeds niet bij.
In de Saksische literatuur komen we de broers Hors en Hengist met hun krijgsbenden tegen. De twee broers waren ruiters. Hun namen hebben daar ook duidelijk betrekking op. Vergelijk de namen maar met het Engelse HORSE (in het Vlaams RHOS of ROS -vgl. het Ros Beiaard) en HENGST. Het waren paardenbroeders. Aan de kust van het Kanaal lag Hengistcote, de kust van Hengist ofwel Hengestcote. (Bron: Geoffrey van Monmouth, Historia regum Brittanniae ca.1139).
De band die er al was door de Saksische interventie op het einde van de 5e eeuw tussen Brittannië en het vasteland, werd er met de tijd hechter op. Willibrord, Bonifatius en Thekla (is abdis geworden van Ochsenfurt -Oxford) bevestigen in hun brieven dat er sprake was van een gezamenlijke afkomst en zij dezelfde taal spraken toen ze kwamen missioneren op het vasteland.
Zoeken we de 4 bossen op bij Blok of Gysseling dan krijgen we daar 2x exact hetzelfde verhaal. Blijkbaar heeft Blok het gewoon van Gysseling overgeschreven. Naschrijverij viert bij beiden ook hoogtij.
Over de oorkonden uit 777 lezen we: cop. eind 10e eeuw, eind 11e eeuw. ed.Diplomata Belgica. p.313. Blok vermeldt nog 1028 en bij Hohorst 1050 falsum, kopie 2e helft 14e eeuw. Gysseling noemt Hohorst niet.
Stel je het eens voor: Karel de Grote zou vanuit zijn residentie Noyon aan de bisschop van (het niet bestaande) Utrecht 4 bossen hebben geschonken in de omgeving van Amersfoort (een stad die ook nog niet bestond). Wat heeft die bisschop aan bossen op 20 á 30 km van zijn stad om hout te sprokkelen of varkens te hoeden? Wat heeft die bisschop aan een bos in een moeras? Wat aan een bos in een heidegebied? Waarom geen bos bij Utrecht? Waarom schonk Karel de Grote als beijveraar van het Christendom niet half Nederland inclusief Friesland, Holland en Brabant aan de bisschop van Utrecht, toch een belangrijke kerkelijke bestuurder?
De visie van Albert Delahaye.
De vier bossen genaamd Hengestscote, Fornhese, Mocoroht, Widoc(q), gelegen aan beide zijden van de Hem zijn:
Nu lijken sommige plaatsnamen in Nederland wel erg veel op de in de oorkonde genoemde plaatsen, zoals Lisiduna en Leusden, die wel 4 dezelfde letters hebben, maar wie ooit van deplacements historiques heeft gehoord, weet dat zoiets geen enkel steekhoudend argument vormt.
Vandaar is Julius Caesar overgestoken naar Brittannië en niet vanuit de Nederlandse Betuwe.
De namen van de 4 bossen in de oorkonde uit 777 passen in één bepaalde streek in Frans-Vlaanderen, waar vergelijkbare Romaanse namen voorkomen als Bouquehault, Hocquinghen, la Quingoie, Fouquesolles en Quesques. Dit is een belangrijke aanwijzing, zelfs een tegenbewijs ten opzichte van de Nederlandse opvatting, dat de 4 namen van de foreesten uit de oorkonde uit 777 hier in Frans-Vlaanderen thuis horen.
Niet vergeten mag worden dat hier op de taalgrens van Picardisch, Frans en Vlaams de uitspraak wel eens geheel anders kan zijn dan de schrijfwijze, laat staan de betekenis. Een Nederlands ogende plaatsnaam als Hondschoote spreekt men er uit als [oed-skot] wat uiteraard niets te maken heeft met een 'schoothondje', maar alles met een 'honte'-'côte'. Het 'honte' heeft betrekking op een ondiep uitgeschuurde zeearm naast 'een verhoogd stuk land aan de kust'. Denk aan Hontenisse in Zeeland. Zie voor 'scote' hiervoor bij 'Hengestscote'. Beide naamsdelen hebben duidelijk betrekking op het kustgebied en op het 'inundatiegebied' wat laag-Vlaanderen was.
De locatie van de 4 bossen in Comté de Guines (13e eeuw.)
De vier bossen liggen hier rondom Trajectum (=Tournehem) aan weerzijde van de Hem.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
De vier bossen liggen hier rondom Tournehem, wat een logische locatie is als het om geschonken goederen gaat. In de Nederlandse opvatting liggen deze bossen rondom Amersfoort op tientallen kilometers van Utrecht. Wat heeft een klooster aan een bos op tientallen kilometers om hout te sprokkelen of om varkens te hoeden? De logica is in de Nederlandse opvatting ver te zoeken, wat al aangeeft dat deze opvatting onwaar is.
Overigens bestond er in 777 nog geen klooster in Utrecht. Het eerste en oudste klooster is in 1050 gesticht!
De vier bossen bevinden zich in Frans-Vlaanderen aan beide zijden van de Hem, precies zoals in de oorkonde staat. Tournehem ligt er precies middenin, dus als geschenk aan de kerk van Trajectum is dit een logisch en samenhangend verhaal.
De locatie van de bossen in Frankrijk is een onweerlegbare bewijs voor de juistheid van de opvattingen van Albert Delahaye. In Frankrijk liggen de bossen allemaal binnen een straal van enkele kilometers rondom Licques en Tourehem-sur-la-Hem. Het is een logisch complex, met onderlinge afstanden van hoogstens 1,5 uur gaans. Het gaat hier wel over de 8e eeuw!
In de latere geschiedenis van Tournehem is een gegeven bekend, dat de oorkonde van 777 op een merkwaardige manier bevestigt. De stad Tournehem heeft van oudsher vier bossen in gemeenschappelijk bezit van de burgers gehad. Een keur van Tournehem uit de 15e eeuw spreekt van de vier bossen en van het aandeel dat de burgers erin hadden. De vier bossen zijn in 1827 bij het domein van de staat gevoegd.
Ook de afbeelding van de 4 bossen (zie hierboven) van "Le Comté de Guines" uit de 13e eeuw bevestigen de visie van Albert Delahaye. De bossen bestaan overigens nog steeds, al is de naam veranderd. Het gaat om Bois d'Hondrecoutre, Bois du Tertre, Bois de Recques en Bois de Cocove.
De Nederlandse opvattingen.De traditionele geschiedenis heeft lang geworsteld met de naam en de locaties van deze 4 bossen, die toch een duidelijke plaatsbepaling van de oorkonde uit 777 aangeven. Er zijn een aantal opvattingen geweest, die onaanvaardbaar (b)leken. De genoemde rivier de Hem werd doorgaans gezien als de Eem bij Amersfoort. Aan de hand van onderstaand citaat uit de Canon van Utrecht, kan de traditionele opvatting geschetst worden.
De ontginning van Eemland. (Bron: Canon van Utrecht)
"De geschiedenis van Oost-Utrecht begint met die van de abdij Oostbroek die in 1121 was gesticht op een eilandje ten oosten van de stad Utrecht. In 1131 schonk de bisschop land rond Hengistscoto (Henschoten) aan de nieuwe abdij, die aan St. Laurentius is gewijd. Dit paste in het patroon, veel gronden te schenken aan kerkelijke instellingen. Toen de bevolking groeide, wensten de monniken hun grondbezit tot landbouwgrond om te zetten. Niet overal ging dat zo gemakkelijk. De ontginning van Woudenberg bijvoorbeeld was niet direct een groot succes, omdat de afwatering te wensen overliet. Pas na het ontstaan van de Zuiderzee verbeterde het grondwaterpeil. Vanaf 1240 kwam de ontginning pas goed op gang.
De geschiedenis van Oostbroek begint ook met de ontginning van de moeilijk toegankelijke stukken. In het boekje over 'Oostbroek' wordt gesteld dat de ontwatering van de drassige gronden pas na het jaar 1122 kon beginnen. Daardoor werd het mogelijk de tot dan toe onbegaanbare plekken te betreden en te bebouwen. Alle weteringen in dit gebied ten oosten van Utrecht stammen uit die tijd, zoals de Langbroeker, Schalkwijker, Gooyer en de Ameronger Wetering. Die ontginningen werden ook pas mogelijk nadat men technisch in staat bleek dit grootschalig te regelen met hulp van monniken van de St.Laurensabdij. De ontginningen mogen dan in of na 1122 begonnen zijn, het is natuurlijk een werk van tientallen jaren geweest.
Door deze grootschalige ontginningen ontstond ook de Eem pas en heeft dus in de 8e eeuw zeker niet bestaan.
In 1352 liet bisschop Jan van Arkel een paal plaatsen in het moerassig gebied ten noorden van Eemnes, waar de grond nog stevig genoeg was om op te lopen. Deze 'Leeuwenpaal' gaf de grens aan tussen Eemnes en Gooiland, oftewel tussen het gebied van de Utrechtse bisschop en de Hollandse graaf. Dat had alles te maken met de ontginning van de woeste gronden in deze streken, die al een paar eeuwen bezig was en steeds voor problemen zorgde.
Die ontginningen waren nodig om meer land geschikt te maken voor landbouw. Vooral kloosters en kerken hadden veel van deze woeste gronden in bezit. Rond 1100 werd vanuit Leusden (hiermee wordt Oud-Leusden bedoeld: het tegenwoordig Leusden bestond nog niet in 1100) met de ontginning van Hamersveld en Asschat begonnen en aansluitend ook Leusbroek (is Leusden-Zuid). Rond 1170 sloegen door fikse stormen vele zandbanken en veen weg en ontstond de Zuiderzee, waardoor de afwatering verbeterde en ontginning van grotere delen van het Eemmoeras mogelijk werd. Zo werd vanaf 1203 onder leiding van de Utrechtse bisschop de Uitwijk (Bunschoten-oostzijde) ontgonnen. Om het ontgonnen land te beschermen werden dijken aangelegd. In 1409 vormden de dijken langs de Zuiderzee een aaneengesloten geheel. De grootste sluis bevond zich in Spakenburg (Spui). Het moerasgebied werd omgevormd in akker- en later weiland.
Eemland wordt volgens de traditionele opvattingen voor het eerst genoemd in een oorkonde uit het jaar 777. In die oorkonde schonk Karel de Grote (742-814) het domein Leusden (Villa Lisiduna) en vier grote wouden aan de St. Maartenskerk te Utrecht (bisdom Utrecht). De schenking betrof een belangrijk deel van Eemland: de gouw Flethite aan de Eem (Hemus genoemd), Leusden en vier foreesten (bosgebieden), waaronder Hengistscoto (Henschoten, deel van Westerwoud), Fornhese bij Amersfoort en Widoc bij Hoogland. Het Eemmoeras was niet geschikt voor bewoning, afgezien van de door het landijs gedurende de ijstijden opgestuwde Heuvelrug en enkele zandige ophogingen in de uitgestrekte vallei tussen Heuvelrug en Veluwe. Veel van de huidige plaatsen liggen tegen de stuwwal aan, zoals Baarn en Soest, of op verhogingen, zoals Amersfoort, Leusden en Bunschoten. Denk ook aan de naam Hoogland. Op de hogere delen kwam vanaf de 10de eeuw wat bewoning voor. Daar werden akkertjes ingericht en boerderijen gebouwd. Op de grens met het moeras begon men voorzichtig wat te ontginnen. Op Hoogland wijst aardewerk dat bij opgravingen is aangetroffen, op bewoning in de 9de en 10de eeuw.
De kleine ontginningen die in Eemland plaatsvonden, blijken allemaal in bezit te zijn van het klooster Elten, dat in 968 was gesticht, waarschijnlijk door graaf Wichman van Hamaland. Hij begiftigde het klooster met veel land en zo kreeg Elten ook grote delen van 't Gooi en Eemland in bezit. We moeten daarbij denken aan hoger gelegen gronden als Coelhorst, Krachtwijk en Grimmestein. De boeren die op deze ontginningen woonden, gebruikten de omliggende woeste gronden om er varkens te weiden, plaggen te steken en brandhout te zoeken. Ook in Baarn en Soest bezat het klooster Elten een aantal boerderijen." (Cursieve tekst uit de Canon van Utrecht)
Het is dus een farce om te veronderstellen dat er in Eemland in de 8e eeuw al een omvangrijke bewoning bestond, zoals in de oorkonde uit 777 wordt omschreven. Het zou nog minstens 2 eeuwen duren voordat er de eerste bewoning op gang kwam, aanvankelijk in de randgebieden en op de stroomruggen. De stichting van de plaatsen in Eemland, te weten Amersfoort, Nijkerk, Hoevelaken, Hoogland, Bunschoten, Eemnes, Eembrugge en Baarn, zijn allemaal op zijn vroegst in de 11e eeuw te plaatsen. Ten aanzien van Amersfoort dient opgemerkt te worden dat de oudste archeologische sporen zelfs pas uit eind 12e/begin 13e eeuw stammen. Met de vermelding van de toen nog niet bestaande plaats Amersfoort in de oorkonden van 1028 en 1050 wordt al aangegeven dat deze oorkonden vervalsingen z.g. falsums zijn.
Ook andere plaatsen die in deze oorkonden genoemd worden, bestonden in 1028 of 1050 nog niet. Daar laat de archeologie geen misverstand over bestaan.
We laten enkele opvattingen de revue passeren.
Noemt als naschrijver van Joh. de Beka en Willem Heda de locatie de vier foreesten uit de oorkonde van 777 en plaatst deze ook te Amerongen, Elst, Wageningen en Ede. Dit op grond van Romeinse vondsten.(Bron: Buchelius)
Opmerking: Zo gemakkelijk ontstonden de mythen. Men vond iets Romeins en "plop" op de vindplaats werden Middeleeuwse teksten toegepast. In 1898 wordt de opvatting van Aernout van Buchel (Buchelius: 1565-1641) door A.J.C.Kremer voor onjuist gehouden, met als argumentaties dat "Wageningen en Ede niet in de gouw Flethetti gelegen hebben", wat overigens volkomen juist is. Echter Kremer gaat uit van de obewezen veronderstelling dat Flethetti bij Amersfoort lag. De andere twee bossen lagen er evenmin, aangezien de gouw Flethite niet in Nederland lag, maar in Frankrijk bij het Flevum.
Het is dus een zekerheid dat de taditionele opvatting van de 4 bossen aan de Eem pas na 1641 ontstaan is. Het is weer de 17e eeuw, waarin meerdere mythen ontstonden.
"In de achtste eeuw op het jaar zevenhonderd zeven en zeventig, wanneer Albrik, vierde bisschop van Utrecht, alle landen by de Rivier de Eem gelegen, als vrijwillige gifte van Konink Karel de Groote, ontfong, wordt van Amersfoort noch geen gewaag gemaakt, alhoewel het naby gelegen Dorp Leusden in de brief van schenking al gemelt staat". (Bron: A.van Bemmel)
Opmerking: In 1760 bestond de mythe (met een verwijzing naar Heda pag.41) rondom deze oorkonde al, maar de bossen worden verder niet genoemd. Opvallend is dat Albrik hier bisschop wordt genoemd, terwijl in de oorkonde staat dat hij "priester en electus rector" (=costus, bewaarder) is.
Hengestscoto is Henschoten (in Woudenberg), Fornhese aan de Eem, Mocoroht aan de Eem, Widoc aan de Eem. (Bron: Sloet)
Opmerking: In 1876 werd alleen Henschoten als "zekerheid" genoemd, de locaties van de andere 3 bossen was ergens "aan de Eem", dus onbekend.
Het "aan de Eem" wordt in de Nederlandse traditie wel erg ruim genomen. Van 'Henschoten' kan men toch niet spreken dat het aan de Eem ligt. De afstand tot de Eem is ruim 10 kilometer.
"Aan de Eem" betekent niets meer en niets minder dan "vlak bij de Eem". Wie het hier niet mee eens is moet maar eens een huisje 'aan de kust' huren, dat op 10 km. van het strand ligt. Dat accepteert toch niemand! Zo beschouwd ligt Amersfoort 'aan de (voormalige) Zuiderzee', want de afstand tot het water is niet eens 10 km.
In deze wandelgids lezen we: "Oud-Leusden is een overoude heerlijkheid, reeds in 697 wordt zij genoemd. In 777 werd Lisiduna door Karel den Grooten aan de kerk van Utrecht geschonken. In dien giftbrief wordt ook gezegd, dat Lisiduna gelegen is aan de bedding van de Eem, een noordelijken Rijnarm. Een herinnering daaraan is nog bewaard gebleven."
Gelegen aan de bedding van de Eem en dat het een noordelijke Rijnarm zou zijn, zijn onjuiste beweringen. Die herinnering blijkt de volksmythe te zijn, dat de Rijn ooit een aftakking naar Amersfoort zou hebben gehad.
In dezelfde gids lezen we op p.70-71: Den Heiligenberg, door Vondel bezongen als den Dietschen Helicon.
"Hier heeft eenmaal het klooster Hohorst of de Heilige berg gestaan. Op den door Adam van Lockhorst geschonken grond stichtte in 992 de 18de bisschop van Utrecht, Ansfridus, op den heuvel Hohorst een Benedictijner klooster ter eere van Christus, de H. Maagd, de apostelen Petrus en Paulus en van St. Maarten. Eerst waren hier 12 monniken uit de Abdij van St. Vitus te Gladbeek onder den abt Weringerus. Het klooster kreeg spoedig uitgestrekte bezittingen en ook tienden van de stad Amersfoort, 18 November 1006 werd er een vrij aanzienlijk kerkgebouw ingewijd. Niet lang bleef het klooster met de geleerde en ijverig werkzame Benedictijnen hier gevestigd. Omstreeks 1052 onder den vierden abt Gervicus werd het door den bisschop Bernulphus naar Utrecht verplaatst, waar het onder den naam van de abdij van St. Paulus nog eeuwen lang heeft gebloeid. Daar het klooster gesticht was, vooral ter eere der H. Maagd, heette de heuvel ook wel Maria-berg. Hierom of volgens anderen om den stichter, die daar overleed en weldra als Heilige vereerd werd, is de naam Heilige berg ontstaan. Volgens een overlevering zou de H. Ursula op haar reis naar Keulen hier hebben uitgerust. De berg, waarop het klooster gebouwd werd, was waarschijnlijk een kunstmatig opgeworpen hoogte, om tot een toevluchtsoord te strekken bij overstrooming. Want dichtbij den heuvel Hohorst was een meer gelegen en langs den heuvel liep een modderige rivier en al het land dat wij hier zien, was toen een uitgestrekt moeras. Bij hoogen waterstand der rivieren staat nu nog een groot gedeelte van dat land onder water. Welke bestemming de Heilige berg na het Jaar 1052 heeft gekregen, weten wij niet. Volgens de overlevering zou het een vrouwenklooster geworden zijn. Wel weten wij, dat in de vorige eeuw de berg beplant was en dat er toen een huis voor stond, dat vrij oud was en in stijven stijl gebouwd, met kruisramen en puntgevels en een klein torentje op den hoek. Sedert is het huis bijna geheel verbouwd, en een moderne villa geworden.
Op p.76 wordt het verhaal over Leusden vervolgd met: "Bij Bavoort gaan wij linksaf de Beek over naar Leusbroek, een zeer welvarend dorp. De hervormde kerk dagteekent van 1828 toen zij in de plaats kwam voor de in dat jaar afgebroken kerk van Oud-Leusden. Alleen eenige matten stoelen zijn hier nog uit de oude kerk over".
Van dit Bavoort wil Charlotte Broer (zie daar!)graag het Bachevort uit een valse akte uit 1006 (wat ze zelf erkent!) maken. Het 'Leusbroek' en de eerder genoemde moerassen geven al aan dat deze aanname onjuist is. Bavoort lag niet aan de Lunterse beek, maar aan de Heiligenbergerbeek. Bij Bavoort lag een tol als men vanuit Woudenberg naar Amersfoort ging.
Op p.81 in deze gids lezen we: "Spoedig betreden wij nu het grondgebied van de provincie Gelderland en tegelijk dat van de gemeente Hoevelaken. Hoevelaken is niet altijd Geldersch geweest. In 1263 werd het leenroerig aan Gelderland, maar kwam in 1810 aan Utrecht en sedert 1814 behoort het weer tot Gelderland. Zooals de meeste dorpen rondom Amersfoort is het zeer oud het wordt reeds vóór 1050 genoemd. Vroeger was hier in de nabijheid een meer (Iacus=meer), een overblijfsel van den Noordelijken Rijnarm. In 1132 was dit meer al een veenland geworden en heette Grouwe venen, waarvan de Hoevelakensche venen nog zijn overgebleven".
De hier genoemde oorkonde uit 1050 is eveneens vals. Bovendien wordt hierin nergens Hoevelaken genoemd, of een naam die er ook maar enigszins op lijkt. De meeste, beter is, alle dorpen rondom Amersfoort zijn helemaal niet erg oud. Dat wordt behalve tekstueel ook archeologisch wel aangetoond. Dat er veel veennamen rondom Amersfoort bestaan toont al aan dat er nauwelijks bewoning was voor het jaar 1200, toen het veen voor het eerste ontwaterd werd en het land ontgonnen kon worden. Dat het veen door de Paulusabdij uit Utrecht ontgonnen zou zijn, is eveneens een onwaarheid. De Paulusabdij heeft rondom Amersfoort nooit bezittingen gahad, wat ook Charlotte Broer bevreemd heeft. (zie daar!) Over de Rijnarm: zie de opmerking hierboven.
Voor de oorkonden uit 1006, 1028 en 1050: zie hier.
Een treffende omschrijving van de omgeving van Amersfoort uit 'Scarabee' febr.1995.
Enkele veen- en waternamen rond Amersfoort spreken voor zich: Calveen, Hooglanderveen, Hateveen, Nijkerkerveen, Kattenbroek, Randenbroek, Waterdal, Leusbroek, Modderbeek, Beekenstein, de Wetering, de Mossel, de Kikvorst. Ook de hele Grebbe-linie toont de watertoestand aan. De wateroverlast in Bunschoten-Spakenburg, Hoogland en Amersfoort bevestigen de voortdurende strijd tegen het water, tot in deze tijd. Zie afbeelding hiernaast, waar de aangegeven hoogte bij de overstroming van 1916 3.25 meter bedraagt. (Klik op de afbeelding voor een vergroting!)
